19. HAFTA (Doğuma 139 gün kaldı)
Bebeğin Gelişimi: Geçici ince tüyler vücudunu kaplamaya devam eder. Kalbi gittikçe güçlenmektedir. Bu haftadan itibaren bebeğinizin kalp atışlarını, doktor muayenenizde elektronik cihazlarla dinleyebilirsiniz. Ultrasonografi cihazlarinda Doppler denilen prensibin kullanılmasıyla 4-5. haftadan itibaren dinlenebilir. Amniyotik sıvı içerisinde takla atabilir, ayaklarını tutabilir, dönüşler yapabilir. Kemikleri de güçlendiği için kol bacak hareketlerinde artış olacaktır. Bu arada artık minik bebeğiniz günlük hareketler ve uyuklama, uyuma süreçlerini de yaşayacaktır. Uyuma haline geçtiğini siz bile hissedebilirsiniz. Arada parmağını ağzına götürerek emme pratiğine de başlayabilir.
Annedeki Değişiklikler: Hamilelik sebebiyle hormonlarınızın yoğunlaşması, diş etlerinizde hassasiyet ve kanamaya da sebep olabilir. Bel ve sırt ağrılarınız için sert zeminde yatabilir, solunuza dönebilirsiniz. Otururken belinizi destekleyici yastıklar kullanabilirsiniz. Bu sırt ve bel ağrılarınız çok fazla artarsa doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayınız. Meme ve göbek çatlaklarını önlemek için yumuşatıcı krem ve yağları masaj yaparak sürebilirsiniz. Hormon artışınız aynı zamanda metabolizmayı da hızlandırdığı için hamile iken saç ve tırnaklarınız daha hızlı uzayacaktır.
EK BİLGİ: Biliyorsunuz; bebeğiniz amniyotik sıvı denilen bir keseciğin içerisinde konforlu bir şekilde yaşamaktadır. Bu sıvı rahat, sıcak ve yüzer şekilde rahat hareket etmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda dışarıdan zararlı virüslerin girişini engeller, korunaklı ve sağlıklı büyümesine olanak sağlar. Arada bir bebeğiniz bu amniyotik sıvıdan yutar ve böbrekleri yoluyla tekrar bu sıvıya katkıda bulunur. Bebeğinizin böbrek, cilt yüzeyi ve çeşitli organları ile plasentası bu hayati öneme sahip amniyotik sıvıyı neredeyse 3 saatte bir yeniler.
20. HAFTA (Doğuma 132 gün kaldı)
Bebeğin Gelişimi: Eğer bebeğiniz kızsa rahmi tamamen oluşmuş ve gelişme döneminden geçmiştir. Eğer erkekse testisleri skrotuma inmeye başlamıştır. Göz kapakları hala birbirine yapışıktır ama göz kırpma refleksini yapmaya başlamıştır. Kol, bacak, omurga ve kaburgalarında kemikleşme gerçekleşmiştir. Bu günlerde lanugo dediğimiz ince tüyler vücudunun tamamını kaplayacaktır. Saçları ve kaşları kendini belli edecek demiştik. Fark edilecek durumdadır ancak saçlarında henüz hiç pigment olmadığı için kaşlar ve saçlar ince ve beyaz durumdadır. Bu hafta ayrıca bebeğinizin beyni 5-7 yaşına kadar sürecek bir gelişim sürecine de girmiştir. Akciğerleri de, doğduktan sonra akciğerlerin içine hava dolmasını sağlayan özel bir maddeyi (surfaktan) çok az miktarda üretmeye başlamıştır.
Annedeki Değişiklikler: Hamileliğinizin bu döneminde anne adaylarında demir eksikliğine bağlı anemi (kansızlık) görülebilir. Anemi sorunu yaşamamak için beslenmenizde kan hücresi üretici gıdalara (dana karaciğeri, kıyma, soya fasülyesi, kuru erik, hindi eti) daha fazla yer vermelisiniz. Çünkü anemi baygınlık hissi, zayıflık, halsizlik, çarpıntı yapabilir. Bu halsizlik, baygınlık halinin sebebi ayrıca kan şekeri düşüklüğü de olabilir. Kan şekerinizde aşırı oynamalar olmaması için ara küçük öğünler yemek, çantanızda küçük atıştırmalıklar taşımak faydalı olacaktır. Bacak ve ayaklarınızda şişmeler, ödemler, arada kramp girmesi gibi sorunlar görülebilir, çok ayakta kalmamaya, ayaklarınızı uzatarak dinlenmeye çalışmalısınız. Bacaklarınızdaki varislerde artış, kabızlığa bağlı makatta şişmeler, çatlak ve kanamalar görülebilir. Hemoroid (=basur) denilen bu rektal sorunu yaşamamak için kabız olmamaya çalışmalısınız. Bunun için bol sebze ve meyve, tam buğdaydan yapılma ürünler ve bol miktarda sıvı tüketmelisiniz. Akdeniz mutfağının çok önemli unsuru olan zeyntinyağını tüketmek de çok faydalı olacaktır. Rektal kanamalarınız fazlalaşırsa doktorunuza danışın. Artık 5.ayın sonuna geldik bu süreçte rahminiz göbek deliği seviyesine çıkmıştır. Bebeğiniz de 191 mm.boyutlarına ulaşmıştır. Tebrikler! 5. ayı tamamladınız. Doğumunuza 4,5 ay kaldı!
EK BİLGİ: Bebeğiniz dışarıdan gelecek yüksek seslere karşı artık duyarlıdır. Bu seslerle uykusundan uyanabilir, irkilebilir. Artık hamileliğiniz ilerledikçe ağır kaldırmaktan, aşırı yorulmaktan kaçınmalısınız. Doğduktan sonra, bebeğiniz burnunda biriken amniyotik sıvıdan dolayı aksırabilir, burun akıntısı olabilir. Soğuk aldı yada üşüttü zannedebilirsiniz.
