Omuz eklemi çıkıkları büyük eklem çıkıklarının yaklaşık %50 sini oluşturur. Omuz çıkıkları öne, arkaya, aşağıya ve çok yönlü olmak üzere 4 tiptedir. Öne çıkıklar en sık görülen tipidir.20 yaşından önce olan çıkıklarda kürek kemiğinde eklem yapısına katılan labrum dediğimiz kol kemiğine bariyer görevi yapan yapı zedelenir ve kürek kemiğine yapıştığı yerden ayrılır ve bariyer yapısı zedelendiği için omuzun tekrar çıkma olasılığı artar. Otuz yaşın üstündeki çıkıklarda ise genellikle eklem çevresi bağlarda yırtıklar oluşabilir. Elli yaşın üzerinde ise rotator kılıfta yırtık ve kol kemiğinde kırık oluşabilir. Yaşlı hastalarda tekrar çıkık riski daha az olmakla birlikte hareket kısıtlılığı olma ihtimali daha fazladır.
İlk omuz çıkığı genellikle oldukça büyük bir travmayla olur. Yeterli tedavi olmuş veya olmamış kişilerde ikinci ve sonraki çıkıklar şaşırtıcı derecede kolay olabilir. İlk çıkık sonrası tedavi kurallarına uygun yapılmış bile olsa yeniden çıkma olasılığı vardır. Özellikle ilk çıkık 20 yaş altında olmuşsa % 80 nin üzerinde yeniden çıkık olasılığı vardır. 40 yaş sonrası ilk omuz çıkığı geçiren hastalarda tekrarlayıcı çıkık oranı %20 lere iner.
Öne Çıkığın belirtileri:
-Akut öne çıkığı olan hastalar kollarını gövdeye bitişik tutarlar.
-Omuzlar arasındaki simetri bozulmuş ve omuz ekleminin olduğu yerde bir boşluk oluşmuştur.
-Omuz hareketleri aşırı derecede ağrılıdır.
Posterior çıkık belirtileri:
-Genellikle görünümde bozulma olmaz ve hastaların şikayetleri çok azdır
-Çoğu arkaya çıkıklarda acil servislerde tanı atlanabilir bu nedenle tedavileri gecikir
-Kolun dışa dönmesi kısıtlı ve ağrılıdır
Çok yönlü çıkığın belirtileri:
-Hastalar genellikle genç erişkinlerdir
-Omuzun her yöne doğru hareketi ağrılıdır
Aşağıya doğru çıkıklar:
-Çok nadirdir.Hastanın kolu havaya kalkmış şekilde kilitlidir.
Akut çıkıkların tedavisi:
-Genel anestezi olmadan çıkığın yerine yerleştirilmesi:Çıkığın yerine yerleştirilmesi hastaya ani bir rahatlık verir.Yumuşak ve ağrısız bir yerine oturtma işlemi için kasların gevşek olması gerekmektedir.Bu nedenle hastalara bu işlemden önce damar yoluyla gevşetmek için ilaç verilir.Hasta gevşedikten sonra değişik manevra teknikleri ile omuz eklemi yerine oturtulur.
Genel anestezi altında çıkığın yerine yerleştirilmesi:Eğer hastanın omuz eklemi anestezi almadan yerine oturmuyorsa veya hastada çıkıkla birlikte kırık varsa genel anestezi altında hastanın kasları tamamen gevşetilerek omuz eklemi yerine yerleştirilmelidir bu sayede eklem çevresi dokular daha az zarara uğrar.
Hastanın omuz eklemi yerine oturtulduktan sonra omuz eklemi bir bandaj tesbiti ile sabitlenmelidir.Sabitlemenin süresinin tekrar çıkık riski ile ilişkisi yoktur.Çıkık sonrası ağrı geçene kadar sabitleme devam etmelidir.Genellikle ilk çıkıklarda bu süre 3 haftaya kadar ulaşır.
Hareket ve rotator kılıf kaslarının güçlendirme egzersizleri erken dönemde başlanmalıdır.Spor veya diğer aktivitelere dönüş için yeterli güce ulaşılana kadar beklenmelidir.
