Çin’de Vuhan şehrinde ilk kez ortaya çıkan ve Covid-19 adı verilen hastalığa yol açan Corona Salgını, insanlık tarihinde yaşam tehdidi oluşturan ve korku yaratan hastalıklardan biri olarak karşımıza çıkmıştır.
Süreç gelişimi, tüm dünya çapında, kalabalık ortamlarda, toplu taşıma araçlarında bulunmaktan kaçınma, işine odaklanamama, psikolojik sıkıntılar, çevre ile iletişimin bozulması, kaygı ve stres düzeyinin artması şeklinde oluşmuş, hatta çoğu kişi, işini evden takip etmeye başlamıştır.
Hastalığa dair belirsizlik ve yaşanan ölüm korkusunun, özellikle stres ve anksiyeteye dair hazırlıksız ve savunmasız olan kişilerde en yüksek riski yarattığına dair araştırmalar da bulunmaktadır. Örneğin , Kanada, Ottawa- Carleton Üniversitesi akademisyenlerinin çalışmaları göstermiştir ki , belirsizliği en az tolere edebilen kişiler salgınlar esnasında , diğer kişilere göre daha fazla endişe yaşamaktadırlar.
Sierra Leone’de keşfedilen ve yarasalardan geçtiği bildirilen Ebola virüs salgını hakkında yapılan çalışmalar, çok sayıda kişinin zihinsel ve psiko sosyal problemler yaşadıklarını bildirmiştir. Aynı şekilde, 2009 yılında, H1N1 İnfluenza salgınında da , fiziksel bir sebebe bağlı olmayan ancak, vücutta hissedilen (somatoform) olarak adlandırılan ağrı ve yorgunluk semptomlarına rastlanmıştır.
“Corona Testi yaptırdım, Pozitif çıktı, Şimdi ne yapacağım?”
Peki, herkes bu virüse yakalanmaktan korkarken, virüse yakalanan ve test sonucu pozitif (+) çıkan kişilerin psikolojik durumları hakkında neler söyleyebiliriz? Öncelikle, evde ailesi ya da hayatı paylaştığı bireyler olan kişiler daha şanslı çünkü, corona izolasyonunu evde tek başına yaşayan kişilerin kaygılarının daha çok arttığı belirtiliyor.
Virüse yakalanan kişi zaten halihazırda ateş, enerji düşüklüğü, eklem ağrıları, baş ağrıları, ishal, mide bulantısı, göz ağrıları , öksürük, boğaz ağrısı gibi fizyolojik sorunlar yaşamaktadırlar. Ancak bunlara ek olarak, tek başına , yalnız şekilde atlatacağı günler önünde beklerken, kişi kendisini nasıl hissetmektedir?
İnsan yapısı itibariyle sosyal bir varlık olduğundan, fiziksel izolasyonu takip eden sosyal izolasyonun gelişi, bireyi zora sokuyor. Zaten hayati bir korku duyan kişi, bunu bir oda içinde, yemeğini dahil tek başına yerken 10-14 gün arası bir süre boyunca, kendisini insanlardan soyutlamak zorunda kalıyor. İnsan canlısı genlerinde, uzun yıllar öncesinden gelen, toplu halde yaşamın kendisine getireceği – güven- duygusunu taşıdığı için, bu uzaklık kişide olumsuz etkiler yaratmaktadır.
Kendini izole ederek, felaket senaryoları için hazırlık yapan “corona pozitif” birey, yeterli güvenli alanı kendisi ve ailesi tarafından sağlayamaz ise, asabiyet, dürtüsel tepkiler, psikoz veya paranoid eğilim riski ile, salgınla alakalı gerçekleri sanrılı düşüncelerine dahil etme davranışları gösterebilirler.
Burada kişiye destek olacak en anlamlı bakış açısı, aslında çok ta uzun olmayan izolasyon süreci ile, hem kendisinin, hem de sevdiklerinin sağlığını güvence altına alarak, daha güzel günlere ulaşılmasını sağlanacak olduğudur.
Corona Pozitif Kişiler ve Yakınları Nasıl Davranmalı?
İzolasyondaki kişinin yaşadığı en önemli sorunlar, yaşadıkları durumu kabul etmekte zorlanmaları , sevdiklerinden uzak kalarak, onlara özlem duymaları, hastalığın getirebileceği daha olumsuz sağlık koşullarından ve işsiz kalmak gibi risklerden korkmaları, depresyon ve anksiyete riskleri ile karşılaşmaları vb. çok çeşitli alana yayıldığından, bu kişileri çevresindeki bireylerin anlayışla karşılamaları, kendileri o kişinin yerinde olsalar “onlara nasıl davranılmasını isteyeceklerini” düşünerek hareket etmeleri, ilgili kişinin duygu durum bozukluğuna destek sağlayabilecektir. Unutmamalıyız ki , ilişkilerin cömertliğe en çok ihtiyacı olan dönemlerden birindeyiz.
Corona pozitif olan birey, kendisi gibi bir çok kişinin bu şartları yaşayıp, bir çoğunun da sağlıkla atlattığını unutmayarak, “Sürü Psikolojisinden” çıkarak, durum karşısında alışılmış çevremizde gördüğümüz tepkileri vermek yerine, bir dakikalığına kendimizle baş başa kalarak, gerçekten olumlu ve sağlıklı adaptasyonu nasıl sağlayabileceğimize odaklanmak bize çok fayda sağlayacaktır. Beynimizin akıl yürüten tarafını kullanarak, dürtüsel düşüncelerimize hakim olup, hayatta trafikte dahil her zaman kaza ve ölüm riski olduğunu, ama her gün bu düşünceyle yola çıkıp korkmadığımızı, hayattaki tehlikeleri her zaman farkında olduğumuzu ama sorunların da hemen her zaman bir çözüm yolunun olduğunu kendimize hatırlatmamız gerekiyor.
Korona olan kişinin kendi kendine , odasında gerçekleştirebileceği, şahsına paralel hobi faaliyetlerine yönelmesi, meditasyon yapması, egzersiz çalışmaları düzenlemesi, yakınlarıyla telefon ve görüntülü bilgisayar görüşmeleri ile irtibatta kalması, hislerini ve düşüncelerini paylaşması, sosyal medyayı kendini rahatlatacak belgesel, eğlence programlarını izleyecek şekilde kullanması, karantina günlerini çok daha konforlu geçirmesine destek olabilecektir.
Uzun zamandır ilginiz olan, ancak zamansızlıktan yapmaya fırsat bulamadığınız ilgi alanlarınıza yönelmek için tam vakti olan bu süreçte, bu uğraşlara zaman ayırdığınızda , kendinizi daha iyi hissettiğinizi gözlemleyeceksiniz.
Yaşanan maddi manevi sorunların engellenebilmesi ve ruhsal sağlığımızın korunabilmesi adına, salgına dair farkındalığımızın arttırılması, hijyen ve sosyal mesafeye dikkat edilmesi, çevremizdekilerle konu hakkında olumsuz paylaşımlarda bulunulmaması, ,gerektiğinde Psikolog desteği alınması, çocuklara ise yaşına uygun ve sakin bir şekilde bilgi verilmesi olumlu katkılar sağlayacaktır.
