Histeroskopi rahim içine bakmanın bir yoludur. Histeroskop denilen cihaz ile rahimle ilgili problemin teşhisi veya tedavisi yapılabilmektedir.
Histeroskopi doktor muayenehanesinde veya hastanelerin ameliyathanelerinde lokal veya genel anestezi altında yapılabilen küçük bir operasyondur. Bazı vakalarda çok az veya hiç anestezi kullanılmaz.
Kadın üreme sistemi
Rahim, pelvis bölgesinde yer alan, üst tarafı geniş, alt tarafı dar, kaslı bir organdır. Üst bölgesinin her 2 tarafında da yumurtalıklara giden fallop tüpler yer alır. Yumurtalıklar birçok yumurta barındırır ve her ay adet döneminde bir tanesini serbest bırakır. Tüpler döllenmiş yumurtayı yumurtalıklardan rahme taşırlar. Rahmin alt kısmına rahim ağzı (serviks) adı verilir ve vajinaya açılan küçük bir açıklığı olan dar bir kanaldır.
Histeroskopinin kullanım alanları
Tanısal Histeroskopi :
Histeroskopi rahim içindeki bazı anormal durumların teşhisi için kullanılabilmektedir. Aynı zamanda histerosalpinografi (HSG) gibi bazı testleri doğrulamak amacıyla da yapılabilir.
Histeroskop bazen diğer aletler ve tekniklerle de beraber kullanılır. Mesela, küretaj (D&C) öncesi veya laparoskopi ile aynı anda uygulanabilmektedir. Histeroskopinin kullanıldığı bazı durumlar aşağıda belirtilmiştir :
Anormal Kanama : Normal adetten uzun ve sancılı kanama, adet periyodları arası kanama veya menopoz döneminde iken kanama gibi durumlardır. Histeroskopi sayesinde doktor anormal kanamanın sebebini bulabilir ve gerekirse biyopsi alabilir.
Kısırlık : Bir çift birkaç sebepten dolayı çocuk sahibi olamıyor olabilir. Bazı durumlarda kadın kısırlığı rahmin büyüklüğü ve şekli ile ilgili bir kusurdan olabilir. Buna bir örnek bölmeli rahimdir. (ince bir doku rahmi ikiye böler) Bu gibi problemler yapılan testlerde anlaşılamayabilir ama histeroskopi ile anlaşılır.
Tekrarlayan Düşükler : Bazı kadınlar hamile kalmayı başarsalar bile, bebeklerini 20 haftalık olmadan kaybederler. Histeroskopi bunun sebebini anlamak için uygulanabilir.
Adezyonlar (Yapışıklıklar) : Bazen rahimde yara dokuları ve adezyonlar oluşabilir. Bu duruma Asherman Sendromu denir. Bu adezyonlar kısırlığa ve menstural döngüde değişikliklere yol açabilirler.
Anormal Büyümeler : Bazen polip ve fibroid gibi iyi huylu büyümeler histeroskop ile teşhis edilebilir. Histeroskopi sayesinde şüpheli büyümelerden biyopsi alınır ve büyümenin kanserli olup olmadığı araştırılır.
Yeri değişmiş Rahim İçi : Küçük plastik bir cihaz olan rahim içi cihazı (Spiral) gebeliği önlemek amacıyla rahmin içine sokulur. Bazı durumlarda bu cihazın olması gereken yeri değişir ve rahim duvarına gömülür ve histeroskopi bunun yerini belirlemek için kullanılır.
Operatif Histeroskopi :
Histeroskopi belli durumları teşhis amacıyla kullanıldığı gibi, tedavi amaçlı da kullanılabilir. Örneğin; rahim adezyonları, bölümleri veya fibroidleri histeroskopi sayesinde alınabilirler. Bazı durumlarda histeroskopi açık karın ameliyatları yerine kullanılabilmektedir. Bu prosedür hastanelerin ameliyathanelerinde, genel anestezi altında uygulanır.
Endometrial ablasyon (rahim iç tabakasının yakılması) bazı ağır kanama durumlarını tedavi etmek amacıyla rahmin iç tabakasının yok edildiği bir prosedürdür. Bu prosedürden sonra, kadın doğurganlığını kaybeder. Bu prosedür için histeroskop lazer veya rezektoskop gibi diğer aletlerle beraber kullanılabilir.
Ne beklemeli?
Operasyon öncesi
Mümkün olursa, histeroskopi adetten sonraki ilk hafta uygulanır. Bu rahmin içinin daha iyi görülmesini sağlar.
Histeroskopiden önce belli bir süre bir şey yememeniz ve içmemeniz tavsiye edilir. Bazı rutin laboratuvar testleri istenebilir. İdrarınızı yapmanız istenir, daha sonra vajinal bölgeniz antiseptik ile temizlenir.
Anestezi
Histeroskopi lokal, bölgesel veya genel anestezi altında yapılabilir. Bu diğer prosedürlerin de aynı zamanda uygulanıp uygulanmayacağı gibi birkaç faktöre bağlıdır.
Operasyondan önce anestezi verilmeden evvel doktorunuz sakinleşmeniz için bir ilaç verebilir. Lokal anestezi uygulanacaksa, anestezi rahimağzı çevresine verilir ki, bu alan hissizleşsin. Prosedür sırasında ayık olursunuz ve biraz kramp hissedebilirsiniz.
Bölgesel anestezi için, pelvik bölgeden hisleri alan sinirlere enjeksiyon yapılır, ayık olursunuz ama bir rahatsızlık hissetmezsiniz. Anestezi bir iğne veya tüp aracılığıyla arka tarafınızdan verilir, buna omurga veya epidural anestezi denir.
Genel anestezide ise, bir maske aracılığıyla bazı gazların karışımını solursunuz ve operasyon sırasında bilinciniz yerinde olmaz. Anestezi etkisini gösterdikten sonra nefes alımınızı kolaylaştırmak amacıyla boğazınızdan bir tüp sarkıtılabilir.
Operasyon
Histeroskopiden önce rahim ağzınızın genişletilmesi veya özel bazı aletler ile açılması gerekebilir. Takiben, histeroskop vajina, rahim ağzı ve rahimden içeri sokulur. İçerisinin daha iyi görülebilmesi için histeroskoptan içeri bir sıvı veya gaz verilebilir. Alet vasıtasıyla bir ışık doktorun rahim içini görmesine yardım eder. Eğer operasyon yapılacaksa, histeroskop sayesinde küçük ameliyat aletleri de içeri sokulur.
Daha karmaşık prosedürler için, rahmin dışını görebilmek amacıyla aynı zamanda bir laparoskop da kullanılabilir. Bu durumda karbondioksit gibi bir gazın karna akışına izin verilir. Bu gaz karın duvarını yükselterek ve onu iç organlardan uzaklaştırarak karnı genişletir. Bu sayede organlar daha rahat görülür. Gazın çoğunluğu operasyon sonrasında alınır.
İyileşme süreci
Eğer lokal anestezi altında gerçekleştiyse operasyon, çok kısa bir süre içinde evinize gidebilirsiniz. Bölgesel veya genel anestezi uygulandıysa, taburcu olmadan evvel biraz gözlem altında tutulabilirsiniz.
Eğer histeroskopi ile beraber laparoskopi de uygulandıysa veya gaz verildiyse, omuzlarınızda bir ağrı hissedebilirsiniz. Bu rahatsızlız gazın abzorbe edilmesiyle beraber çabucak geçecektir. Bir veya iki gün süresince bayılabilir, mide bulantınız olabilir veya hafif bir vajinal kanamanız olabilir. Aşağıdaki durumlardan birisi olursa doktorunuzu arayınız :
- Ateş
- Ciddi karın ağrısı
- Şiddetli kanama
Sonuç olarak
Histeroskopi güvenli bir operasyondur. Rahimde veya rahim ağzında yara, enfeksiyon, şiddetli kanama veya anestezinin yan etkileri vakaların %1’i gibi az bir oranda gerçekleşir.
