GÖZYAŞI KANALI TIKANIKLARINDA GÜNCEL TEDAVİ YAKLAŞIMLARI
1. Gözyaşı kanalı tıkanıklığı nedir?
Sadece ağladığımızda veya bir göz rahatsızlığı sırasında sulanma şeklinde hissettiğimiz gözyaşı, gözümüzün dış katmanları arasında olan bezlerden sürekli olarak üretilmekte ve gözümüzün dış kısmı üzerinde şeffaf ince bir koruyucu örtü şeklinde bulunmaktadır. Her kırpma hareketi sırasında da yenilenir. Yenilenme sırasında yukarıdan aşağı ve içe doğru hareket ederek göz kapağının iç kenarında üstte ve altta bulunan punktum adını verdiğimiz deliklerden gözyaşı kanallarına girer. Burası gözyaşı boşaltım sisteminin başlangıç kısmı olup, bu sistem burunda sonlanmaktır. Gözyaşı kanalı tıkanıklığı bu sistemin herhangi bir yerinde gözyaşının buruna akmasını engelleyen bir durum olduğunda ortaya çıkmaktadır.
2. Kimlerde görülür?
Her yaşta görülmektedir. Ancak sebebi ve tıkanıklık yeri farklı olmakla birlikte bebeklerde ve genç yetişkinlerde daha sık görmekteyiz. Bebeklerde en sık görülen göz rahatsızlığıdır.
3. Belirtileri nelerdir?
Bebeklerde doğuştan olmakla birlikte genellikle ilk bir kaç hafta içerisinde bebeğin bir veya iki gözünde sulanma ve çapaklanma şeklinde kendini belli eder. Bebek uyandığında üst ve alt kapak kirpikleri birbirine yapışır. Gözlerini rahat açamaz. Nadiren kızarılık olur. Bazen gözyaşının tahrişi ile kapak kenarında kırmızılık olur.
Yetişkinlerde de belirtiler benzerdir. Kanal tıkalı olunca gözde başlangıçta sulanma daha sonra çapaklanma ve bazen gözün iç kısmında şişlik daha nadirende kızarıklık ve apse olabilir.
4. Cins veya sağ sol göz gibi faklılıklar gösterir mi?
Bebeklerde kız, erkek veya sağ sol göz gibi bir farklılık yoktur. Tek gözde görülebileceği gibi her iki gözde de görülebilir. Ancak erişkinlerde ise durum farklıdır. Kadınlarda daha fazla görülmektedir. Bebekler erişkinler arasındaki fark sadece cinsiyetle alakalı olmayıp tıkanıklığın yeri ve tedavisi de farklılık gösterir.
5. Bu farklılıklardan bahsedebilir misiniz?
Bebeklerde tıkanıklığın yeri kanalın alt ucu yani buruna açıldığı kısımdadır. Yani kanalizasyon doğuştan tamamlanmamıştır. Gözyaşı buruna geçmemektedir.
Yetişkinlerde ise eğer tıkanıklık bir kaza, tümör veya kanal çevresine yapılan bir cerrahi müdahale sonrası oluşmamışsa ki bu sebepler çok nadirdir. En sık gördüğümüz sebep gözyaşı kanalı ile kesesinin birleşim yerinin bilemediğimiz bir sebepten dolayı tıkanmasıdır.
6. Tedavideki farklılıklar nelerdir?
Bebeklerde kanalın alt ucundaki tıkanıklık açılıp gözyaşının normal yolundan buruna akması sağlanırken yetişkinlerde bu yolu açmak mümkün değildir. Gözyaşı kesesinden buruna yeni bir kanal açılmaktadır.
7. Bebeklerde bu akışkanlık nasıl sağlanmaktır?
Tedavi bize getirildiği yaşa göre değişmektedir. Eğer erken dönemde yani belirtilerin başladığı haftalarda görmüşsek aileye bebeğin gözyaşı kanalına masaj yapmasını öneriyoruz ve muayene sırasında etkin bir masajın nasıl olacağını öğretiyoruz. Çünkü doğru yapılamayan bir masajın kanalın açılması üzerine bir etkisi olmamaktır. İlk 6-9 ayda masajında etkisi ile kanal çoğu kez açılır ve belirtiler ortadan kalkar. Bu süreden sonra özellikle bir yaşın geçen bebeklerde masajın kanal üzerine bir etkisi yoktur. Açılmamışsa ikinci aşamada sondalama dediğimiz müdahaleyi yapıyoruz. Gözyaşı kanalının üst ucundan bu işlem için dizayn edilmiş çelik bir çubuk ile kanalın içine girip alttaki tıkanıklığı açıyoruz.
8. Sonda ile kanalı açılamayan bebekler var mı? Bunlara ne yapmak gerekir?
Daha önceki sondalama işlemi başarılı olmayan bebeklere işlem bir kez daha tekrarlanabilir. Sondalamanın başarılı olmadığı durumlarda başka tedavi yöntemleri ile göz yaşı kanalını açmak mümkün. Bunlardan birisi gözyaşı kanalını balon ile genişletme diğeri ise kanal içerisine silikon tüp yerleştirmedir. Bu iki tedavi seçeneği de sondalamanın başarılı olmadığı çocuklarda mevcut kanalın açık kalmasını sağlayan ve daha büyük ameliyat gereksimini ortadan kaldıran güncel girişimlerdir.
9. Yetişkinlerde tedavi şeklinin farklı olduğunu bildirdiniz, tedavi nasıl yapılmaktadır?
Yetişkinlerde buruna açılan kanalın üst ucu tıkalıdır. Aynı kanalı açmak daha doğrusu açık kalmasını sağlamak mümkün değildir. Gözyaşı kesesi ile burun boşluğu arasındaki kemikten bir pencere açılarak gözyaşının boşaltımı sağlanır.
10. Bu işlem nasıl yapılmaktadır?
Yetişkinlerde bu kemik pencereyi üç şekilde açmak mümkündür. Ya ciltten, ya burun içerisinden yada demin bahsettiğiniz üzere gözyaşı kanalının üst ucundan lazer probu ile girerek. Başarı oranı en yüksek olan yöntem ciltten yaklaşımdır. Bunu sırası ile burun içerisinden girilerek ve lazer izlemektedir.
