Rahim(uterus) içini ilgilendiren hastalıkların tanısı ve tadavisi amacı ile rahim iç boşluğununun çeşitli optik aletler ile direkt olarak gözlenmesi histeroskopi olarak adlandırılır. Bu işlem için kullanılan alete ise histeroskop adı verilir. Histeroskop yaklaşık 9 milimetre çapında, içinde optik lensler bulunan ve arkasına takılan bir kamera yardımı ile görüntünün dijital ortama aktarılarak ekrandan izlenebildiği bir sistemdir. Bu sistemin kenarından girilen ince aletler yardımı ile çeşitli operasyonlar yapılabilir.
Histeroskopi tanı amaçlı yapılabileceği tanısı konulmuş bir patolojinin tedavisi amacıyla da uygulanabilir. Bu amaçla yapılan işleme operatif histeroskopi adı verilir.
Tanısal histeroskopi nedir?
Tanısal histeroskopi rahim içini ilgilendiren durumların tespiti amacı ile yapılan işlemdir. Özellikle ultrason ve rahim filmi ile rahim iç boşluğunun tam olarak değerlendirilemediği durumlarda, tüp bebek tadavisi öncesinde ya da tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarında veya kanama bozukluklarında (aşırı kanama ya da hiç kanama olmaması) kullanılabilir.Tanısal histereskopide rahim ağzı kanalı,rahim iç yapısı,tüpleri rahme açılan kısmı detaylı olarak değerlendirilir.
Operatif histeroskopi nedir?
Önceden tanısı konmuş ya da tanısal histeroskopi sırasında fark edilmiş patolojilerin tedavisi amacı ile yapılan histeroskopik girişimlere operatif histeroskopi denir.Yani ameliyat amacıyla yapılan histeroskopiye operatif histereskopi denir.
Histeroskopi hangi durumlarda kullanılır?
Rahim içini ilgilendiren hastalıklarda histeroksopi en iyi ve etkili tedavi yöntemidir. Bunlar
-Endometrial poliplerin alınması. Rahim içinde bulunan ve rahim içi tabakasından gelişen aşırı doku kümelenmesi(halk arasında et beni)denilen yapıların çıkartılması histereskopik olarak yapılabilmektedir.. Eskiden histeroskopi kullanılmazdan önce polipler küretaj ile alınmaya çalışılır ancak görmeden körleme yapılan bir işlem olduğundan başarısız olma olasılığı çok fazla olurdu. Bu işlem ile polipler gözle görülüp emniyetli bir şekilde çıkarılmaktadır.Polipler çıkartılırken etraf yapıya zarar verilmemektedir.
-Submüköz myomların çıkarılması: Rahim iç boşluğunun içine doğru büyüyen ve bu boşluğu dolduran myomların çıkarılması işlemi histereskopi ile yapılabilir.
-Rahimde bulunana yapışıklıkların düzeltilmesi: Asherman sendromu olarak da bilinen rahim içinde oluşmuş yapışıklıkların açılarak rahim iç boşluğunun normal anatomisinin yeniden restore edilmesi histeroskopik yaklaşımla yapılabilmektedir.
-Septum ameliyatı: Doğuştan ana rahminde oluşmuş olan ve rahim iç boşluğunu iki ayrı bölmeye ayıran perde benzeri dokunun kesilerek normal rahim anatomisinin sağlanması
-Endometial ablazyon işlemi. Hiçbir nedene bağlanamayan anormal ve fazla kanamaların tedavisinde rahim boşluğunu kaplayan zar tabakasının çıkartılarak kanamaların önüne geçilmesi bu sayede rahim alınması gibi daha büyük ameliyatlardan kaçınılması.
-Rahim içine kaçmış spiral çıkartılması.
-Anormal uterin kanamaların tanısı ve tedavisi: Menopoz sonrası kanamalar başta olmak üzere anormal kanaması olan kişilerde tanı ve tadavi amacı ile histeroskopi kullanılır.
Histeroskopinin avantajları nelerdir?
Histeroskopi hastanede yatmayı gerektirmeyen, ayaktan cerrahi olarak adlandirlan ameliyatlardandır. Rahim içi ile ilgili hastalıklarda en etkili tedavi yaklaşımıdır.Bu işlem hastanede yatmayı gerektirmez.Ayrıca işlem kısa sürer.
- Hastanede yatmayı gerektirmez
- Hasta işlem sonrasında 1-2 saat içinde normal yaşantısına döner
- Cerrahi sonrasında ağrı nadiren görülür
- Histerektomi (rahimin alınması) gerekliliği ortadan kalkar
Histeroskopi güvenli midir?
Tüm cerrahi girişimlerde olduğu gibi histeroskopide de bazı komplikasyon riskleri mevcuttur ancak genel olarak histeroskopi güvenli bir operasyon olarak kabul edilir ve komplikasyonlar nadir olarak görülür. Bu riskler şunlardır:
- Anesteziye bağlı riskler
- Enfeksiyon
- Kanamanın fazla olması
- Rahim delinmesi
- Mesane, barsak gibi komşu organların zedelenmesi
- Rahim içi yapışıklık olması
- Rahim içini genişletmek için kullanılan maddeye bağlı gelişen komplikasyonlar
Histeroskopi nasıl yapılır?
Histeroskopi hastanede yatmayı gerektirmeyen bir girişimdir ancak genelde ameliyathane şartlarında yapılır. Farklı bir formu olan ofis histeroskopi ise muayenehane ortamında herhangi bir anestezi gerektirmeden sadece sakinleştirici ilaçlar kullanılarak uygulanmaktadır. Tercih edilen anestezi şekli çoğu zaman genel anestezidir. Bunun için operasyondan önce en az 6 saat süre ile midenize birşey gitmemesi gerekir. Buna su da dahildir.
İşlem sırasında operasyon sahası uygun antiseptikler ile temizlenip steril örtüler ile örtüldükten sonra rahim ağzı buji adı verilen aletler yardımı ile yaklaşık 9 mm çapa gelene kadar genişletilir. Histerokop adı verilen alet bu açıklıktan sokularak rahim içine yerleştirilir. Ardından rahim içini genişletmek ve net görüntü sağlamak amacı ile özel bir sıvı rahim içine verilir. Bu sırada bir aspiratör yardımı ile verilen sıvı geri alınarak rahim içinde bir sıvı devir daimi oluşturulur ve kan ile mukus salgılar ortamdan uzaklaştırılır. Histeroskopun arkasına yerleştirlen bir dijital kamera yardımı ile görüntü televizyon ekranına aktarılır. Görüntü sağlandıktan ve rahim içi değerlendirildikten sonra eğer bir patoloji varsa histeroskopun kenarından girilen aletler yardımı ile operasyon gerçekleştirilir. Çıkartılan myom ya da polip rahim ağzı yolu ile vücut dışına alınır ve patolojik incelemeye gönderilir.
İşlemin süresi yapılan ameliyatın cinsine göre 5 dakika ile 1 saat arasında sürebilir.
Histeroskopi için en uygun dönem ne zamandır?
En iyi görüntüyü sağlayabilmek ve olası bir gebeliği ekarte etmek açısından operasyon için en uygun dönem adet kanamasından sonraki ilk haftadır. Ancak kanamanın nedeninin anlaşılması ya da durdurulması için yapılan işlemler adet döngüsünün herhangi bir döneminde yapılabilir.
Operasyondan sonrası izlem nasıldır?
Genel anestezi uygulandığından ayılma ve tamamen kendine gelmeniz 1-2 saat kadar alabilir. Ameliyat sonrası bir süre servisde rutin uygulanan ameliyat sonrası takip işlemleri yapılır.
Operasyon sonrasında genellikle çok şiddetli ağrı olmaz ancak adet sancısı gibi kramplar ve bir miktar kanama görülebilir. Çoğu zaman basit ağrı kesiciler ile bu sıkıntıların üstesinden gelinebilir.
38.5 üzeri ateş, şidedetli kanama, şiddetli karın ağrısı varlığında mutlaka doktorunuzla görüşmeniz gerekir.
Histeroskopi hangi durumlarda yapılamaz?
Genel olarak aşağıdaki durumların varlığında histeroskopi yapılmaması gerekir.
- Rahim ağzında ya da rahim içinde aktif enfeksiyon varlığı(aktif servisit,aktif endometrit)
- Cerrahi ya da anestezi uygulanmasına engel olabilecek tıbbi bir durum varlığı
- Gebelik mevcudiyeti
- Bilinen ya da büyük olasılıkla tahmin edilen rahim kanseri varlığı
- Çok büyük ve histeroskopi ile çıkartılamayacak kadar derinde yerleşik miyom(ur) varlığı
