Down Sendromlu çocukların çoğu sabır ve öğretim ile yaşamın ilk üç yılında dil habercilerinin hepsinde başarılı olurlar.

Sabrın gerekliliğini unutmayın ve bu arada çocuğunuzun dil gelişimini keyifle takip edin. Bu harika bir öğrenim sürecidir ve gelişmenin pek çok alanda olduğunu göreceksiniz. Küçük başarıları mutlulukla karşılayın ve bu mutluluğunuzu çocuğunuza hissettirin. Ona her fırsatta gülümseyin ve sarılın.

Seslere yönelme

Çocuğunuzun sesleri duyduğundan emin olduğunuzda, ona dinlemeyi ve seslere dikkatini yöneltmeyi öğretebilirsiniz. Çocuğun hangi seslerin onun için önemli (telefon, insan sesi, vb…) ve hangilerinin önemsiz (buzdolabı, saat, vb…) olduğunu bilmesi gerekir. Aksi takdirde çocuğun çevreden aynı anda gelen pek çok sese dikkatini verme zorunluluğu, çocuğun gerekli seslere odaklanmasından ziyade, onları duymama eğilimine neden olabilir.

Çalışma

-Çocuğa benzer işitsel uyaranlar (kapı sesi, müzik gibi) verin ve çocuğun tepkilerini izleyin. Çocuk uyaranı dinliyorsa, büyük olasılıkla o esnada yapmakta olduğu etkinliği bırakacak ve uyarana yönelecektir. Çocukla, uyarana ilişkin konuşun. Örneğin “Ne kadar güzel bir şarkı, değil mi?” diyebilirsiniz.

-Çocuğun sevdiği bir akrabayla telefonda konuşun. Çocuk dinlerken ‘Telefondaki A şahsı ile konuşmak ne güzel, değil mi?’ deyin. Kendiniz çocuğu iş yerinden arayarak onunla telefonda da konuşabilirsiniz.

-Kendi sesinizi sıklıkla kullanın. Çocuğu ismiyle çağırın veya onun dikkatini çekecek sesler çıkartın. Bunu yaparken odada dolaşın ve bu sayede çocuğun sese yönelmesiyle beraber sesin kaynağını belirlemesine de yardımcı olun.

-Zamanla çocuğun yöneldiği sesleri uzatmaya çalışın. Örneğin daha uzun şarkılar söyleyin veya konuşmanızı uzatın. Konuşma öncesi beceriler

Ses taklidi

1-2 yaşlar arasında çocuk muhtemelen sesleri taklit etmeye hazır olacaktır. İnsan sesi ve çevredeki diğer sesleri taklit etmek çocuğun ağız hareketlerini çalışma ve nefes alma ile kas hareketlerini organize etmesine destek olmaktadır. Çocuk ilk başta konuşma seslerini taklit etkinliklerine yanıt vermiyorsa, yukarıda anılan hareket taklidi etkinliklerine dönün. Bunları bir süre daha tekrar ettikten sonra ses taklidi etkinliklerini yeniden deneyin. Çocuk tepkileri ve ilgisiyle, ses taklidine ne zaman hazır olduğunu size belli edecektir.

Çalışma

- Dudaklarınızı şapırdatarak öpme sesleri çıkartın.

- Ağlama sesleri çıkartın.

- Genizsel sesler çıkartın, sis düdüğündeki gibi sesin burnunuzdan geçmesini sağlayın. - Hapşırma sesleri çıkartın.

- Öksürme sesleri çıkartın.

- Esneme sesleri çıkartın.

- Mutlu sesler çıkartın

- Çevreden gelen sesleri çıkartın – araba motoru, düdük, elektrik süpürgesi sesleri gibi.

- Çocuk sesleri çıkartma veya taklit etmekte zorlanıyorsa, ses lambası kullanın. Ses lambası, ortamda bir ses olduğunda yanan ve yalnızca ses devam ettikçe aktif olan bir alettir. Motivasyonu arttırmak için sese duyarlı oyuncaklardan da yararlanabilirsiniz.

Hareket beceriler

Hareket taklidi / Model alma

Taklit küçük çocukların öğrenmelerinde önemli bir rol oynamaktadır. Çocuklar genellikle seslerden önce hareketleri taklit etmeyi öğrenirler. Dil gelişimiyle doğrudan ilişkili olmamakla birlikte, hareketleri taklit etme üzerinde çalışmak çocuğun taklit becerilerini geliştirmede önemlidir. Çocuk hareket taklidi becerilerini geliştirmeye çoğunlukla ellerini bedeninden bağımsız olarak hareket ettirmeye başladığında hazırdır. Bazı çocuklar oturma pozisyonuna geçene kadar taklit becerisi sergileyemezler. Çocuğun bu alanda hazır oluşunu belirlemede fizyoterapist veya mesleki terapist yardımcı olabilir. Çocuk beceriye hazır olma veya ilgi sorunu yaşıyorsa, bir ay bekleyin ve aşağıdaki etkinlikleri yeniden deneyin.

Çalışma

- Çocuğu izleyin. Bir oyuncakla oynuyor ve onu masaya vuruyorsa bekleyin. Sonra oyuncağı alın ve masaya vurarak çocuğu taklit edin. Oyuncağı çocuğa verin ve etkinlikten duyduğunuz memnuniyeti ona gülümseyerek gösterin.

- Gelecek sefer lider siz olun. Top yuvarlayın, oyuncak davula vurun veya benzeri bir etkinlik yapın. Çocuk davranışı taklit etmezse elinizi onunkinin üzerine koyarak etkinliği ona da yaptırın.

Hareketler ve sesleri birleştirme

Çocuk hareketleri taklit etmeye başladığında, bunlara sesler eklemesini sağlamaya çalışın. Çocuğun ses çıkarma alıştırmaları yapmasına ve dildeki sesleri tek tek duymasına olanak vermesinden dolayı bu tür etkinlikler dildeki seslerin taklit edilmesinde bir geçiş görevi görürler. Zamanla gelişecek olan dildeki sesleri taklit etmek için gerekli olan hareketler bu dönemde tam olarak gelişmemiştir.

Çalışma

-Yanaklarınızı şişirin ve patlama sesi çıkartın.

-Karnınızı daireler çizerek ovalayın ve ‘Mmmm’ deyin.

- Elinizi havaya kaldırarak ‘Çoook büyük’ deyin.

-Elinizi sallayın ve ‘Hoşça kal’ deyin.

-Oyuncak bir arabayı hareket ettirin ve ‘Vın vın’ deyin.

-Masanın üzerinde oyuncak bir kedi gezdirin ve ‘Miyav, miyav’ deyin.

El kullanılarak söylenen şarkıların pek çoğu bu dönemdeki çocuklar için uygundur. Çocuğun kelimeleri tam olarak söyleyemeden de olsa şarkıya katılımını sağlarlar. Çocuk ellerini hareket ettirerek etkinliğe dahil olur. Şarkıdaki hareketleri taklit eder ve zamanla bazı kelimeleri taklit etmeye başlayabilir.