Böbrek taşı tedavi alternatifleri nelerdir?
Üç tedavi seçeneği vardır.
1. ESWL (ExtraCorporeal Shock Wave Lithotripsy)
2. RIRS (Retrograd Intrarenal surgery)
3. PNL (Percutaneous NephroLithotomy)
Hangi tedavinin uygulanacağına taşın büyüklüğü ve böbrek içindeki yeri, böbreğin durumu, hastanın vücut yapısı ve hastanın tercihi göz önünde bulundurularak karar verilir.
ESWL hangi durumlarda tercih edilir?
Böbrek üst ve orta kısmında yer alan 2cm'den küçük taşlarda tercih edilir.
İki cm'den küçük taşlarda uygulanabilir. ESWL ile 2cm'den büyük taşlar 3-4mm'lik idrar kanalından kendi başlarına düşebilecek boyutlara kırılabilmesi 3'den fazla seans gerektirir bu da böbrek için tehlikeli olabilir. Üç seansta tamamen kırılabilse bile dökülmesi gereken taş yükü fazla olduğundan yığılarak idrar kanalını (üreter) tıkayabilir.
Böbrek alt kısmında bulunan taşların da kırılsalar bile parçaların idrarla atılmaları yer çekimine karşı hareket gerektirdiğinden düşmeleri zordur. Bu sebeple böbrek alt kısmındaki taşlarda ESWL tercih edilmez.
Hangi durumlarda ESWL yapılamaz?
1. Aktif idrar yolu enfeksiyonu varlığında
2. Kan sulandırıcı kullanımı
3. Hamilelik
4. Sistin, whewellite gibi çok sert taşlarda (Hastanın taş cinsi taş çıkmadan tespit edilemezse de tomografide taşın yoğunluğu ölçülebilir. Taş yoğunluğu 1000HU’dan fazla ise taşın ESWL ile kırılma ihtimali düşüktür)
ESWL sonrası ne gibi problemler çıkabilir?
ESWL sonrası kırılan taşlar böbrekten çıkıp idrar yoluna (üreter) üst üste yığılarak dizilebilir ve üreteri tıkayıp şiddetli ağrılara yol açabilir. Bu durumda ya en alttaki taşa ESWL yapılır veya URS ile taşlar temizlenir.
İdrarda kan görülebilir; uzun süreli ve şiddetli değilse, kan sayımında anormallik yoksa istirahat dışında ek tedavi gerekmez.
Böbrek çevresinde kanama olabilir. Bu durumda yatak istirahati, kan sayımı ve kanama miktarının görüntülenme yöntemleriyle takibi gereklidir.
RIRS nedir?
Bükülebilen kamera ile idrar deliğinden girilerek böbrek içindeki taşların kırılması (RIRS): yöntemi idrar yolundan girilerek böbrek içine kadar ilerlenip böbrek taşların lazerle kırılmasıdır. Kullanılan cihaz çok ince olduğundan 2cm'den büyük taşların tek seansta temizlenmesi çok güçtür. Bu sebeple 2cm'den büyük böbrek taşlarında tercih edilmez veya birden fazla seans gerekebilir.
RIRS sonrası ne gibi problemler çıkabilir?
En sık görülen böbrekte veya üreterde taş kalmasıdır. 2. Seans RIRS ile kalan taşlar temizlenebilir. Ameliyattan sonraki birkaç gün idrarda hafif kanama olabilir. Genellikle müdahale gerekmeden düzelir.
PNL nedir?
2cm’den büyük taşların kırılması RIRS ile çok uzun sürdüğünden bu tip taşlarda PNL yöntemi tercih edilir. Küçük bir kesiden böbreğe ilerletilen kamera eşliğinde böbrek taşlarının kırılması (PNL) hastanın böğür bölgesine yapılan 2-3cm’lik bir kesiden böbreğe ulaştırılan kamera ile 2cm’den büyük taşların parçalanarak çıkarılmasıdır. İşlemden sonra böbrek içinden mesaneye uzanan bir kateter (jj kateter) veya böbrekten dirak vücut dışına uzanan nefrostomi tüpü yerleştirilir. Ameliyatın durumuna göre hiç biri takılmayabileceği gibi ikisi de takılabilir. Ameliyattan birkaç gün sonra tüp veya kateter alınır.
PNL sonrası ne gibi problemler çıkabilir?
En sık görülen problem kanamadır. Nadiren ciddi düzeyde olur. Kameranın böbreğe girdiği bölgeden olur. Bu durumda yatak istirahati, kan sayımı ve kanama miktarının görüntülenme yöntemleriyle takibi gereklidir. Kanama genelde istirahatle durur çok nadiren müdahele gerekir. Müdahele anjiyografik yöntemle kanayan damarın tespit edilip kapatılmasıyla yapılır.
