Konsultasyon liyezon psikiyatrisi
Genel hastanelerin psikiyatri harici kliniklerine başvuran hastaların %20-50 de psikiyatrik morbidite varlığı araştırmalarla belirlenmiştir.
1. Fiziksel hastalık, beynin işlevini bozarak psikiyatrik hastalığa yol açar. Örneğin tuttuğu bölgeye göre beyin tümörü, parkinson gibi norolojik hastalıklar depresyon, anksiyete, demans vs. psikiyatri hastalıklara yolaçabilir.
2. Fiziksel hastalığın algılanması ve hastanın yaşam alanlarını, amaçlarını ve ideallerini etkilemesi ile psikiyatrik hastalıklar ortaya çıkar. Örneğin; Evlilik hazırlığında, meme CA (kanser) olduğu tespit edilen genç bir kadının ruhsal yardıma ihtiyacı vardır.
3. Psikiyatrik hastalıklar, fiziksel hastalığın ortaya çıkışını, şeklini, gidişini bozar. Örnegin; sağlıklı görünen bir genç hızla kilo alır, hareketsiz bir yaşam seçer, stresi ile başedemezse genlerinde bulunan diabet (şeker) hastalığı ortaya çıkar. Dahiliyeciye başvurup ilaçlarını alması ve doğru beslenmesi tedavisine yetmez. Stresi sebebi ile sempatik sinir sistemi alarmda olan gencin vücudu adrenalin-kortizol salgılar bu hormonlar “savaş yada kaç” reaksiyonu içindeki vücuda acil enerji temini için kan şekerini yükseltirler. Bu durumda doktor hastaya, hasta doktora sitem halindedir. Hastalıkların ortaya çıkışında ve kötü gidişinde anksiyete bozuklukları ve depresyonun rolü bilimsel çalışmalarla ıspatlanmıştır. Halk değişiyle de “insanı gam yıkar” derler.
4. Tedavide kullanılan ilaçlar, tanı ve tedavi yöntemleri (açık kalp ameliyatı, organ nakli, hemodializ, MR çekimi) psikiyatrik yan etkileri ve komplikasyonları vardır.
FİZİKSEL HASTALIĞA BAĞLI GELİŞEN PSİKİYATRİK REAKSİYONLAR
· Emosyonel (duygusal) reaksiyonlar
· Uyum güçlülükleri
· Anksiyete bozuklukları
· Depresif hastalıklar
· Psikosomatik hastalıklar
· Somatoform hastalıklar
· Organik beyin sendromu
· Kişilik değişiklikleri
· Psikotik bozukluklar
· Alkol ve maddeye bağlı hastalıklar gelişir.
Fiziksel hastalığı olan bireylerde, psikososyal iyilik hali bozulur ve bu kişilere psikiyatrik, psikolojik, yardım gerekebilir.
Kadınlara yaşamın özel dönemlerinde (hamilelik, menopoz, lohusalık, adet öncesi gerginlik sendromu) psikiyatrik yardım gerekebilir.
Manyetik Rezorans Görüntüleme (MR) çekimine hazırlık bile psikiyatrik yardım gerektirebilmektedir.
Kanser, organ nakli, dializ, böbrek yetmezliği, kronik ağrılı hastalığı olanlar, yoğun steroid kullanımı olanlarda, kalp pili kullananlarda, kronik ve ölümcül hastalıklarda oluşan psikiyatrik hastalıklar ve depresyon doğal kabul edilmemelidir. Hastanın psikiyatrik tedavisi, bedensel hastalığın iyi “prognozunu” (hastalığın seyri) sağlar ve kişinin yaşam kalitesini yükseltir. Örneğin unipolar depresyona göre onkolojide bir hastanın depresyonu çok daha kolay ve hızlı tedaviye cevap verir. Ölümcül bir hastaya son yolculuğunda psikiyatrik yardım, hastanın ve ailesinin yaşam kalitesini yükselttiği gibi, daha sonra hasta yakınlarının, yas sürecini doğal ve sağlıklı atlatmasını sağlar.