BOŞANMA KARARI VE SÜRECİN YÖNETİMİ
Boşanma, çok boyutlu bir aile değişim sürecidir. Kişilerin yaşamında boşanma, en çok stres yaratan olaylardan biridir ve yaşamları içinde bir kırılma noktası olarak değerlendirilir. Kişilerin var olan yaşam tarzı boşanma ile birlikte değişmektedir. Bu sebeple bundan derinden etkilenecek ve süreç onları zorlayacaktır. Boşanmadan sonra eşlerin evliliği bitse de çocuk sahibi olan çiftler için ebeveynlik ilişkileri kalıcı olduğundan ailenin yeni bir yapılanma sürecine girmesi gerekir. Genelde bu süreç duygusal çalkantılarla geçtiğinden akıl ile yönetilmesinden uzaktır. Bu süreçte taraflar ve çocuklar tarafından inşası sürecinde uzman desteği alınması herkesin en az zarar almasına yardımcı olur. Bu sebeple, boşanma öncesi ve sonrasında baş etme becerileri önem kazanmaktadır.
Boşanma, bireylerin yeni bir yaşama uyum sağlamasını gerektiren bir geçiş ve kriz durumu olarak ortaya çıkmaktadır. Aileler, boşanma süreci ve sonrası dönemde sağlıklı boşanma süreci yaşamaları için psikoeğitim ve bireysel müdahalelere ihtiyaç duyarlar. Aileler ve arkadaşlar sürece dâhil olup taraf olduklarında ve eşlerin birlikte kurmuş oldukları sosyal ilişkilerde de çatlak sesler çıkar ve süreci yaşayan çiftler farkında olmadan çok fazla yıpranabilir.
Boşanmaların temel özellikleri; öfke ve güvensizlik, sözel ve fiziksel şiddet ve iletişimsizliktir. Çocuklu ailelerde de yaşları kaç olursa olsun çocuklar bu durumdan çok etkilenmektedir. Ebeveynler, çocukların ihtiyaçları ve psikolojik durumlarını kendi ihtiyaçlarından ayırt etme konusunda zorluk yaşayabilirler. Bu tür çatışmalı boşanmaların nedenleri, eşlerin aniden bu kararı vermesi ya da aldatma olarak ortaya çıkmaktadır.
Boşanma süreci aslında hukuki olarak boşanma kararından çok daha önce başlar. Bazen çocukların eğitim durumu, maddi sebepler, toplum baskısı v.b sebeplerle ertelenebilir. Boşanma öncesinde ‘kriz süreci’ aslında yaşanmıştır, bireyler arasındaki bağlar çözülmüş ve aile kimliği parçalanmaya başlamış veya tamamen bitmiştir.
Unutulmamalıdır ki; evliliğe son verme kararı, evlenme kararından daha zordur. Yıllarca tahammül edilen davranışlar artık öfke ve kızgınlık yaratmaktadır. Süreç başladığında iki tarafın tepkisi farklı olabilmektedir. Genel olarak süreci başlatan kişi tarafından yas süreci başlamış olduğu için bu sürece daha hazırlıklı olabilmektedir. Terk edilen daha hassas olabilmekte ve inkar, mutsuzluk, kaygı ve pişmanlık gibi duygular ortaya çıkmaktadır.
Genelde kadınlar için anne ve eş olmak birlikte tanımlanır. Kadınlar evliliğin yürümesinde kendilerini sorumlu görebilmektedir. Bu sebeple kadınlar, boşanma psikolojisi ile birlikte ‘başarısız’ hissedebilir ve boşanma psikolojisini atlatmakta zorlanabilirler. Erkekler ise daha çok çocukları ve ev düzenin değişimi ile ilgili sıkıntı yaşayabilmektedir.
Boşanma sırasında öfkenin ardında yatan bir duygu da hüzün ve geçmiş yılları kaybedilmiş gibi hissetme duygusudur. Öfke, duygusal yoğunluğun bir bakıma dışa vurumudur. Acının, terkedilmenin, korkunun ya da suçluluğun bir dışavurumu olabildiği gibi altta yatan hüznün bir işaretidir. Aynı zamanda içinde yoğun bir özlem, üzüntü ve acı gibi duyguları da barındırır. Bu duygusal çalkantılar ile boşanma süreci sonrası yaşamlarını planlama ve düzenleme becerilerini kaybeder ve bir süre savrulurlar.
Çocuklu aileler için boşanmak daha zorlayıcı olabilmektedir. Ebeveynlerin arasındaki çatışma çocuğu olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ebeveynin yeni yaşam düzeninde yaşadığı zorluklar çocuklara da yansır. Taraflar istemeden de olsa çocuklarını yaşadıkları bu sürece ortak etmiş olurlar. Boşanma sürecini akılcı yönetebilmek için profesyonel destek faydalı olacaktır.
Ceyda YÜCETÜRK KARAKAYA
Aile Danışmanı
