Anal Fissür (çatlak) Nedir?
Makatın çıkışında, çatlak şeklinde oluşan bir yara sonucu dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya ve bazen kanamaya neden olan bir hastalıktır.
Anüs derisi yoğun sinir uçları barındıran bir bölge olduğu için çok hassas ve ağrılı olabilen bir bölgedir. Ayrıca iki farklı ve iç içe yerleşik kas tabakası tarafından sarılıp sıkılmaktadır. Özellikle herhangi bir nedenden dolayı yapılan zorlu dışkılamalar veya makatın çok tahriş olduğu ishal vb. durumlarda makatta yırtıklar oluşabilir. Son derece ağrılı olan bu yırtıklar kaslarda spazma yol açarak daha fazla basınca maruz kalırlar ve kan dolaşımları yetersiz kaldığı için yırtığın kendiliğinden iyileşme ihtimali azalır.
Anal Fissürün Belirtileri Nelerdir?
Hastalar dışkılarken şiddetli ağrı hissederler. Sanki bir yırtılma hissi oluşuyor gibi hissederler. Ancak asıl ağrı dışkılamanın bitiminde ortaya çıkar ve saatlerce sürebilir. Bu ağrılar kişiyi günlük yaşamından alıkoyacak kadar şiddetli olabilir.
Anal Fissür Tanısı Nasıl Konulur?
Teşhis hastadan iyi bir anamnez alındıktan sonra yapılan dikkatli bir fizik muayene ile kolaylıkla konulabilir. Teşhis için genellikle herhangi bir tetkik yaptırmaya gerek yoktur. Fakat sıklıkla yanlış tanı konulur ve hastalar "hemoroid" tedavisi gibi birtakım gereksiz ve faydasız ilaçlarla tedavi edilmeye çalışılır, bazen de hastalara hemoroid ameliyatı yapılabilir. Bunun sebeplerinden birisi fissürlerde birkaç hafta içinde dışarıda küçük bir meme oluşması ve bu memenin hemorod memesi ile karıştırılmasıdır.
Anal Fissürün Tedavisi Nedir?
Anal fissür tedavisinde ilk adım hastanın eşlik eden bir kalın bağırsak sorunu olup olmadığının ortaya konulmasıdır. Ancak akut fissürlü bir hasta kısmen de olsa rahatlatılmadan parmak muayenesi ve endoskopik inceleme yapılmamalıdır.
Hastanın dışkılama alışkanlığı ayrıntılı olarak sorgulanmalı ve doğru dışkılama önerileri mutlaka yapılmalıdır.
İlk aşamada hastalara, biri dışkılamadan sonra olmak üzere günde en 4-5 kez ılık su banyosu yapması, suyu dayanabileceği ama yanmayacağı kadar sıcak ayarlaması ve on on beş dakika su içinde oturması önerilir.
İkinci aşamada hastalara dışkılarının yumuşak olmasını sağlamak için diyet alışkanlığının değiştirilmesi gerektiği anlatılmalıdır. Hastalar günde en az 3 litre su tüketmeli, bol lifli ve posadan zengin bir diyet ile beslenmelidirler. Ayrıca dışkıyı yumuşatmak ve kabızlığı önlemek için kuru kayısı ve incir gibi sebze kuruları ve çeşitli bitki çayları tüketmeleri faydalı olacaktır.
Eğer buna rağmen dışkı yumuşamaz ve kabızlık devam ederse bir takım ilaçlar ile bu sorunun çözülmesi gereklidir. Çünkü katı dışkılama çatlağın olduğu yerde ciddi ağrılara neden olacaktır ve hastalar ağrı olmasın diye tuvaletlerini geciktireceklerdir. Bu da bir kısır döngüye neden olacaktır.
Anal fissür tedavisinde bir sonraki aşama makata halk arasında "botox" olarak bilinen botulin zehirinin enjekte edilmesidir. Yaklaşık % 70 oranında başarılı olan bu yöntem geçici olarak makat kaslarının kısmi felci ile etki etmektedir. Fakat eğer kabızlık ve ıkınma gibi sorunlar giderilmez ise bu yöntemde nüks ihtimali çok yüksektir.
Anal fissürde son çare ameliyattır. Ameliyatta makatı kasan kaslardan içteki kesilerek yaranın kan dolaşımının artması ve kendiliğinden iyileşmesi sağlanır. Doğru yapıldığında başarı oranı % 98-99 civarında olmasına rağmen % 3-5 hastada gaz tutamama, ishal olunca dışkı kaçırma gibi sorunlara yol açabilmesi ve bu sorunların tedavisinin hemen hemen imkansız olması nedeniyle, özellikle kadın hastalarda en son seçenek olarak düşünülmelidir.
Bu Makale İçin Yararlanılan Kaynaklar
1) Kelli M. Bullard, David A. Rothenberger. Colon, Rectum and Anus. In: Schwartz’s Principles of Surgery, 8th edition. F. Charles Brunicardi et all (Ed), The McGraw-Hill, New York. 2004. P:1103-1104.
2) Lund JN, Scholefield JH. Aetiology and treatment of anal fissure. Br J Surg 1996; 83:1335.
3) Dykes SL, Madoff RD. Benign Anorectal: Anal Fissure. In: Wolff BG, Fleshman JW, Beck DE, Pemberton JH, Wexner SD, et al., editors. The ASCRS textbook of colon and rectal surgery. New York: Springer Science and Business Media LLC; 2007. pp. 178–191.
4) Madalinski MH. Identifying the best therapy for chronic anal fissure. World J Gastrointest Pharmacol Ther 2011; 2:9.
