Model olma, öğrenme yollarından biridir. Çocuk, sadece model alma yoluyla ya da model aldığı kişinin hem söylemlerine hem de davranışlarına bakarak öğrenebilir. Davranış ve söylemlerin tutarlı olması çocuğun doğru davranışı içselleştirmesi açısından önemlidir. Aslında yetişkinler için de aynı durum geçerlidir. Eşiniz ya da arkadaşlarınız söylemlerinden farklı davransa bir çelişki hissetmez misiniz?

Davranış ya da söylemden birine inanmak durumundasınız. Çocukta da aynı durum geçerlidir. Hatta daha kritiktir çünkü çocuk davranışları kopyalamada ustadır siz farketmezsiniz bile. Baba çocuğa ödevlerin ya da ders çalışmanın önemi hakkında öğütlerini verir. Sonra kendi işinde yapması gereken ama kendince gereksiz olan işlerden sızlanırsa çocuk ödev yapmanın sızlanılabilecek bir etkinlik olduğunu öğrenebilir. Ya da bir anne çocuğuna akşam kitap okumasını gerektiğini söylemiştir ama kendisi takip ettiği diziyi kaçırmamak için televizyonun karşısına geçer. Her iki durumda da anne ve babanın söylem ve davranışları farklı çocuk, genelde davranışlara bakarak aslında istenmeyen ama yapılması kolay olan davranışı örnek alır. Çünkü anne ve baba çocuğa model olmuştur.

Çocuğunuza bir davranış kazandırmak istiyorsanız veya çocuğunuzdaki bir davranışı değiştirmek istiyorsanız o davranışı önce siz yapmalı, doğru model olmalısınız. Çocuklar şu anda bilgiye daha çabuk ulaşıyorlar. Çevrelerindeki uyaran sayısı çok fazla, bu yüzden çocukların yanında söylediklerimizde ve yaptıklarımızda daha dikkatli olmalıyız. Özellikle 2-7 yaş arası işlem öncesi dönemde çocuk davranışın soyut boyutlarını bizim gibi düşünemeyeceğinden davranışı direk kopyalama eğilimindedirler. Çocuk yapması gereken davranışı önce sizden görmek ister. Soyut düşünemediği için bütün davranışları somut olarak açıklayamazsınız. Peki siz yapmasanız da çocuğunuza istediğiniz davranışı yaptırabilir misiniz?

Bu elbette mümkün ama bu şekilde çocuk davranışı içselleştirmeyecek sizden ya da ortamdaki otorite figüründen çekindiği için veya suçlu hissetmemek için yapacaktır. Otorite figürü ortamdaysa davranışı gerçekleştirir ortamda yoksa davranış gerçekleşmez. Davranış içselleştirilirse siz olsanız da olmasanız da davranışın yapılması gerekiyorsa yapar. Aslında ailelerin de istediği bu "ben evde yokken ya da başında değilken de yapması gereken şeyleri yapmalı". Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz. Siz ne yaparsanız çocuğunuz onu yapar. Siz yaptığınız işi nasıl yapıyorsanız o da öyle yapar. Siz sorunlarınızı nasıl çözüyorsanız o da öyle çözer. Bu yüzden çocuğunuzda davranış veya değer oluşturmak istiyorsanız önce kendiniz bunları yapıp çocuğunuza örnek olmak durumundasınız.