Laser epilasyon nedir ? nasıl uygulanır ? nelere dikkat edilmelidir ?

İstenmeyen kıllar, Eski Mısır'daki firavunlar devrinden bugüne dek insanlar için bir problem olmuştur. Eski Mısır'da, özellikle yüksek tabakadaki kadınlarda saçları dışında görünen diğer kıllara izin verilmezdi. Bu zorunluluk, şekerli bir takım karışımlar hazırlanarak ağdanın bulunmasını sağlamıştır ve istenmeyen kıllardan kurtulmak için günümüze dek uygulanan bir yöntem olarak gelebilmiştir.

Epilasyon uygulamalarına laserler katılıncaya kadar en geçerli uygulama, elektroliz yöntemi ( iğneli epilasyon ) olmuştur. Bu yöntemde kıl dipleri ince bir iğne ucu kullanılarak elektrik akımı ile yakılır ve kılların gelişimi engellenir. Ancak uygulama çok ağrılı ve tek tek kıl yok etme şeklinde olduğundan verimsiz, çok uzun süreli bir çalışmadır. Doğru ellerde başarı vardır, ama daha önemlisi doku harabiyeti söz konusudur ve enfeksiyon riski yüksektir.

1970 li yılların sonlarında bir bilim adamının, farkında olmadan lazer ışıklarına maruz kalması, ışıkların cildine temas ettiği bölgede deride herhangi bir yanık olmadan o bölgedeki kılların yandığı ve daha sonra da kılların çıkmadığını görmesi, üzerine yapılan detaylı çalışmaların sonunda lazerler  epilasyon uygulamalarında kullanılır olmuşlardır.

Laser nedir ?

Laser ( Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation kelimelerinin baş harflerinden oluşmuş ) ışığı belirli bir dalga boyunda olup,  aynı doğrultuda giden birbirinden bağımsız, konsantre ışık demetidir. Bu ışık demeti, lazer cihazları sayesinde renk kromoforlarına ( boya maddesine ) yapıştığında ısı enerjisine dönüşebilme yeteneğindedir.

Kılların yapısı nedir ?
Doğumdan sonra 3. veya 4. ayda tüylenme başlar. İki tip kıl oluşur; bunlar, kısa, renksiz ve ince olan vellus (ayva tüyleri) ve koyu, kalın ve uzun olan terminal kıllardır. Her bir kıl kökü oluşumundan başlayarak büyüme (anagen), gerileme (katagen) ve dinlenme (telogen) evrelerinden geçer.Anagen (büyüme) dönemi Kıl kökünün aktif olduğu dönemdir. Bu dönemde kıl kökü tamamen kendini besleyen hücre ile temas halindedir ve melanin adlı renk maddesi yoğundur.Katagen (gerileme) dönemi kıl kökünün gelişiminin durduğu kısa bir dönemdir.Telogen (dinlenme) dönemi Kıl kökünde biyolojik aktivitenin durduğu ve kılın dökülme zamanının geldiği dönemdir. Vücutta mevcut olan tüylerin hiçbiri aynı dönemde olmayıp bir bölgede her üç dönemi yaşayan kıllar bir arada bulunur.

Laser ışığı nasıl ve nereye etki yapar ?
Lazer ışını özellikle anagen dönemdeki kılları etkiler. Kendini besleyen hücre ile yapışık olan anagen kıl taşıdığı laser enerjisi sayesinde kurur. Diğer dönemlerde kıl kendini besleyen hücre ile yapışık olmadığı için enerji kılı tamamen tahrip edemez. Ancak tüm kıllar lazer uygulaması anında anagen dönemde olmayacakları için, lazer uygulamasından sadece anagen dönemde olan kıllar etkilenecektir. Amaç kılları ve bunları besleyen hücreleri tahrip etmek, bu şekilde kıl üretimini en aza indirerek seanslar sonunda tamamen yok etmektir. Fakat beklenti ise bütün bunları yaparken, cilde zarar vermemektir.

Laser ışıkları "melanin absorbsiyonu" denen fizik prensibine bağlı olarak etki yaparlar.Yani; laser ışıkları, kıllara rengini veren boya maddesi olan ve vücudumuz tarafından yapılan "melanin" adlı boya maddesine yapışma yeteneğindedir.Laser ışığı cilde gönderildiğinde, kıllar ve özellikle anagen dönemdeki kıllar bu laser ışığını emer.Emilen ışık enerjisi, cildi delmeye v.b. bir şey yapmaya gerek kalmadan, cildin içine ve kılın köküne ulaşır.Köke kadar ulaşan ışık enerjisi, ısıya dönüşür ve kıl kökü ile birlikte kılı besleyen hücreler aynı anda tahrip olur. Buna tıptaki adıyla "selektif fototermolizis" denmektedir.Bu tahrip olan kıllar, dökülür.Uygulama yapılan kıllı bölge ağda yapılmış gibi tertemiz kalır.

Lazer cihazları ve verimlilik konusu ?
Laser epilasyon uygulamaları "saf laser ışığı" ve " laser ışığı taklidi ışıklar" şeklinde enerji üreten cihazlarla yapılır.Dalga boylarına göre lazer cihazları çeşitlilik göstermektedirler. Ruby (694 nm), alexandrite (755 nm), diode (810 nm), NdYag (1064 nm) epilasyon için kullanılan saf lazerlerdendir. IPL denen cihazlar ile laser taklidi ışıklar içerir.Verimlilik, laser ışığının emilim derecesine göre değişir. Laser ışığının emilim derecesini belirleyen faktörler nelerdir ?

    1. Cildin rengi:Rengi açık olan cilt, kıla gönderilen ışığı çalmaz.Beyaz ten iyidir.
    2. Kılın rengi:Rengi koyu olan kıl, gönderilen ışığı iyi emer.Siyah kıl iyidir.
    3. Laserin absorbiyon gücü:Laser ışıkları farklı emilirler.Doğru ışık önemli.
    4. Laserin derine inebilme gücü:Laser ışıkları farklı derinliklere iner.Doğru ışık önemli.
    5. Doğru laser ışığının dozu:Bu eğitimli ve deneyimli doktor gerektiren faktördür.

Uygulama nasıl ve sonuçlar nasıl elde ediliyor ?
Biz kliniğimizde, alexandrite (755 nm) cinsi laser kullanıyoruz.Uygulama sırasında, cilde değmeden yaklaşık 3-4 cm uzaklıktan, soğuk hava eşliğinde, (fotoğraf makinası flaşının ışığı gibi) parlak laser ışığını cilde gönderiyoruz.Cilde çarpan ışık, seçerek kıllara yapışıyor ve kıl köküne inerek kılları tahrip ediyor.Tahrip edilen kılların büyük bölümü uygulama esnasında dökülüyor.Az ve inatçı köke sahip olanlar ise 6-7 gün içinde kendiliğinden dökülür ve uygulama bölgesi ağda yapılmış gibi tertemiz kalır.Bu temizlik dönemi, yeni kılların çıkışına kadar sürer.Bu süre kişiden kişiye ve uygulama bölgesine göre değişmek kaydı ile yaklaşık 1 ay ile 2,5 ay arasındadır.Bu temizlik dönemi sonunda tüylerin çoğu bir anda çıkarlar.Artık yeni kıllar vardır ve aynı işlem tekrarlanır.Buna 2nci seans denir.Seans sayılarına gelirsek, kişiden kişiye ve bölgeden bölgeye değişmekle birlikte   kadınlarda 4-7 seans, erkeklerde 5-8 seans gibi bir ortalamaya sahiptir.Bu ortalamalar sağlıklı tüylenmenin değerleridir.Eğer kişi, herhangi bir probleme bağlı tüylenme sorunu yaşıyorsa bu oranlarda değişiklikler olur.Bu durumlarda problemin ortaya çıkarılması ve problemin tedavisine de özen gösterilmelidir. Terminal kılların androjen etkisiyle erkeksi karakterde büyümesine 'hirsutizm' denir. Hirsutizm sorunu olan kişilerin doktor kontrolünde tedavi olması gerekir, bu sorunu olan hastalar bir Kadın - Doğum uzmanına baş vurmalıdır, ancak sadece oral ilaç tedavisiyle bu kıllar dökülmeyeceğinden aynı anda laser epilasyon da uygulanmalıdır.  Kalıtımsal nedenlerle normal olarak terminal kılların büyümesine ise  'hipertriker' denir ve bildiğimiz normal kıllanmalardan oluşur. Hipertriker hastalık değildir, normal kıllanma olduğundan tedavisi yoktur, oluşan kıllar laser epilasyon ile yok edilir.Nadiren de olsa, sebebi bulunamayan seans sayıları çok uzamış, hatta kalıcı tüy kaybı olmayan olgular da vardır.

Laser uygulamalarında güvenlik ve riskler ?
Laser uygulamaları, 15 yıldır medikal alanda giderek artan biçimde kullanılmaktadır.Bu uygulamalar dermatolojik alanda olduğu gibi, göz, cerrahi alanlarında da sıklıkla kullanılıyor. Hergeçen gün güvenlik, hız, verimlilik, kullanım alanı artmaktadır Bu uygulamalar Dünya Sağlık Örgütü ve ABD nin referans kuruluşu FDA nın onay verdiği, tedavilerdir. Uygulama sırasında gözleri korumak gerekir. Bunun için de hasta ve doktor özel bir gözlük kullanmaktadır. Uygulamadan hemen sonra karşılaşılan, uygulama bölgesinde geçici bir kızarıklık, kıl köklerinde lazerin etkinliğini gösteren toplu iğne başı gibi küçük şişlikler oluşabilir. Son derece normal olan bu reaksiyonun şiddeti kişiden kişiye değişir, ancak 30-60 dakika içinde cilt eski haline döner. Kişi herhangi bir sosyal etkinliğine veya gündelik hayatına, herhangi bir rahatsızlık duymadan katılabilir.Ancak tüm bunlara rağmen, yan etkiler ve dikkat edilmesi gereken konular vardır.

Bunların en başında gelen; kim ne derse desin yada uygulanan hangi laser ışığı olursa olsun (-tersi durumda hastamız risk alıyor demektir) bütün laser ışıkları uygulama bölgesini (değişik oranlarda) bir ay süreyle UVA ve UVB ışıklarına hassas hale getirir.Yani; güneş ışıklarına ve tüm solaryum ışıklarına hassaslık söz konusudur.  Bu durumda hiperpigmentasyon  ( koyu renk lekelenme)  yada hipopigmentasyon  ( açık renk lekelenme ) riski vardır.Bu riskin oluşumu her hasta için geçerli değildir (yüz hastanın  5-6 sında görülen bu hassasiyet için) yapılması gereken şey çok basittir; solaryuma girmemek ve güneşe çıkmadan önce mutlaka yüksek faktör güneş koruyucu kullanmaktır.Bu risk, tersi durumda da geçerlidir.Yani; solaryuma girmişseniz yada fazlaca güneşlenmişseniz, son solaryum seansından veya güneşlenme tarihinden itibaren bir ay geçmeden uygulama yaptırmamalısınız. Sonuçta, cilt ne kadar az bronzlaşmış ise komplikasyon riski o derece az olacaktır. Elbette buradaki güneş, kış güneşi değildir, parlak ve güneş ışılarının dünyaya dik ve yakın  geldiği yaz dönemi güneşidir.

Ne olursa olsun unutulmaması gereken, komplikasyon sonucu oluşabilecek bu gibi renk değişimleri, tedavi edilebilirler fakat, herhangi bir tedavi yapılmasa da  kendiliğinden iyileşebilecek niteliktedir.

Lazer epilasyonun yapılamayacağı veya iyice incelemeden yapılmaması gereken durumlar vardır;

1.       Geçmişinde cilt kanseri olması

2.       Uygulama bölgesi ya da yakınında cilt enfeksiyonu olması

3.       Lazer ışığının dalga boyuna karşı kişisel hassasiyetin olması

4.       Diabet / Kanama-Pıhtılaşma hastalıkları olması

5.       İnfrared ışığa hassasiyeti arttıran ilaçların kullanılması (Roacuttane gibi)

Dermatolojik laser uygulamaları, insan vücudunun göz küresi dışındaki bütün alanlarına,  doğru eller tarafından, güvenle, yapılabilir.