BOŞANMA VE ÇOCUK
Boşanma kararı vermiş ailelerde en zor konulardan biri, çocuklarına bu kararı açıklama sürecidir. Ama kavga, gürültü ve şiddete şahit olacakları bir ev ortamı da onları zedeleyecektir. Bu sebeple bazen boşanma huzur ve dinginlik getirebilir. Bu çocukların gelişimi açısından daha iyi olacaktır.
Ebeveynlerin kendi hayatlarına yönelik aldığı bu karar, çocuğun hayatı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabileceği için bu konunun sağlıklı bir şekilde konuşulması ve sürecin iyi bir şekilde yönetilebilmesi oldukça önemidir. Boşanmanın kendisi değil ebeveynlerin bu süreci nasıl yönettiğidir çocukları yıpratan ve kaygılandıran. Çoğu zaman çocuk kendini boşanmanın sebebi olarak düşünebilir.
Boşanma sadece eşlerin evliliklerini sonlandırması değildir. Aynı zamanda yeni bir yaşam döneminin başlangıcıdır. Çocuklarında dâhil olduğu yeni hayata uyum sürecinde bir takıp zorluklar yaşanacaktır. Çocukların bunu anlaması, adapte olması zaman alır. Bazen olanları anlamlandıramaz. Çocukların bu süreçten nasıl ve ne kadar etkileneceği ebeveynlerin birbirleri ile ilgili iletişimleri, tutumları büyük rol oynar. Bazı aileler boşanma kararı alıp kendilerindeki yas sürecini tamamladıktan her şey bittikten sonra çocuklara açıklamak isterler. Bu durum yanlış sonuçlar doğurabilir. Unutulmalıdır ki çocukların da bu sürece alışmaları için zaman ihtiyaç vardır.
Unutulmamalıdır ki "ebeveynleri ayrılan her çocuk büyük zorluk yaşayacak, ruhsal ya da fiziksel olarak yıpranacak" demek doğru bir yaklaşım değildir. Ebeveynlerinin boşanması her çocuğu farklı şekilde etkiler. Her çocuk, duygusal olarak yaşadıklarını farklı şekilde ifade eder. Çocuğun yaşı, kişilik yapısı, içinde bulunduğu çevre ve ebeveynlerin bu süreçteki tutumları bu noktada belirleyici rol üstlenir.
Boşanma Kararını çocuğa mümkünse ebeveynler beraber açıklamalıdır. Böyle bir ortak yaklaşım çocuğun farklı ve belki de birbiriyle çelişen iki hikâye duyma olasılığını da azaltacaktır. Sakin, güvenli, konuşmanın yarıda kesilmeyeceği bir ortamda ( mümkünse bir ev ortamı) açıklamak, çocuğun soru sorabilmesi açısından önemlidir. Eğer ortak bir yaklaşım için uzlaşma sağlanamayacak durumlar varsa uzman desteği almak gerekir.
Çocuğun, verdiğiniz haberi anlayabilmesi, anlamlandırması, sindirmesi, soru sorması, isterse size sarılıp, ağlaması ve kendini ifade edebilmesi için uygun ortam(ev ortamı) ve zaman verilmelidir. Çocuğa, anlatılanlardan ne anladığını sormak, çocuğun duygularını ifade etmesi için değerli bir cümledir. Birden fazla çocuk varsa, tüm çocuklara aynı anda açıklama yapılmalıdır. Kardeşlerin varlığı haberin zorluğunu hafifletebilir, güven, destek ve ailenin devamlılığı hissini verir.
Açıklanmasına rağmen çeşitli sebeplerden uygulanmayan kararlar çocuğun aklını karıştırabilir veya çocukta kaygı yaratabilir. Unutulmamalıdır ki belirsizlik erişkinlere kötü geldiği kadar çocuklara da kötü gelir. Bu kararı açıklarken boşanma kararının birlikte alındığının bu kararın anne ve baba olarak sizde bir değişiklik yaratmadığını, bu kararın onunla ilgili olmadığının, tarafları suçlamadan, yargılamadan uyum içinde sakin bir ses tonu ile çocuğun yaşına uygun bir örnekleme ile göz kontağı kurarak ve çocuğun duygusal tepkilerine anlayışla yaklaşıp söylemek gerekir. Gerektiğinde ten teması kurulmalı ve duygularına saygı duyulmalı anlayışlı olunmalıdır. Boşanma sürecinden sonra çocuğun hayatında nelerin değişeceğini, nelerin aynı kalacağını ayrıntıları ile açıklamalıdır. Çocuğun kiminle kalacağını nedenleri ile sakince, net bir şekilde anlatmalı onu kaygılandıracak durumlara yer verilmemelidir. Verilen karara uyulması ve çocuğun rutinini olağandışı durumlar dışında bozulmaması önemlidir. Büyük aile (anneanne,babaanne,dede,hala ,teyze,amca,dayı)ile iletişimin eskisi gibi devam edeceği belirtilmelidir. Genel olarak boşanma sürecinde büyük aileler işin içine girdiği zamanlarda çocuklar anlam veremedikleri her olay, durum ve söylem karşısında kaygılanırlar. Bunun oluşmaması için ebeveynlerin önlem alması gerekebilir.
Boşanmaya karar verip her şeyi bittikten sonra çocuklara bildirmek yıpratıcı olabilir. Alışma süreci göz önünde bulundurulmalı ve en doğru zamanda çocuklarla paylaşılmalıdır.
Ayrılık sonrası çocuklar ebeveynlerini izler. Karşısında öfkeli, duygularını kontrol edemeyen ebeveyn görmek çocukları kaygılandırır. Suçlu aramaya başlayabilir. Bu dönemde diğer ebeveyni asla kötülemeyin. Anne veya babasının evlilikte kötü olduğunu duymak çocuğun ömür boyu taşıyacağı bir yük haline gelebilir. Bu sebeple akılcı yaklaşım önemlidir. Bazı durumlarda anne veya babalar suçluluk duyarak çocukların her istediğini yaparlar. Bu durumu kullanmalarına fırsat vermeyin. Çocuklara olağandışı taviz yerine duygusal destek vermeye özen gösterin.
Ceyda YÜCETÜRK KARAKAYA
