İris gözün renkli kısmı, göz bebeği (Pupilla) açılıp kapanan, ortası siyah gözüken alandır Göz bebeğinin durumu ve özellikleri mükemmel görmede önem arz eder.
Göz bebeği karanlıkta büyürken ışık altında küçülür. Küçüldüğünde göz bebeğinin çapı 2 ila 4 mm. arasındadır. Karanlıkta ilk önce aynı boyutlardadır ancak yavaş yavaş 3 ila 8 mm.'lik maksimum açıklığa ulaşır.
İridoloji: Birçok sistemik hastalık göz bebeğinde belirti verir ve göz bebeği değerlendirilerek bu hastalıklara tanı konabilir.
Göz bebeğinin kasları: İris çoğunlukla düz kastan oluşur, büzülebilir bir yapıdadır. Göze giren ışık miktarını kontrol eder.
Göz bebeğinde 2 tip kas grubu vardır:
Sfinkter Pupilla: Daireseldir, göz bebeğini küçültür.
Dilalatör Pupilla: Radiyal seyreder. (Merkezden dışa doğru yayılarak) Göz bebeğini genişletir. Sempatik sinirler göz bebeğini genişletir.
İlaç ve göz bebeği: Sistemik kullanılan ilaçlar göz bebeğini daraltıp veya genişleterek görmede olumsuz yönde etkili olur. Oldukça geniş konudur, burada anlatmayacağız
İki ilaç: Pilokarpin göz bebeğini daraltır, atropin göz bebeğini genişletir.
Bağlantı: Her iki gözün optik sinirler kısmî olarak çaprazlaşarak iki gözü birbirine bağlar.
Göz bebeği kaslarının tonusu: Göz bebeğini daraltan ve gevşeten kaslar bulunmaktadır. Göz bebeğinin genişliği ve darlığı net görmede ve gözde numara oluşmasında etkilidir. Bu kasların tonusu da önemlidir.
Göz bebeğini değerlendirmek:
Göz bebeğinin büyüklüğü veya küçüklüğü doktorlara hastalıklar yönünden ipuçları verir.
Miyozis: Göz bebeğinin küçülmesidir.
Midriazis: Göz bebeğinin büyümesidir..
Yaşlandıkça göz bebeği: 15 yaşında karanlığa uyum sağlamış olan göz bebeği kişiden kişiye göre 4 ila 9 mm. arasında değişebilir. 25 yaşından sonra ortalama göz bebeği boyutu düzenli olmayan bir oranda azalır. 30 lu yaşlarda göz bebeği 4 mm civarında iken 60 lı yaşlarda 2 mm civarına düşer. Göz bebeğindeki küçülme görme alanındaki daralma demektir. Bu nedenle göz bebeği egzersizi yapmalısınız..
Diyabet ve göz bebeği: Şeker hastalığı gözde önemli tahribatlar yapar. Göz bebeğindeki damar sistemindeki bozulmalar oksijen açlığına neden olur ve yeterli fonksiyon görmeyen, kolay kanayan yeni damarlar oluşmasına neden olur. Bunların açıyı tıkaması göz tansiyonu ortaya çıkar. Göz bebeği egzersizleri burada oksijenlenmeyi sağlayacak ve tahribatı önleyecektir.
Lazer ve göz bebeği: Gözlüğü atmak için lazer olanların en büyük derdi göz kuruluğu daha sonra da akşam göz bebeğinin genişlemesi nedeniyle ışıktan aşırı rahatsız olmalarıdır. O kadar rahatsız olurlar ki pilokarpin damla ile göz bebeğini küçültmek zorunda kalırlar.
Romatizma ve gözbebeği: Romatizma göz bebeğini iltihaplandırır, şeklini ve açılıp kapanmasını bozar. Göz bebeği arkadaki lense yapışabilir. Oksijen açlığı kanamaya meyilli damarlaşmaya neden olur. Göz bebeği egzersizleri burada da önem arz eder.
Göz bebeğinde damarlaşma: Oksijen açlığı olan bölgede için beyin uyarım yaparak yeni damar oluşmasını sağlar. Ama bu damarlar duvar yapısı yönünden yetersizdir, kolay kanar. Göz bebeği egzersizleri oksijen açlığını giderecek ve kanamalara neden olan yeni damar oluşmasını engelleyecektir.
Göz bebeğinin rengi neden önemli? Açık renkli gözler güzel gözükür ama güneşten, kardan, ışıktan aşırı rahatsız olur. Güneş ve karda dolaşınca bir süre sonra göz bebeğindeki kasılmalar nedeniyle baş ağrısı ortaya çıkar. Kaliteli bir güneş gözlüğü ile gözü rahatlatmalısınız. Açık renkli gözler bilgisayar kullanırken, televizyon seyrederken de rahatsız olur. Işığı kesen antirefle gözlüklerle gözü korumalısınız.
GÖZ BEBEĞİNİN MÜKEMMEL GÖRMEDEKİ ÖNEMİ
Görme kalitesinde göz bebeğinin darlığı ve genişliği önemlidir
Göz bebeğinin küçüklüğü: 2,4 mm civarındaki küçük pupiller açık ile görme daha nettir. Çok küçük bir bebeği çevrelerin az görülmesine neden olur.
Göz bebeğinin (Pupilla) büyüklüğü: Göz bebeğinin çapı (Orta siyahlık) büyüdükçe aberasyon denilen sapmalar nedeniyle görüntü bozulur.
Merkezi görme ve göz bebeği: Göz bebeği küçülünce 30 derecelik merkezi görme etkili duruma gelir ama görme alanı daralır.
Periferik görme ve göz bebeği: yetersiz ışıkta göz bebeği genişleyince çevresel görme devreye girer. Çevresel görme net değildir.
GÖZ BEBEĞİ EGZERSİZLERİ
Küçük ve büyük göz bebeği net görmeyi bozar. Göz bebeği ışığın durumuna göre küçülüp büyüyerek net görmeyi sağlamalıdır. Bu göz bebeğinin egzersizle fonksiyonel tutulması ile sağlanır.
Herkesin göz bebeğinin normal olduğunu düşünmeyin. Çok sayıda hastalık göz bebeğinin yapısını bozar. Bunlar için egzersizle koruyucu tedavi yapmalısınız.
Neden göz bebeği egzersizleri?
Amaç göz bebeğini fonksiyonel tutmaktır. Göz bebeği ne dar olmalı ne de çok geniş. Göz bebeğinin büyüklüğü ve küçüklüğü net görmek için önemlidir.
Normal aktivite: Egzersizle göz bebeğinin normal aktivitesinin sağlanmasına katkıda bulunmak gerekir. Göz bebeğinin sağlığının sürdürülmelidir.
Net görme: Göz bebeği büyüdükçe görmede netlik azalır ama daha geniş alanı görürsünüz. Göz bebeği küçüldükçe daha net görme sağlanır ama çok küçük göz bebeğinde görme dar bir alanı görürsünüz. 1 mm.lik bir delikten bakmak gözlüksüz görmeyi, en net görmeyi sağlar. (Pinholl gözlük)
Göz bebeği egzersizleri görmeye derinlik ve netlik kazandırır, göz bebeğini daraltan ve genişleten kasları çalıştırılır.
GÖRMEYE DERİNLİK KAZANDIRMAK
Göz bebeği egzersizleri ile görmeye derinlik kazandırmak, görmeyi artırmak ve dolu dolu görme anlamında kullanılmaktadır. Burada göz bebeği aktifleştirilmekte, göz bebeğini açan ve daraltan kasların gelişmesi sağlanmaktadır.
Görmeyi geliştirme: Göz bebeği net görmeyi de sağlar.
*Göz bebeği egzersizi sarı nokta foveayı uyararak görme geliştirilir.
*Güneş uygulaması ile göz için çok yararlı olan dopamin üretimini gerçekleştirilir.
*Retina damarlarının daralıp genişlemesinin sağlanarak retinanın daha iyi beslenmesi sağlanır.
Miyopta ilerleme: Göz bebeği mükemmel görmede etkilidir. Görmeye derinlik kazandırır. Miyopta ilerlemeyi durduran dopamin üretiminin kapısıdır. Az görme gözü kasar, miyop’ u ilerletir.
Şaşılık oluşması: Az görme, görme gayretini doğurur ve şaşılığı artırır.
Hastalıklarda koruyuculuk: Şeker ve romatizma göz bebeğini de bozar. Egzersizle oksijenlenmesi sağlanmalıdır.
40 yaş üzeri: Yaşlılıkta göz bebeğindeki küçülme görme alanındaki daralma demektir. Yaşlandıkça göz bebeği kaslarında da zayıflama başlar. Göz bebeği açıklığı 2 mm civarına düşer. Bu nedenle göz bebeği egzersizi yapmalısınız.
Oksijenlenme: Yaşlandıkça göz bebeğinin oksijenlenmesinin artırılması gerekmektedir.
Göz bebeği kaslarının çalışması: Göz bebeğini daraltan ve genişleten kasların çalışırlığını sürdürmek gerekmektedir.
Kas tonusu: Göz bebeği açılıp kapanma yönünden bir denge içinde çalışır. Yaşlandıkça göz bebeği kaslarında da zayıflama başlar.
Kan akımı: Göz bebeği egzersizi ile göz bebeği damarlarının çalışması aktive edilerek göz bebeği bölgesinin kan akımının artırılır.
GÜNEŞ GÖZLÜĞÜ NEDEN ÖNEMLİ?
Göz bebeği ışığın göze girişini denetler. Ama yine de zararlı ışıkları süzen kaliteli bir güneş gözlüğü takılmalıdır.
GÜNEŞ GÖZLÜĞÜNÜN KALİTESİ NEDEN ÖNEMLİ?
Koyu renkli ama zararlı ışığı süzmeyen gözlük camı: Koyu renk gözbebeğini genişletir ve ışık direkt sarı nokta foveaya girer ve ona zarar verir. Açık renkli, degrade, pembe, mavi: Gözlüğü takmış olmak için takmamalıdır. Bu tip gözlükler göze zararlıdır.
