Sorumluluk duygusu erken çocukluk döneminde başlayarak, çocuğun yaşına, cinsiyetine ve gelişim düzeyine uygun görevler verilerek çocuğa kazandırıla bilinir. Eğer çocuklarınıza sorumluluk duygusunu deneyimleyeceği bir iş yaptırmazsanız, çocuğunuz kendini değerli ve yetenekli hissetme fırsatını kaçırmış olacaktır. 18 ile 36 ay arası çocuklar gelişimsel olarak artık çaresiz, tamamen bağımlı ya da beceriksiz değillerdir. Sorumluluğu üstlenmeye hazır, hevesli ve yetkinlerdir.
Sorumluluk dersleri küçük çocuklara yaptıkları eylemlerin sonuçlarını kabul etmeyi öğretmekle başlar. Örneğin: çocuğunuz içeceğini dökerse, arkasından siz tekrar temizleyecek olsanız bile yine de silmesi için ona bir ıslak mendil ya da kâğıt havlu uzatabilirsiniz. İnsanın kendi davranışlarının sorumluluğunu alması değerli bir yaşam dersidir.
Çocuklara belli görevler verilmesi onların düşünme becerilerini, hafıza güçlerini ve görsel organizasyon yetenekleri geliştirir. Çocuğunuza sorumluluk duygusunu öğretebilmek için verdiğiniz görevlerin çocuğunuzun yaşına uygun olup olmadığını da gözden geçirmek gerekir.
Görevi küçük parçalara bölebilirsiniz.
Örneğin ‘ Bu odayı topla’ çok geniş bir taleptir. Ne yapılmasını istiyorsanız açık bir şekilde belirtmelisiniz. İlk başlarda işleri birlikte yapabilirsiniz, sonra çocuğunuz o işte ustalaştıkça bırakın bağımsız bir şekilde yapsın.
Tüm sorumluluğu kendi üzerine alan, çocuğuna sorumluluk duygusunu tam verememiş anne babaların çocukları; kendi yaşamlarını biçimlendirmekte zorlanıp sürekli başkalarının yönetiminde olmayı benimseyebilirler. Bu tür anne baba tutumları sonucunda yetişmiş bireyler yaşamlarında karşılaştıkları olaylardan sürekli başkalarını sorumlu tutma eğiliminde olacaklardır.
Anne-baba olarak sorumluluğu öğretmek için;
Çocuğunuzun sorumluluk sahibi biri olmayı öğrenmesine yardımcı olmak için zaman ve sabır gerektiğini kabul etmelisiniz.
Düzenli bir günlük görev programı oluşturabilirsiniz.
Görevler verirken olumlu ve destekleyici olmak daha yararlı olacaktır.
Gün içinde çocuğa boş zaman bırakmayacak kadar çok miktarda görevler yüklememelisiniz.
Çocuğunuza verilen işi doğru şekilde yapmasını beklemeden önce, ona nasıl yapılacağını gösterebilirsiniz.
Çocuğunuzun yapmak istediği işleri ve onları ne zaman yapacağını seçmesine fırsat tanımalısınız.
Çocuğunuzun çabalarını ve başarılarını övmek çocuğunuzun motivasyonunu artıracaktır.
İlk başlardaki direnci kırmak ya da bir görevin hatırlanmasını sağlamak için ödüller koyabilirsiniz.
Görevleri ceza olarak kullanmamalısınız.
Çocuğunuzun sorumsuzluğunun sonuçlarını görmesine izin vermelisiniz.
Çocuğunuz direnç gösterdiği ya da gereken becerilere sahip olmadığı için onu işlerden muaf tutmamalısınız.
Mükemmellik beklememeli, hatalara ve yarım yamalak işlere hazırlıklı olmalısınız.
Beklentileriniz tutarsız olmamalı, çocuğunuzun yatağını yapmasını istiyorsanız, bunu her gün yapmasını sağlamalısınız.
Kendi işinizi yaparken yakınıp sızlanmamalısınız.
Bizler anne baba olarak bunları uyguladığımızda göreceğiz ki çocuğumuz giderek bireyselleşmeye, kendi kimliğini benimseye ve kendilik algısını olumlu yönde geliştirmeye başlayacaktır. Çocuğumuz sorumluluk alarak hayata karşı sorun çözme becerilerinde deneyim kazanacak, karşılaştığı problemlerde inisiyatif kullanarak daha kolay karar verecek, sorumluluk almaktan çekinmeyecektir.
