Obezite, vücutta fiziksel standartları aşan oranda yağ dokusu birikmesidir. Kalori alımımız harcamamızı aştığında obezite oluşur. Dünyada en önemli sağlık sorunları arasında yer alan obezitenin oranı ülkemizde yaklaşık %28’e ulaşmıştır. Çok sayıda etken obeziteye sebep olmaktadır. Belli bir oranın üzerindeki obezite, insan sağlığını tehdit ettiği için kararlı bir şekilde tedavi edilmelidir ve bu anlamda obezite cerrahisi etkin bir şekilde kalıcı kilo kaybını sağlayan tek yöntemdir.

Morbid obezite için cerrahi tedavi

Ben bir aday mıyım?

Vücut ağırlığınızın (kg) boyunuzun (m) karesine bölünmesi ile elde edilen sayı vücut kitle indeksinizi (VKİ) gösterir ve obezite genel olarak bu sayıya göre gruplandırılır:

VKİ	Sınıflandırma	Sağlık riski
<18,5	Zayıf	Minimal
18.5 - 24,9	Normal Kilo	Minimal
25 - 29,9	Kilolu	Artmış
30 - 34,9	Obez	Yüksek
35 - 39,9	Ciddi obez	Çok yüksek
40 ve üzeri	Morbid obez	İleri derecede yüksek

Obezite cerrahisinin tanımı:

Kilo-kaybı (bariatrik) cerrahisi sindirim sisteminizde değişiklik yaparak aldığınız gıda miktarını sınırlandırır, kilo vermenize yardımcı olur ve obeziteye bağlı gelişebilecek sağlık problemi riskini azaltır.

Gastrik bypass

Gastrik bypass ABD’de en sık uygulanan bariatrik cerrahi yöntemidir. Gastrik bypass egzersiz ve sağlıklı bir diyetle de birleştirildiğinde uzun dönem kalıcı kilo kaybını sağlar.

Gastrik bypass cerrahisi herkes için uygun olmayabilir. Yaşam şeklinizde kalıcı değişiklikler yapılmasını gerektiren büyük bir ameliyattır ve bazı yan etkiler ve riskler taşımaktadır.

Niçin yapılır?

Genellikle gastrik bypass cerrahisi diyet ve egzersiz ile sağlıklı bir kiloya sahip olamayan ya da bunu devam ettiremeyen, aşırı derecede kilolu kişilere uygulanabilir. Gastrik bypass cerrahisi aşağıdaki durumlarda sizin için bir seçenek olabilir:

· Vücut kitle indeksinizin (VKİ) 40 ya da üzerinde ise.

· VKİ’niz 35 – 39,9 arasında ve şeker hastalığı ya da yüksek tansiyon vb. gibi kilolu olmanıza bağlı sağlık problemleriniz varsa

Gastrik baypas cerrahisi sağlıklı diyet ve egzersiz yapma gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Aslında, cerrahinin başarısı kısmen, ameliyat sonrasında size tavsiye edilen diyet ve egzersizle ilgili kurallara ne kadar uyduğunuza bağlıdır.

Sleeve gastrektomi (Tüp mide)

Eğer VKİ’niz 50’nin üzerinde ise doktorunuz size gastrik bypass’a alternatif olarak sleeve gastrektomi önerilebilir. Sleeve gastrektomi iki aşamalı cerrahinin birinci kısmı olarak tanıtılmış bir yöntem iken son yıllarda tek başına etkinliği ortaya konduğu için birincil ameliyat olarak tercih edilmektedir.

Bu teknikle gastrik bypass’ta olduğu gibi gıda alımı kısıtlanır, farklı olarak ince barsaklar üzerinde değişiklik yapılmadığı için gıdaların emiliminde bozulma olmaz. Bypass sonrasında gereken bazı ekstra vitamin ve mineral desteği sleeve gastrektomi sonrasında sıklıkla gerekli olmaz.

Daha kısa sürede yapılan ve teknik olarak daha kolay olan sleeve gastrektomi ile ilgili en büyük sorun uzun dönem kalıcı kilo verme ile ilgili sonuçlarının elimizde olmamasıdır.

Riskler

Birçok büyük cerrahi girişimler sonrasında olabileceği şekilde kanama, enfeksiyon ve anesteziye reaksiyon başlıca risklerdir. Gastrik bypass’a ait olabilecek komplikasyonlar:

· Vitamin ve mineral eksikliği (Sleeve gastrektomide çok nadir)

· Dehidratasyon (vucutta sıvı azlığı)

· Safra taşları (Sleeve gastrektomide çok nadir)

· Mide ülseri kanaması

· Bazı gıdalara tahammülsüzlük

· Kan şekeri düşüklüğü (Sleeve gastrektomide çok nadir)

Nadir fakat ciddi komplikasyonları:

· Ölüm

· Bacaklarda kan pıhtıları oluşması

· Dikiş hatlarından kaçak

· Sindirim sisteminde gıda alımını engelleyen darlıklar

· Dumping sendromu (Sleeve gastrektomide çok nadir)

Ameliyat öncesi hazırlık nasıl yapılır?

Ameliyata karar verildikten sonra sizi ayrıntılı bir tarama işlemi bekliyor. Bu işlemleri yapan profesyoneller: Diyetisyen, cerrahınız, hormon hastalıkları uzmanı, psikiyatrist, kardiyolog ve göğüs hastalıkları uzmanından oluşmaktadır. Sıklıkla ameliyat öncesi birkaç hafta düşük kalorili diyet almanız ve hatta son 2-3 gün sadece sıvı diyet almanız istenebilir.

Ameliyat esnasında ve sonrasında neler olmaktadır?

Ameliyatta
Her iki tip cerrahi için genel anestezi uygulanır. Bu ameliyat esnasında bilincinizin kapalı olacağı anlamına gelir.

Bypass cerrahisi yapılacaksa, cerrah midenizin üst kısmında küçük bir bölmeyi midenin diğer tarafından stapler yardımı ile ayırır. Sonra ince barsakları belli bir noktadan bölerek bir ucunu bu küçük mide bölmesine bağlar.

Bu sayede gıdalar mide ve duodenuma (oniki parmak barsağı) uğramadan doğrudan ince barsaklara geçmiş olur. Bu sırada midenin geri kalan kısmı sindirim sıvılarını salgılamaya devam eder ve bu salgılar ince barsağın daha ileri bir noktasına dökülür ve gıdalarla sindirim sisteminin daha ileri noktalarında karışır. Bu özellikle yağların ve kalorinin emilimini azaltır.

Cerrah bu ameliyatı laparoskop denen ince bir tüp şeklindeki kamera ve ince uzun cerrahi aletler kullanarak, karın duvarınızda açılan küçük delikler aracılığı ile yapar. Laparoskopik cerrahi sayesinde ameliyat günü akşam ayağa kalkabilirsiz. Taburcu süreniz açık cerrahiye göre daha kısadır. Ameliyat sonrası ağrılar yok denecek kadar azdır.

Ameliyat sonrası

Ameliyatın ertesi günü öğleden sonra ilaçlı bir sıvı içirilerek x-ray cihazında midenizden kaçak olup olmadığına bakılır. Bir sorun görülmediği halde su ve elma suyu aralıklı olarak almanıza izin verilir. Bu diyete çay ıhlamur ya da kalorisi yüksek olmayan berrak meyve suları da eklenebilir. Hastanede aynı şehirde oturuyorsanız 3 gün aksi takdirde 5 gün kalmanız gerekir. Diyetisyenin size vereceği gıda alımınızla ilgili programa 5 hafta süre ile uymanız istenir. Aldığınız gıda miktarı oldukça azalacaktır. Zaman içerisinde bunun miktarı artabilir ama hiçbir zaman eskisi kadar çok yemeniz mümkün olmayacaktır.

İlk üç ya da altı aylık sürede vücudunuz hızlı kilo kaybına vereceği reaksiyona bağlı bazı değişiklikler hissedebilirsiniz:

· Kas ağrıları

· Yorgunluk hissi (Sanki grip olduğunuzdaki gibi)

· Üşüme

· Kuru cilt

· Saçlarda incelme ve dökülme

· Duygu durumunda değişiklikler

Ameliyat sonrası 18 aylık sürede vücut ağırlığınızın fazlasının % 60 – 70’ inden kurtulabilirsiniz. Eğer size tavsiye edilen diyet ve egzersiz kurallarına uyarsanız bu yeni kilonuzu ömür boyu koruyabilirsiniz.

Sonuçlar

Bu çok etkili kilo vermeye ek olarak, bariatrik cerrahi aşağıdaki hastalıkların ya da durumların düzelmesini ya da tamamen ortadan kalkmasını sağlayabilir:

· Tip 2 şeker hastalığı

· Yüksek tansiyon

· Yüksek kolesterol

· Uyku apne sendromu

· Reflü hastalığı

Bu hastalık ya da durumların düzelmesi kalp krizi ya da inme hastalığı riskinizi önemli derecede azaltacaktır. Morbid obeziteden kurtulmak seyahat kapasitenizi ve yaşam kalitenizi önemli ölçüde artıracaktır.

Size uygulanacak olan bu cerrahi teknikler geri dönüşsüzdür. Gastrik bypass ta teorik olarak geri dönüş mümkün olmakla birlikte bu çok tehlikelidir.