Atipik benler ve maliğn melanom ; risk faktörleri
Yaygın olarak displastik veya atipik ben olarak adlandırılan displastik nevüsler ile maliğn melanom arasında klinik ilişki kuşkusu vardır. Atipik benler iyi huylu renkli lezyonlar olmalarına rağmen , maliğn melanomun klinik karakteristiklerini gösterebilir.Atipik benlerin çoğunluğu insanlar için herhangi bir risk oluşturmasa da, cilt kanserini erken tespit ve etkili bir şekilde tedavi etmek için güneş hasarı ve kendini kendine deri muayenesi eğitimiyle birlikte uygun tarama ve erken teşhis en önemli adımlar arasındadır.
Sık rastlanan (sıradan,masum ) benler ve displastik nevus ?
Sıradan bir ben, melanositlerin (pigment hücreleri) kümeler halinde büyümesiyle gelişen bir cilt lezyonudur. Bazı ülkelerde,ortalama bir genç yetişkinin vücudunda yaklaşık 10-40 ben bulunabilir. Sıradan benler simetrik, yuvarlak veya ovaldir; genellikle bronz ten renginde, kahverengi veya güneş görmeyen yerlerdeki ten rengindedir ve 3-5 mm çapındadır. Bu benlerin düzenli, keskin ve iyi tanımlanmış sınırları vardır ve görünümleri tekdüzedir. Sıradan benlerin yeri genellikle yüz, gövde, kollar ve bacaklar gibi güneşe maruz kalan alanlarda yoğunlaşır. Çok sayıda beni olan kişilerde melanom gelişme riski daha yüksektir, “nasıl olsa çok benim var ruh hali içinde “ içinde olan kişi ,mevcut bende ortaya çıkan değişimi veya yeni gelişen pigmente lezyonu fark etmeyebilir.
Displastik nevus,melanom?
Çıplak gözle, displastik nevüs ile erken evre melanom arasındaki farkı belirlemek zor olabilir. Displastik nevuslu hastalarda ,40 yaşından sonra bir benin boyutu, şekli ve/veya rengi değişirse veya yeni bir ben ortaya çıkarsa dermatoloğa başvurmaları önerilir. Klinik ve dermoskopik bulgulara göre benin alınması gerekebilir.
Displastik nevüsler tipik olarak asimetriktir; düzensiz veya iyi belirlenemeyen sınırlara sahiptir; ten renginde, kahverengi, siyah veya alaca renkli olabilir; tipik olarak 5mm den daha büyüktür; vücuttaki diğer benlerden farklı görünür Atipik benler genellikle sırt, göğüs, karın, ekstremite ve kafa derisinde görülürse de , vücudun herhangi bir yerinde görünebilir. Atipik bir benin melanomaya dönüşeceği kesin olmamakla birlikte, melanomun atipik bir ben zemininden gelişmesi nadir değildir.
Atipik Bir Ben Melanom'a Dönüşebilir mi?
Evet - ancak çoğu displastik nevüs melanoma dönüşmez. Çoğu atipik ben türü zamanla stabil kalır. Beş veya daha fazla displastik nevusu olan hastalarda melanom gelişme olasılığı, atipik benleri olmayan bireylere göre 10 kat daha fazladır. Vücuttaki displastik nevüs sayısı ne kadar fazlaysa, melanom gelişimi de o kadar olasıdır. Melanom riski, aşırı açık tenli ve vücutta belirgin çillenme olan hastalarda en fazladır - zamanla aşırı, korunmasız güneşe maruz kalmanın yaygın bir işareti-.
Displastik Nevus Sendrom (DNS)
Displastik nevus sendromu (DNS) veya ailesel atipik çoklu mol -melanom (FAMMM) sendromu, vücutta çok sayıda atipik ben üreten kalıtsal bir durumdur. Bu duruma sahip bireylerin yaşamları boyunca melanom geliştirme riski giderek artmaktadır ve bu nedenle bir dermatolog tarafından düzenli olarak taranmaları gerekir. Atipik benlerin taranması sırasında, atipik benlerde herhangi bir gelişme, değişiklik veya büyümenin tespit edilmesine yardımcı olmak için dijital dermoskopi vb araçlar ile tüm vücut fotoğrafları da çekilebilir,benler numaralanır,ve fotoğraflar üzerinden kontrol yapılrı,yeni çıkan bir pigmente lezyon kolaylıkla fark edilir. DNS'lu hastalara ayrıca dermatoloji randevuları arasındaki sürede kendi kendine deri muayenesi eğitimi verilir ve ayda bir bu kontrolü yapmaları tavsiye edilir.
Atipik ben çıkarılmalı mıdır?
Atipik benler, normal benlere göre melanoma dönüşme olasılıkları daha yüksek olduğu için kanser öncüsü gibi kabul edilebilir. Bununla birlikte, atipik benleri olan her insanda melanom geliştirmeyecektir. Aslında, hem sıradan hem de atipik olan çoğu ben asla kansere dönüşmez, kansere öncülük yapmaz. Hal böyle olunca tüm displastik nevüslerin cerrahisi ile alınması gereksizdir. Atipik benleri olan önemli sayıda vakada, normal deriden melanom gelişir. Bununla birlikte, displastik nevüsler de dahil olmak üzere tüm ben tiplerinin profesyonel olarak taranması ve izlenmesi, kanserli benlerin erken evrelerde saptanması ve etkili tedavisi için anahtardır.
Hangi Faktörler Melanom Şansını Artırır?
Melanom tipik olarak genetik, çevresel ve konak faktörlerinin bir kombinasyonundan kaynaklanır. Melanom için en yaygın çevresel risk faktörü, güneşe korunmasız maruz kalma, bronzlaşma, ömür boyu güneşe maruz kalma veya şiddetli güneş yanıkları nedeniyle ultraviyole (UV) radyasyondur. Yüksek sayıda displastik nevüs, önemli bir konak risk faktörüdür. Ek konak faktörleri arasında artan çillenme; zayıf bronzlaşma yeteneği; açık renkli ten; açık saç ve göz rengi; ve ailede melanom öyküsü. Melanomdan korunmanın en iyi yolu, güneş ışığına maruz kalmayı sınırlamak ve güneş bakımı konusunda uygun bir rutin uygulamaktır.
Displastik nevusu olanlar ne yapmalı ?
Displastik nevüsleri olan ve olmayan kişiler, cildini güneşten korumalı, solaryum ve güneş lambaları kullanmaktan kaçınmalıdır. Etkili güneş koruması ve UV koruması, displastik nevüsleri olanlar için daha da önemlidir. Bir veya daha fazla displastik nevüsü olan kişiler dermatologlar tarafından düzenli tarama için randevu almalıdır. Tek bir displastik nevus için estetik bir sorun yaratmayacak ise cerahi olarak çıkarılması tavsiye edilir. Ailesinde melanom öyküsü ile beraber beşten fazla displastik nevusu olan kişiler, birkaç ayda bir cilt muayenesi yaptırmalıdır. Displastik nevuslu kişilerde , nevusun renginde, boyutunda, şeklinde, dokusunda veya yükseklikliğinde değişiklikler görülürse; nevüs üzerinde kuru veya pullu bir cilt tabakası gelişirse; bende sertleşme veya topaklanma (nodül) gözlenirse ; kaşıntı veya tahriş olmuş gibi bir his ortaya çıkarsa ; bende kanama veya sıvı sızması oluşur ise , cilt kanseri taraması için hekime müracaat etmelidir.
