Her kadın ilk adetini gördükten sonra doğurganlık çağına girer ve siklik olarak vucudu değişikliklere uğramaya başlar. Her ay tekrarlanan bir hormonal düzen içindeki kadınlar rutin kontrollere de ihtiyaç duyarlar. Fakat ne yazık ki çoğu kadın sadece bu düzen bozulunca doktora gitmeyi tercih eder yada kabus olarak nitelediği jinekolojik muayeneye olabildiğince ertelemeyi düşünür. Utanma duygusu da doğal olarak bu erteleme isteğine katkıda bulunur. Unutulmamalıdır ki; zamanında ve rutin olarak yapılan muayeneler, bir çok hastalığın erken dönemlerde teşhisini sağlayarak sonradan ortaya çıkabilecek olumsuz durumları alınacak çok basit önlemlerle engelleyebilir. Kadın sağlığı açısından önemi çok büyük olan Jinekolojik muayene bir kadın doğum uzmanı tarafından uygun muayene ortamında gerçekleştirilir.Kadın sağlığı, cinsel sağlık , üreme sağlığı açısından oldukça önemlidir. Bu muayene sonucu hastalıklardan korunma,hastalık erken tanı ve tedavisi,enfeksiyon tedavisi , kısırlık tedavisi ileriye dönük sağlık sorunlarının teşhis ve tedavisi mümkün olmaktadır kişinin riskleri mümkün olan en alt düzeye çekilmektedir.

Burada acaba ne zaman rutin kontrole başlamalıyım sorusu akla gelir. Tabi ki ne kadar erken başlanırsa o kadar hastalıklara daha erken tanı konulur ve sağlıklı bir yaşama adım atılır. İlk adetini gördükten sonra 13-15 yaşlar civarında ki burada cinsel hayata başlanmış olması şartı yok ilk doktor görüşmesi uygun olur . Adetliyken yapılan bazı hormon tetkikleri istenebilir ve abdominal yoldan ultrasonla yumurtalıklar ve rahim muayenesi uygulanır. Bu dönemde cinsel gelişim ve cinsellikle ilgili sorulara yanıt bulunabilir. Yurtdışında ilk cinsel deneyim yaşı 14-15 yaşları civarında olduğundan cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve gebelikten korunmanın yolları hakkında bilgilendirme yapılır. Eğer 21 yaşındaysanız ve hala bir jinekolog tarafından muayene olmadıysanız mutlaka hemen telefonu elinize alıp randevunuzu ayarlayın ve rutin bir kontrole gidin. Rutin muayeneler her yıl tekrarlanmalı ve mutlaka ultrason ile kontrol yapılmalıdır.

Rutin muayenelerde rahim ağzından sürüntü (pap smear) alınmalıdır . Bu testin amacı kadınların korkulu rüyası olan rahim ağzı kanserini erken tanısını koymak oluşan en erken devrede yakalamak ve uygun tedaviyi yapmaktır. Smear testi normal jinekolojik muayenelerin bir parçasıdır ve jinekolojik muayeneniz sırasında smear alınırken asla ağrı hissetmezsiniz. Alınması kolay ve çok basit bir test olan pap smear standart yöntemlerle veya sıvı bazlı bir yöntemle alınıp patologlar tarafından incelenmektedir ve 1-2 gün içinde sonuç çıkmaktadır. Smear alınırken en fazla dikkat edilmesi gereken nokta, rahim ağzını rahim boşluğuna bağlayan kanaldan ve vajinadan ayrı ayrı örneklerin alınmasıdır. Smear oldukça etkili bir tarama yöntemidir. Bu sayede anormal hücreler son derece erken dönemlerde saptanmakta ve uygun tedavi yöntemleri ile ilerlemiş kansere doğru gidişleri engellenebilmektedir.

A.B.D. de yapılan bir çalışmada smear testinin yaygın kullanımı sonucu serviks kanserinden ölümlerin % 72 oranında azaldığı saptanmıştır. Smaer testi ayrıca kadının hormonal durumu ve enfeksiyonlar hakkında bilgi verdiği gibi kanser tedavisi sonrası nükslerin erken tespitinde de önemli rol oynar. Serviks kanseri sık rastlanan kanserlerden biri olduğuna ve tarama sayesinde hastalık ve buna bağlı ölümlerde yüksek oranda azalma saptandığına göre bütün kadınlar smear testi ile taranmalıdır. Başlama yaşı olarak da cinsel hayata geçiş esas alınmaktadır. Rahim ağzı kanserini arttıran bazı nedenler vardır bunlardan en önemlileri: sigara kullanımı, çok eşlilik (kadının kendisi veya eşi), ilk cinsel tecrubesini çok erken yaşlarda yaşayanlar ve HPV denilen bir virus taşıyıcılarıdır.

HPV cinsel yolla bulaşır genital siğillere yola açan bir virüs olup bazı tipleri serviks (rahim ağzı) kanseri başta olmak üzere vajen ve vulva kanserlerine yol açabildiği tespit edilmiştir. HPV’nin serviks kanseri ile ilişkisinin ortaya çıkarılmasını takiben bu virüs üzerindeki geniş araştırmalar sonuç vermeye başlamış ve bunun sonucunda 2007 yılından itibaren HPV aşıları üretilerek sağlık marketlerdeki yerlerini almıştır. HPV aşılarının kullanılmasındaki ana amaçlar rahim ağzının kanser öncesi (servikal prekanseröz) lezyonları ile rahim ağzı kanserlerinin (servix kanserinin) önlenmesidir.

Bunun yanı sıra HPV enfeksiyonun engellenmesi ile genital siğil de azaltılmaya çalışılmıştır. HPV aşısı şu anda iki farklı isimle eczanelerde yerini almıştır. Hala tartışmalı olmakla beraber aşı yapmak için yaş grubu son çalışmalarda HPV aşısının yapılma yaşı 9 ile 26 yaş arasıdır. Ancak en ideali hiç cinsel ilişkiye girmemiş kişilere yapılmasıdır, bu nedenle kişinin daha önceden HPV virüsünü almadığından emin olunmuş olur.Ancak aşılar şüpheli durumlarda her yaşta yapılabilir. Ancak yaş ilerledikçe koruyuculuk azalmakta ve HPV'ye maruz kalma olasılığı arttığı için etkinlik olasılığı azalmaktadır. Yine de, geç yaşlarda yapılmasının bir sakıncası bulunmamaktadır. Aşı 40 yaşında dahi yapılabilir. Rutin jinekolojik muayene ihtiyacı çocuk isteği durumlarında da ortaya çıkmaktadır. Yeni evlenmiş bir çift en az bir sene korunmadan ilişki içinde olup çocuk sahibi olamıyorsa kısırlık tanısı almaktadır. Bazı durumlar var ki 1 sene beklemeye gerek kalmamaktadır.

Geç yaşta evlenmiş olanlar, belirgin adet düzensizliği veya erken menopoz şüphesi bulunanlar, ciddi erkek faktörü sebebiyle kısırlık yaşayanlar gibi çiftlerde tedavilere daha erken başlanabileceğinden jinekolog tarafından yapılan muayene ve doğurganlık ölçümü için bazı testlerin yapılması şarttır. Menopoz ve menopozal geçiş de rutin jinekoloji muayenesi gerektiren durumlardan biridir. Menopoz kadın sağlığı için çok önemlidir ve dikkatli davranılması gerekli bir dönemdir. Nedeni ise; Kadın vücudunda meydana gelen kanserlerin yüzde40-45’i genital organlardan çıkıyor, Bunlar; Meme kanseri, yumurtalık (over) kanseri, rahim kanseri, rahim ağzı kanseri, dış genital organ kanserleridir. Bu hastalıkların en sık görüldüğü yaşlar da 40-55 arasıdır. İşte menopozun asıl önemli olan tarafı budur.Eğer kadınlar bu yaş döneminde gerekli dikkati gösterebilirse, hastalıkları erken yakalayabilmek açısından çok büyük bir ilerleme şansı olur. Menopoz dönemindeki kadınların 6 ayda bir jinekolojik muayeneden geçmesi gerekir. (Bu muayenede memeler mutlaka incelenmeli, Kadınlara kendi memelerini ayda bir kontrol etmeleri öğretilmelidir.) Jinekolojik muayeneye sırasında Ultrason muayenesi de yapılmalıdır. Senede bir vajinal smear testi yaptırılmalıdır. Son çalşışmalarda bu aralığı biraz arttırmaktadır yani birkaç sene boyunca senelik smear taramasında sorun çıkmayanlarda bu ara 2-3 seneye çıkartılabilir. 40 yaş sonrası her kadın senede bir Mammografi çektirilmelidir. Şüpheli görülen durumlarda da genel cerrahi meme uzmanlarından yardım istenmelidir. Sonuç olarak her yaş döneminde kendine ait risk faktörleri ve taranacak risk bölgeleri vardır o yüzden her ne kadar her kadın için çok özel ve korkulan bir muayene olsa da rutin kontrollere mutlaka gidilmeli ve doktorunuzun tavsiyelerine uyulmalıdır.