Diziniz kıkırdak bozulması nedeniyle zarar görmüşse, günlük basit aktiviteleri yapmakta zorlanabilir ağrı duyabilirsiniz.Daha sonraları bu ağrılar istirahat halindeyken de ortaya çıkmaya başlayabilir.
Doktorunuz bu ağrılardan kurtulmanız için size bir takım ilaçlar reçete etmiş, kilo vermeyi önermiş, kaplıcalarda veya fiziktedavi merkezlerinde çeşitli fizik tedavi ajanları önermiş ya da kullanmış olabilir. Egzersizlerle bacak kaslarınızı güçlendiriciegzersizler veya diz içine yapılan enjeksiyonlar da artık sonuç vermiyor olabilir. Bu durumda zarar görmüş, yıpranmışeklem yüzeylerini yenileyecek olan total diz protezi ameliyatını düşünebilirsiniz. Bu ameliyatla bacaklarınızdaki şekilbozukluğu düzelecek ve ağrılarınız geçecek, günlük aktivitelerinize geri dönebileceksiniz.
Tibia ve femurun birlikte değiştiği ilk protez 1947 de Judet tarafından geliştirilen menteşeli protezdir. 1949 da Magnany,1951 de Walldius, 1954 de Shires kendi adlarını taşıyan menteşeli protezleri geliştirmişlerdir.
Modern diz artroplastisinin öncüsü sayılan ilk menteşesiz diz protezi 1968 yılında–kalça protezi alanında büyük aşamakaydeden Sir John Charnley ile beraber çalışan- Frank H. Gunston tarafından tasarlanmıştır. Bu tasarımda kemikyüzeylerinden çok az parça çıkarılması amaçlanmıştır. Gunston, protezinde ayrıca ilk defa tespit malzemesi olarakpolimetilmetakrilat (kemik çimentosu) kullanılmıştır.
Diz biyomekaniğinin daha iyi anlaşılması ve diz artroplastisinin dizin doğal fonksiyonunu üretmesi gerektiği fikrininyaygınlaşması üzerine mobil platformlu diz protezleri geliştirilmiştir. Hareketli polietilen ile komponentler arası uyumarttırılmış, menisküs fonksiyonları daha iyi taklit edilmiş ve daha başarılı protez tasarımlarına ulaşılabilinmiştir. Günümüzdeprotez tasarımları ile beraber fiksasyon, aşınmanın önlenmesi, kinematik üzerine çalışmalar da devam etmektedir.
DİZ ANATOMİSİ
Vucudumuzun en büyük eklemidir. Üst tarafta uyluk kemiğinin alt yuvarlak kısmı , alt tarafta kaval kemiğini düz şekilli üstkısmı ve buna destek olan fibula kemiği bulunur.
Eklemin ön yüzünde de hareket esnasında oldukça fazla kuvvetlere maruz kalan diz kapağı kemiği bulunmaktadır. Fibuladışında diğer adı geçen kemikler diz eklem boşluğu içinde yakın temas halinde eklemin hareketli bölümünü oluştururlar.Eklem yüzetleri daha rahar hareket edebilmek adına kıkırdakla kaplıdır ve sürtünmeyi azaltan eklem sıvısını salgılayansinovyum denen bir zar eklem yüzleri dışında tüm eklem içini kaplamaktadır. Birbirleriyle uyum içinde çalışan bu yapılarbazı hastalıklarda bu uyumu kaybedebilirler.
DİZ EKLEMİNİ BOZAN DURUMLAR
1.Osteoartroz (kireçlenme)
2.Romatizmal hastalıklar
3. Travma
4.Enfeksiyon
Olarak 4 ana başlık altında toplayabiliriz. Halk arasında kireçlenme denen durumda aslında her hangi bir kalsiyumbirikmesi söz konusu değildir. Temel olarak tüm bu durumların hepsinde kıkırdak yapısının bozulması söz konusudur.
Özellikle 1. grup olarak belirttiğimiz osteoartrit dizin yaşla beraber zamanla aşınmasına bağlı gelişen kıkırdak bozulmasıdırki en sık görülen diz kıkırdak bozulma tipidir. Romatizmal hastalıklarda olan kronik yangı kıkırdağın yapısını bozarakeklemi tahrip etnektedir.
PROTEZ NE ZAMAN YAPILMALI?
Protezin ortalama ömrü 15 yıl kadar olduğu için genel olarak protezi ileri yaşlarda yapma eğilimimiz vardır. Hasta en azından 50 yaş ve üstünde olmalıdır ki en ideali ülkemiz şartlarında 70 yaş civarıdır. 80 yaşından sonra hastaya getireceği yarar göz önüne alınarak seçilmiş hasta grubunda yapılması uygun olacaktır. Bu durum ülke şartlarına ve kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik göstermekle beraber ülkemizdeki genel eğilim bu yöndedir.
Bunun dışında;
Günlük hareketi engelleyen şidetli ağrı
500 metreyürümede zorluk
Gün içinde özelliklede geceleri artan istirahat esnasında bile olan ağrı
Dizin hareketlerinde ileri derecede hareket kısıtlılığı
Dizlerin dışarı doğru yerdeğiştirmesi
İlaçlarla geçmeyen yada yeteri kadar azalmayan şişlik, ısı artışı
Ağrı kesicilerin aşırı kullanımı
Fizik tedaviden fayda görememe
Gibi durumların varlığında hastanın genel durumuda değerlendirilerek Total Diz Protezi ameliyatı yapılması uygun olacaktır.
Bütün bunlara rağmen asıl kararı ağrıyı çekmekte olan hasta verecektir.
TOTAL DİZ PROTEZİNİN YAPILMASI HANGİ HALLERDE UYGUN DEĞİLDİR
(kontrendikasyonlar)
Yakında geçirilmiş veya mevcut diz enfeksiyonu,
Kronik enfeksiyon,
Kas kuvvetinde azalmayla seyreden hastalıklar.
Mental yetersizlik
Göreceli kontrendikasyonlar ise hastanın mevcut bulunan genel sağlık problemleridir. Benzer kontrendikasyonlar; ameliyatyapılacak bacakta damar tıkanıklığı olması, ameliyat sahasındaki cildin durumu, nöropatik artropati, obezite, tekrarlayanidrar yolu enfeksiyonları, hastanın dizine ait geçirilmiş kemik enfeksiyonu öyküsü olarak sayılabilir
