Çocuğa Ölüm Kavramı Nasıl Anlatılmalı?

Merhabalar,

Biraz iç karartıcı bir konu hepimiz için ancak hayatımızın tam içinde olan bir gerçeklik… Ölüm…

Biz yetişkinlerin bile çoğu zaman anlamakta ve kabullenmekte zorlandığı bir kavram aslında… Bizler böylesine zorlanırken çocuklara bu durum nasıl anlatılmalı?

Öncelikle elbette kolay olmayacağını kabul etmemiz ve yaşına uygun, fazla detay içermeyen, net ve tutarlı açıklamalarda bulunmamız gerekiyor. Korkutmadan, geçiştirmeden ve gerçeğe uygun cevaplar verilmeli.

Özellikle okul öncesi dönemdeki Çocuklar (2-6 yaş) henüz soyut kavramları anlayamazlar, bu nedenle ölümü somut özelliklerle tarif etmek doğru olacaktır (O artık yaşamıyor, bedeni artık çalışmıyor, bizim gibi yürüyemeyecek, konuşamayacak, yemek yiyemeyecek, oyun oynayamayacak ve onu bir daha göremeyeceğiz.)

“Sen de ölecek misin?” “Ben ölecek miyim?” sorularını yönelteceklerdir. Cevap olarak “Evet, ne zaman olur bilmiyorum ama bir gün hepimiz öleceğiz.” Dersek çocukta büyük bir kaygıya neden olabiliriz. Bu nedenle “Ben seninle birlikte daha uzun yıllar yaşamayı planlıyorum, şu an ikimiz de sağlıklı ve mutluyuz.” Diyerek güvence vermemiz çok önemli. Ama bunu yaparken çocuk kaygılanmasın diye, “olur mu öyle şey, ben hep yanında olacağım hiç ölmeyeceğim” gibi gerçekçi olmayan ifadelerden de kaçınmamız gerek. 

Lütfen „Daha yaşı küçük, anlamaz.“, „hiçbir şey olmamış gibi davranalım da üzülmesin.” “ölen balığının yerine hemen yenisini alalım da anlamasın.” Gibi düşüncelerden uzak duralım. Zira ölüm her canlı için var olan ve bilinmesi gereken kaçınılmaz olan bir kavram.

Lütfen “O artık cennette ve çok mutlu“, „Allah onu çok seviyormuş, yanına aldı.” “uzun bir uykuya daldı.” “uzaklara gitti” gibi ifadeler kullanmamaya özen gösterelim. Çünkü bu gibi ifadeler çocukların anlamakta zorlanacağı ifadelerdir ve kendileri de oraya gidip çok mutlu olmak, Allah tarafından çok sevilmek, o kadar çok uyumak.. isteyebilirler.

Lütfen üzüntünüzü, duygularınızı çocuklarınızdan saklamaya çalışmayın, bu duyguları yaşamanın normal olduğunu göstererek onlara örnek olmanız çok önemli (elbette aşırı yoğun ve uç duygular çocuğu korkutarak aklının karışmasına neden olabilir.)

Lütfen bilmediğiniz konularda bilmediğinizi söylemekten çekinmeyin ve bu süreçte çocuğunuzun yanında olun, sık sık fiziksel temasta bulunun, aynı soruları tekrar tekrar soracaktır, istikrarlı ve sakin bir şekilde sorularını cevaplamaya devam edin.

Çocuklar oyunlarına ve resimlerine ölümle ilgili duygularını, kaygılarını yansıtabilirler. Bu onların olayı sindirmesine yardımcı olan bir süreçtir.

Gerektiğinde uzman desteği almaktan çekinmeyin.

Sevdiklerinizle geçireceğiniz sağlıklı ömürler dilerim..