Mesele iki uçlu bozukluksa çok geçmeden bir ucundan tutmak gerek!

Gülerken ağlamak istediğiniz, ağlarken güldüğünüz, kışın terleyip, yazın üşüdüğünüz, nutellaya çubuk kraker bandığınız, yoğurtla baklava yediğiniz, diyet yaparken kilo aldığınız, durup dururken kilo verdiğiniz, birini çok severken nefret ettiğiniz oluyor mu hiç? Mutlaka vardır içlerinden en az birini yaşamış olan. Ee  ne yani yaşadıysak şimdi biz Bipolar hastası mıyız? Yok yok hayır estağfurullah şimdi hemen sakinleşin ve ağzınızda ki “ne diyor bu ya” sözcüklerini yavaşça yere bırakıp açıklamama izin verin.

Bahsettiğimiz bu durumlar zaman zaman hepimizin yaşadığı gayet insancıl ve yaşanması olağan olaylardır diyip gönlünüzü aldıktan sonra bu karşıt duygular ne zaman bizim için alarm olur ondan sözedeyim. Bu siyah beyaz duyguları sık sık yaşıyor ve süreleri uzun oluyorsa, iniş çıkışlarımıza hakim olamıyor, enerjimizi ve öfkemizi doğru yer ve zamanda kullanamıyorsak, aşırı enerjiden yerimizde duramıyor ya da üzüntüden yataktan çıkamıyorsak, uykusuzluğumuz göğe çıkmış, duygudurumumuz dans eder haldeyse ve tüm bu yaşananlar bizim hayatımızı, işlevselliğimizi etkiliyorsa burada bir sorun var arkadaşım demek için bu kelime oyunlarını yapıyorum aslında. Şimdi iyice kafalar karıştığına göre biraz durumu bilimsel olarak açıklayayım;

Bipolar yani iki uçlu bozukluk, bir ucu mani dönemine diğer ucu depresyon dönemine uzanan ruh halindeki aşırı değişiklikler olarak tanımlanabilir. Bunlar öyle değişikliklerdir ki günlük hayatımızın rutinlerini, iş hayatımızı, özel hayatımızı yani kısaca işlevselliğimizi bir yerden bozmaya başlayacak ya da çoktan başlamış bir düzeydedir. Buraya kadar tamam da peki nedir bu mani? Nedir bu depresyon?

Mani dönemi, kişinin çok fazla uykusuzluğa rağmen kendini aşırı enerjik hissettiği, konuşmasını durduramadığı, bazen agresyonunun bazen de neşesinin çok fazla olduğu, kendini herzamankinden daha özgüvenli hissettiği, çok fazla yeni fikir üretip büyük işlere girmesine  rağmen işlerini tamamlayamayıp yarıda bıraktığı, çok fazla para harcama isteğinin olduğu, aynı anda birçok şey düşünüp buna engel olamadığı, kısaca sanki böyle bıraksanız Mahmut Tuncer’in programında sabah kadar halay çekecekmiş enerjisinde hissedilen, acının da tatlının da dibine kadar yaşandığı “taşkın” duygudurum haline denir.

Depresyon dönemi ise, umutsuzluğun, çaresizliğin,  mutsuzluğun ağır bastığı, özgüvenin azaldığı, karamsarlığın arttığı, değersizlik/suçluluk hislerinin görüldüğü, hayatın keyifli taraflarının görülmediği, enerji ve haz kaybının oluştuğu, uyku ve yeme problemlerinin ortaya çıktığı, salya sümüğün birbirine karışıp peçete ve çikolata firmalarının cirolarını arttırdığı “çökkün” duygudurum haline denir.

Şimdi gelelim uzun lafın kısasına, İki Uçlu Mizaç Bozukluğu olarak adlandırdığımız bu duygudurum rahatsızlığını gündelik yaşamdaki duygu iniş çıkışlarıyla karıştırmamak gereklidir. Ayırt etmek için ise işlevselliğinize olan etkisini farketmek, çökkün ve taşkın dönemlerin sürelerinin uzunluğunu gözlemlemek, uykularınızın kalitesini saptamak gerekmektedir. Ayrıca bilinmesi gerekir ki gerek süresi, gerek atakların sayısı açısından mani ve depresyon dönemleri herkesde farklılık gösterebilir. Çünkü bu ataklar birkaç gün sürebileceği gibi, aylarca da devam edebilmektedir. Ancak farkedilmediği ve önlem alınmadığı zamanlar bu dönemler sıklaşır ve başedilmesi daha güç bir hale gelir. İşte tam da bu sebeple bu hastalığı tanımak, tanıdıktan sonrada ona vakit ayırmak çok önemlidir. Hastalığa yönelik alınan psikoeğitimin, psikofarmakolojik desteğin ve psikoterapilerin atağın gelmesi-atağın şiddeti üzerinde koruyucu bir etkiye sahip olduğu bilinmelidir.

Yani tedavi edilmediğinde faiziyle beraber tekrar gelen bu hastalığı görmezden gelmek sonumuzu Aşk-ı Memnu’da ki Beşir’den farklı kılmayacaktır. Aman Ali Rıza Bey ağzımızın tadı kaçmasın diye ertelediğiniz her olay Ferhunde olarak sizi bulmadan destek almayı ihmal etmeyin der güneşli günler dilerim.

Psikolog Neslihan TURAN