Hamilelikte Şeker- Gestasyonel Diyabet
Diyabet dediğim anda hepinizin yoksa şeker hastası mı olacağım dediğinizi duyar gibiyim. Ancak diyabetli bir birey olmak bir çok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir.
Tüm hamilelerin yaklaşık % 3- 5’i hamileliklerinde gestasyonel diyabet oluşma durumu ile karşı karşıyadır. Gestasyonel diyabet, Tip 1 diyabet denilen vücudun hiç insülin üretemediği ve mutlaka dışardan insülin alınmasıyla kontrol altına alından diyabetten farklı, Tip 2 diyabete daha benzer bir durumdur. Tip 2 diyabeti olan hastalar kan glukoz değerlerini diyet ve egzersiz ile kontrol edebilir gerekli olduğu durumlarda ilaç ve insülin alımına ihtiyaç duyabilirler.
Gestasyonel diyabet genelde hamileliğin ortasında 20- 24. haftalarda vücuttaki hormonal değişiklikler nedeniyle ortaya çıkar. Hamilelik süresince plasentada üretilen ve hamilelik için önemli olan çok sayıda hormonun bazıları insülini bloke eder. Hatta plasentanın daha çok büyümesi, daha çok hormonun üretilmesine ve daha büyük bir insülin direnci meydana gelmesine neden olur. Bir çok kadında pankreas insülin direncini ortadan kaldırmak için uygun miktarda insülin salgılar. Ancak pankreas yapabileceği kadar insülin yaptığı halde yine de plasentaya yeterli gelmezse bu durum gestasyonel durum ile sonuçlanır.
Her kadın hamileliğinde gestasyonel diyabet ile karşı karşıya kalabilir. Gestasyonel diyabet olma olasılığını arttıran faktörlerden bazıları
Obezite,
Aile hikayesinde diyabetli birey olma durumu,
Daha önce fazla kilolu bebek dünyaya getirmiş olmak (4 kg dan fazla ağırlıkta),
Doğumsal anomalisi olan bebek sahibi olmak,
Daha önceki hamileliğinde düşük gerçekleşmiş olması,
Amniyotik sıvının çok fazla olması olarak sıralanabilir.
Ayrıca 35 yaşından sonra doğum yapacak olan anne adayları daha genç yaştaki anne adaylarına göre gestasyonel diyabet olma konusunda daha büyük risk altındadır.
Gestasyonel Diyabet kalıcı bir durum mudur?
Gestasyonel diyabet genelde bebeğin doğumundan sonra ortadan kalkar. Çünkü plasentanın vücuttan uzaklaşmasıyla insülin direncine yol açan hormonların yapımı da durur. Bu nedenle eğer hamileliğiniz süresinde size gestasyonel diyabet tanısı konulduysa bebeğinizin doğumu ile kan şekeri düzeylerinizde daha fazla bir problemle karşılaşmazsınız. Buna rağmen yine de eğer hamileliğiniz süresince gestasyonel diyabetli iseniz ileri ki dönemde diyabetli bir birey olma olasılığınız artar. Bazı çalışmalar hamileliklerinde gestasyonel diyabet geçmişi olanların ileri dönemde % 40 tip 2 diyabetli olabileceğini belirtmiştir. Bu nedenle eğer gestasyonel diyabetiniz varsa her yıl kan glukoz değerlerinizi kontrol etmeniz uygun olacaktır.
Bir çok anne adayı sadece beslenmelerine dikkat ederek kan glukoz düzeylerini kontrol altına alırken bazılarına insülin verilmesi gerekebilir. Gestasyonel diyabet ağızdan ilaç alımı ile kontrol altına alınmaz çünkü bu ilaçların anne karnındaki bebeğe nasıl bir etki yaratacağı bilinmemektedir.
Gestasyonel diyabet tanısı konulduğunda aşağıdaki basamakları takip etmeniz sorunsuz ve rahat bir hamilelik yaşamanızda yardımcı olacaktır:
Size uygun düzenlenmiş beslenme programını takip etmek
Kan şekeri düzeyinizi sürekli olarak kontrol etmek
İnsülin ile kan şekerinizi kontrol altında tutmanız gerekiyorsa yüksek kan şekeri ölçümlerinden sonra ne miktarda isülin uygulamanız gerektiğini öğrenmek
Hipoglisemi ataklarında kontrolü ve tedaviyi bilmek
Mutlaka size uygun olacak fiziksel aktiviteyi yaşam tarzınıza yerleştirmek (bunu yaparken öncelikle doktorunuzla görüşmeli ve egzersiz sürelerini birlikte değerlendirmelisiniz)
Size uygun hazırlanmış beslenme programını takip etmek- Hiç zor değil…
Anne olmaya karar verdiğiniz veya anne adayı olduğunuzu öğrendiğiniz günden beri beslenmenize ne kadar dikkat ettiğinizi ve beslenmenizde bi çok değişiklik yaptığınızı düşünerek eğer size gestasyonel diyabet tanısı koyulduysa bunun için de beslenmenize dikkat etmekte zorlanmayacağınızdan kuşkunuz olmasın. Belki ufak kaçamaklar yapıyordunuz ama artık kan glukoz seviyenizi kontrol altında tutmak, kendiniz ve bebeğiniz için hamileliğiniz süresince yeterli ve dengeli beslenme programı uygulamak istiyorsanız biraz daha dikkat etmeniz gerekiyor. Kan glukoz düzeyini kontrol altında tuttuğu kanıtlanmış olan aşağıdaki yeme alışkanlıklarını sizde diyetisyeninizle görüştükten sonra beslenme programınıza yerleştirirseniz bu dönemi sorunsuz bir şekilde atlatmanız da hiçbir engel kalmayacaktır.
Mutlaka şeker ve şekerli besinlerden uzak durmalısınız.
Sebze, meyve, tahıllar, kurubaklagiller gibi kompleks karbonhidratları basit karbonhidrat içeren besinlere tercih etmelisiniz.
Bir gün içerisinde tükettiğiniz posanın yeterliliğinden emin olmalısınız.
Size uygun olacak yağ alımından daha fazla yağ almamaya özen göstermeli, yemeklerinizi yaparken ilave ettiğiniz yağ miktarını 1 kg sebzeye 2 çorba kaşığı olacak şekilde ayarlamalısınız. Salatalarda ise ilave edeceğiniz yağ miktarını 1 tatlı kaşığı ile sınırlı tutmalısınız.
Yatmadan önce protein ve kompleks karbonhidrat içeren ufak bir ara öğün yapmalısınız. Bu bir bardak süt ve bir porsiyon meyve veya 1 dilim az yağlı peynir ile tahıllı ekmek olabilir.
Et, tavuk tüketirken yağsız olanlarını tercih etmelisiniz.
Ne kadar kilo almalıyım?
Kilo alımınızın hamilelik süresince çok önemlidir. Bu nedenle sizin için sağlıklı olan kilo alımını hamileliğinizde sağlamalısınız. Çünkü çok kilo aldığınız takdirde vücuttaki fazla yağ kan şekeri düzeyinizi normal sınırlarda tutmak için daha çok insülin salgılanmasına neden olacaktır. Bu nedenle sürekli doktor ve diyetisyeninizle kilo alımınızı değerlendirmelisiniz.