3-5 yılda çok şeyler değişti, adeta yıldız fırtınası gibi sitemize haberler gelmeye başladı. Bebeğim miyop, bebeğimde yüksek astigmat var.
Biz ne diyorduk; miyop 7-14 yaş civarı ortaya çıkar, bebekte astigmat çok az. Okul başlayınca, stres de başlıyor, uyum güçleniyor, gözün beyaz sklera tabakası yumuşak, miyop ortaya çıkıyor. Astigmat daha sonra olaya ekleniyordu. Genelde 10-12 yaş çocukları uzağı görmüyor diye doktora getiriliyordu.
Neydi unuttuğumuz? Bebekte stresin artacağı, gelişen teknolojinin bebeği olumsuz etkileyebileceğini hesaba katmadık. 2 yaşında bebek ve elinde cep telefonu. Anne ve bebek, anne bebeğe yemek yedirme savaşında. Bebeği cep telefonu ile oyalamak…
Bu yazı: Aşağıdaki paragrafı 5 yıl önce yazmışım, bugün geçerliliğini yitirdi:
Bebekte miyop neden az? Bebeğin görme gayretine girmemesi, gördüğü ile yetinmesi, göz üzerinde baskı yapacak nedenlerin az olması bebekte miyop başlamasını önler. Göz kapağı ve göz dış kasları sertleştikçe göz ön arka çapı uzayacak ve aksiyal miyop ortaya çıkacaktır.
Miyop ve astigmat aklımıza geliyor mu?
Bebekte miyop ileri ise ailenin dikkatini çeker ve göz doktoruna götürür. Genelde bebekte kaşınma çapaklanma şikâyetleri ile göz doktoruna başvurmalarda doktor sistemik muayene yaparsa ortaya çıkar. İlaç verip gönderirse atlanmış olur. Bebek muayenesinin zorluğu miyop veya hipermetropta en önemli atlanma nedenidir. Bebekte hipermetrop daha fazladır, astigmat da olabilir.
Erken tanı etkili oldu: Devletin bebekleri mutlaka göz muayenesine göndermesi erken anıda etkili oldu.
Ölçüm kolaylaştı: Uzaktan ölçüm cihazı göz numarası ölçümünü kolaylaştırdı.
Durumu değerlendirmek
Ölçüm güvenilir mi? Bebekte göz ölçümlerini yapmak 2-3 yaşına kadar zordur. Uzaktan ölçüm cihazları güven verici değildir. Bozukluğu belirler ama ilaçlı bir Otorefraktometre muayenesi kadar doğru değildir. Uzaktan ölçülmektedir, bebek devamlı hareket halindedir, bakış hataları vardır. Uyum sıfırlanmamıştır… Ama bu ölçümü skiyaskopi ile destekleyerek gerçek numaraya ulaşmak mümkündür.
Hemen gözlük takacak mı? Bebeğin fazla görmeye gereksinimi yoktur ama göz fonksiyonlarını gelişme dönemidir. *3 yaşına kadar çoğu fonksiyonların önemli bir kısmı gelişir. 12 yaşına kadar da gelişme devam eder.
*Astigmat önemli göz tembelliği nedenidir.
*İki göz arası numara farkında göz tembelliğini ve şaşılık oluşmasını önlemek amacı ile mutlaka gözlük takılmalıdır.
*Gözlük bağımlılık yapar diyorsunuz, gözlük taktırmasam diyorsanız, cevabımız taksın. Bebekte göz fonksiyonları gelişme dönemindedir. Ancak göz tembelliğini önleyici özel önlemlerle taktırmayabilirsiniz.
İlerleyecek mi? Önlem alınmazsa evet. Kontrol altında tutulması gerekir. İlerleyecek gibi önlemler alınmalıdır.
Ailede risk durumu: Ailede yüksek miyop varsa bebekteki miyop önem arz eder. Ama artık ailede miyop, astigmat var mı diye sormuyoruz. Çünkü genelde yok. Yani burada genetik geçiş değil, olumsuzluklara maruz kalmak var.
Miyop’un birlikte olduğu hastalıklar: Bebek özürlü doğdu ise genetik tanımlama gecikmeden yapılarak miyop’un birlikte olduğu, miyop’u çok ilerleyen hastalıklara dikkat edilmelidir.
Prematüre retinopati (ROP) miyopta önemli ilerleme nedenidir. Düşük doğum ağırlıklı doğanlarda %68 oranında prematüre retinopatisi (ROP) ortaya çıkar ve %80 inde miyop görülür. 5 yaşa kadar miyop artış gösterir, sonra normal gelişmesini sürdürür.
Astigmat önemli: Astigmat gözde tembelliğe neden olur.
1-1,5 numaraya kadar astigmatlı gözlüğü taktırmaya gerek yoktur. Bebeğin çok iyi görmesine gerek yok. Astigmat genelde göz kasları arasındaki denge bozukluğundan ve göz küresindeki yamukluktan kaynaklanır.
Astigmatsız görme mutluluktur. Astigmat bebeklik çağında egzersizle mutlaka giderilmelidir.
1.5 numara üzeri astigmatı tedaviye almak gerekir.
Artı astigmat daha fazla göz tembelliği ve içe şaşılık demektir. Eksi astigmatta miyop çıkması, ilerlemesi ve dışa şaşılık akla gelmelidir.
Astigmat ciddi göz tembelliği demektir. Görüntü sarı noktaya nokta şeklinde değil düzlem şeklinde düşer.
Gözler arası astigmat farkı şaşılığa ve göz tembelliğine neden olur. Astigmatın iki gözde farklı olması göz kasları arasında da dengesizliğin fazlalığını anlatmalıdır.
Olayı sadece astigmat olarak düşünmemeli, arkasından gelebilecek miyop’un önüne geçmelidir.
Yüksek astigmat varsa mutlaka giderilmelidir.
İki göz arası numara farkı önemli: Numara farkı fazla ise göz tembelliği gelişir. Şaşılık ortaya çıkar. Eksi dışa, artı içe şaşılık nedenidir. Burada göz doktoruna çok görevler düşmektedir. Astigmatı kesinlikle egzersizle gidermeli, yüksek numaralı göze destek egzersizlerle fonksiyon açığını dengelemelidir.
Miyop bebekte ilerlemeyi durdurmak:
*Ailenin ilk hedefi bu olmalıdır.
* Bu konuda deneyimi olan bir göz hekimini seçmelidir.
* Miyop’ u ilerletmeyecek bir yaşam tarzı belirlenmelidir.
*Göz parametreleri ölçülerek ilerleme izlenmelidir.
*İlerlemeyi önleyici egzersizlere başlanmalıdır.
Özetle;
4 yaş ve altı miyop: 2 ve daha fazla miyop önemlidir, ilerlemeyi önleyici tedbirler alınmalıdır. Okul başlaması ile okul stresi ve aşırı yakın çalışma miyop’u daha da ilerletecektir.
2 numara ve üzeri astigmat: Astigmatı gidermelisiniz. Bebeklik çağında astigmatın giderilmesi kolaydır ve mutlaka egzersizle giderilmelidir. Miyop çıkması ve ilerlemesi yönünden uyanık olmalı ve önlemini almalısınız.
Dr. SELİM HÜSREVOĞLU
