BADEMCİK VE GENİZ ETİ SORUNLARI

Çocuklarda tedavi edilmemiş müzmin bademcik ve geniz eti büyümeleri ileride telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurmakta. Büyüme ve gelişim gerilikleri, dikkat dağınıklıklarına , okul başarısızlıklarına, zeka problemlerine, sosyo-pskolojik hastalıklara  neden olabilmekte. Bunun yanı sıra kalp ,akciğer rahatsızlıkları gibi , daha pek çok hastalığında habercisi olmakta.

Geniz eti (Adenoid hiperplazi) ağzının arka üst kısmında  yer alan dokulardır..
bademcikler (tonsil) dişlerinin arkasında boğaza bakıldığında küçük dilin iki yanında açıkça görülebilir; geniz eti burnun en arka kısmında nazofarenks denilen bölgededir normalde bakıldıklarında görülmezler, özel muayene yöntemi ve görüntüleme yöntemiyle tespit edilirler. Geniz etleri endoskopik muayene , küçük muayene aynaları veya röntgen ile yöntemlerle görülebilir. Birlikte bağışıklık savunma görevini yaparlar, vücuda ana girişinde,  soluduğumuz ve beslenirken alabileceğimiz olası mikroplara karşı yabancı işgalcilerden ilk korunma yoludur. Vücudun dokularının kalan aksine, bu yapılar çocukluk yaşlarının ortalarında en büyük boyut ulaşır ve daha sonra küçülerek sorun yaratmadan yerlerinde kalırlar. Geniz eti ve bademciklerin bu şekilde davranmaları, çocukların bulaşıcı hastalıklar dolu bir dünyada vücut savunmaları için gereklidir.

Normal büyüme ötesinde, sık geçirilen enfeksiyonlarda  geniz eti ve bademcikler  aşırı büyürler. Mikropları  defetmek için sık şişmeleri  sonucunda,  genellikle tamamen eski boyutuna geri dönmez. Her geçirilen  enfeksiyon bir sonrasında  daha büyümelerine neden olur, giderek sıkıntıyı artırır. Daha da kötüsü, bu büyümüş yapılar sünger benzeri bir yapıya dönüp,  mikropları  yok edemezler. Kripta adı verilen derin ceplerde vücudun sürekli  mikrop barınağı ve mikroplar için daimi üreme yerleri olurlar . 

Aileler nezaman  Endişelenmeli

Adenoid hipertrofisi nispeten yaygın bir çocukluk hastalığıdır. Bir çocuk genellikle kulak enfeksiyonları sık tekrarlaması varsa , Çocuğun yaşadığı rahatsızlık hafifletmek için ve beraberindeki kulak enfeksiyonları işitme bozukluğu durumların da  kulak, burun ve boğaz uzmanı tarafından size tedavi seçenekleri önerecektir. gecikmiş konuşma gibi ikincil bir komplikasyonu önlemek için,  adenoidektomi adı verilen geniz etinin alınması sık sık baş vurulan cerrahi bir yöntemdir.

Bademcik veya geniz eti  büyük ise,  çocuk sadece küçük lokmalarla ve yumuşak gıdalar alarak beslenmeye çalışır, yeme düzeni bozulur. Buda iştah düzenini etkiler. İkincil etki olarak çocukta anemi adı verilen kan değerlerinde bozulmalar ve direnç düşmeleri yaşanabilir. Ayrıca uykuda boğulma , nefesiz kalma periyotları  ve gündüz, gece olsun burun yolu kapalı olması nedeni ile ağızdan solunum olabilir. Genellikle, çok yüksek sesle horlama vardır , Uyurken de birkaç saniye nefes alamama şikayetleri ilaveten yatakta sık dönmeler nedeniyle uykuyu yeterince alamazlar. Bu durumların sonucunda   gün içinde uyuklama periyotları , dikkat dağınıklıkları, huzursuzluk, agresif davranışlar görülebilmektedir . Bu durum uzun süre devam eder, tedavi edilmez ise yıllar içinde uyku bozukluğu ile çocuk büyüme gelişim bozuklukları ve hatta zeka problemleri ciddi durumlar yaratabilir. Bunun yanı sıra  kalp ve akciğerler sisteminde problemler  yaşanabilir, Bademcik giriş yolu olan A grubu Beta hemolitik streptokok enfeksiyonu sonucu oluşan toksinlerle,daha ciddi kalp veya eklem romatizmaları , böbrek yetmezlikleri en dramatik hastalıklara davetiye çıkarabilir .

Tedavi

Geniz eti ve bademcik ameliyatları (tonsillektomi ve adenoidektomi ) en sık uygulanan sık yapılan majör cerrahi işlemdir.

Dünyada  Özellikle Amerikan çocuk ve kulak burun boğaz derneklerinin kriterleri baz alınır. Bu kriterlere uyan bademcik ve / veya geniz etleri için standart cerrahi bir yol izlenir. Bu cerrahi işlemin adı  tonsillektomi ve adenoidektomidir.  Bu dokuların  bağışıklık gelişimi için yararlı olduğunu fikri, zamanla tıbbi görüşlerinde değişmesine bağlı bu konuya bakılış açısında değiştirmiştir. Örneğin, bademcikler ve geniz eti olmasa, yani alınsa bile o bölgedeki dokular  kısmi  bağışıklık sağlamakta olduğu, kanda lenfosit denilen hücrelerin bu görevleri üslendiği ve bağışıklığın sağlandığı çalışmalarla ortaya konulmuştur. Geniz eti  büyümeleri bağışıklık gelişiminin  normal bir parçasıdır ve bağışıklık gelişimine önemli rolleri için saygı duyulmalıdır. Onların büyüklüğü  solunum veya orta kulak drenajını  engelleyerek sık kulak iltihaplarına  neden olmaz ise müdahaleye gerektirmeyecektir.

Birçok alternatif tedavi  bağışıklık fonksiyonu güçlendirici olarak kullanılmaktadır. Bu çeşit ek destek tedavileri  bağışıklık sistemine   destek sağlamasının yanı sıra , Genellikle katlanarak artmış veya geri dönüşümsüz geniz eti ve bademcik sorunlarına bir fayda sağlayamamaktadır.  Son derece büyük bademcikler, solunum ve yutmayı  bozabilir.  Büyük geniz etleri  burundan nefes almayı bozabilir,  ağızdan solunuma yönlendirir.  Orta kulağın  geniz arasındaki tek bağlantı yolu olan östaki tüpü diye anılan yolu  da etkileyerek sık orta kulak enfeksiyonlarına neden olurlar ve tedavilerle düzelme sağlanmadığında cerrahi işlem kaçınılmazdır.Gıda alerjileri  bademciklerinde olayın alevlenmesinde rolü olabilir. Yapılacak Cerrahi ile alerjik gıdalar nedeniyle oluşan sorunların büyük ölçüde hafifletilmesinde yardımcı olabilir.
 
Bademcikte ne zaman ameliyat:

 1. Kronik Tonsillit:  Yeterli medikal tedaviye rağmen sık tekrarlayan bademcik iltihapları ameliyat sebebidir. Bunun Kriterleri nelerdir  : Boğaz iltihapları bir yılda 7 ya da daha fazla bademcik İltihabına sebep oluyorsa  VEYA  toplam iki yılda  her bir yıla düşen  5 kez, YA DA  toplam 3 yılda her biri yıl için 3 veya daha fazla bademcik iltihabı  geçirimesi.  (Bu kriter içine neler alınmalıdır: boğaz ağrısı , ateş 38.3 o C üstü ilave olan / veya olmayan boyun bölgesinde  hassas 2 cm altında lenf düğümleri, veya bademciklerde kızarıklık  iltihabı görüntü, veya  A grubu b-hemolitik streptokok için pozitif kültür, Antibiyotikler ile tedavi edilmiş kanıtlanan bademcik iltihapları. Bu kriter klinik kayıtlarında kesin bademcik enfeksiyonu tanısı olarak kayıt edilmiş veya bu tüm geçirilen enfeksiyonların en az yarısı KBB doktoru tarafından tam olarak belgelenmiş ise )

2.   İleri derecede büyüklüğü  üst solunum yolu tıkanıklığına  sebep olup uykuda solunum durmalarına neden oluyorsa , şiddetli disfaji  (yutma sorunu ),  uyku bozuklukları veya kalp ve akciğer problemlerine yol açıyorsa  veya başka ciddi bir hastalığa davetiye çıkarıyorsa .

3. Bademcikte apseleşme (  Peritonsiller apse) cerrah tarafından belgelenerek, medikal tedavi ve apse boşalmasına yanıt vermiyorsa, cerrahi süreç akut aşamada yapılabilmektedir.
  
4. Streptokok  mikrobu Taşıyıcı bademcik : A grubu beta hemolitik streptokok enfeksiyonu barındıran ve beta-laktamaz dirençli antibiyotiklere yanıt vermeyen kronik veya tekrarlayan tonsillit 

 5. Tek taraflı Büyüklük :    Tek taraflı tonsil ( Ayrıntılı tetkiklerle beraber)

 6. Ağız çene gelişimini bozacak düzey  veya dişhekimi(ortodontist ) tarafından belgelenmiş  ağız-yüz (ağız-yüz) farklı orantısal bozukluk veya gelişimini  etkileyen neden.  

Ne yapmalıyım:

En önemli şey nedir doktorunuz deneyimdir. yapılması gereken iş  ameliyattır. Bu ameliyatlarda pek çok  cerrahi teknik  mevcuttur. her bir uzmanın yetenekli olduğunu değişik cerrahi ameliyat şekilleri  ve iyi sonuçlar vardır. Deneyimli bir cerrah bulun. Kullanılan tam tekniği hakkında çok endişelenmeyin. 

 Op.Dr.Ali Ahmet Şirin

KBB ve başboyun cerrahisi uzmanı