İyot, vücudumuzda çok az bulunan bir elementtir ve tiroid hormonlarının bir bileşenidir.
İyot; büyüme, gelişme ve beyin fonksiyonlarının işlevi için çok önemlidir.
Günlük yediğimiz besinlerden % 90 oranında ve içtiğimiz sulardan da % 10 oranında iyot almaktayız. Besinlerden aldığımız iyodun % 50'si emilmektedir. Fakat vücudumuzda iyot depo edilememektedir.
Özellikle deniz ürünleri iyot içermektedir. Fakat bu besinlerin yetiştiği topraklarımızın ve sularımızın iyot seviyesi yeterli olmadığı için en ekonomik yöntem olarak tuzlardan iyot almamız gerekmektedir.
Ülkemizde 1988 yılı itibariyle sofra tuzlarına iyot eklenmesi zorunlu kılınmıştır. En başarılı sonuç tuza iyot eklenmesiyle elde edilmiştir. Çünkü tuz herkesin tükettiği ekonomik bir besindir ve iyot eklendiğinde tuzun tadı ve kokusunda değişme gözlenmemiştir.
Dünyada yaklaşık olarak 1,5 milyar insan (dünya nüfusunun % 29'u) iyot yetersizliği riski altındadır.
Yetersiz iyot kullanımı özellikle çocuklarda büyüme geriliği, okulda öğrenme ve algılama güçlükleri, mental (zihinsel) işlevlerde bozukluğa kadar varabilecek sonuçlar doğurabilmektedir.
Yetişkin bireylerde ise guatr, hipotiroidi ve zihinsel işlev bozukluğuna sebep olmaktadır.
GUATRIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Boyunda şişlik, yutma zorluğu, sinirlilik, kilo artışı ve cilt kuruluğu oluşur. Bu şikâyetleri yaşıyorsanız mutlaka bir hekime muayene olmanız gerekmektedir.
İyotlu tuz kullanımı guatrı önler, fakat oluşmuş bir guatr hastalığı varsa iyotlu tuzun hastalığı önleme ve hastalığa etki etme mekanizması yoktur.
Bayanlar kullandıkları tuzları kullanımı kolay olsun diye genelde mutfak tezgâhının üzerinde ve şeffaf cam şişelerde saklamaktadırlar. Bu günlük iyot ihtiyacımızı karşılamak açısından hatalı bir davranıştır. Çünkü iyot uçucu bir elementtir. İyotlu tuzdaki iyot, ışığın etkisiyle kayba uğramaktadır. Bu sebeple iyotlu tuzlar, ışık geçirmeyen porselen kaplarda veya koyu renk cam şişelerde, ışık görmeyen kuru ve serin yerlerde saklanmalıdır.
Bir de iyotlu tuzu yemeklere ekleme zamanı çok önemlidir. İyot, ısı etkisiyle de kayba uğramaktadır. İyotlu tuz yemeğe piştikten sonra sofrada veya ocağın altını kapattıktan sonra eklenmelidir.
Başta GUATR olmak üzere tüm iyot yetersizliği hastalıklarından korunmak için tuzlarınızı mutlaka iyotlu kullanın. Paketlerin üzerindeki son kullanma tarihlerine ve ambalajların yırtık olmamasına dikkat edin.