Çeşitli sebeplerle ağrı, omuz hareketlerinde kısıtlılık ile başlayıp zamanla omuzun hareket edememe durumudur. Omuz eklemi etrafındaki kapsülün enflamasyon sonucu elastik özelliğini kaybedip büzülmesi, kalınlaşması ve sertleşmesidir. Ağrıdan dolayı omuz daha az hareket ettiğinden zamanla sertleşme ilerler ve omuz eklemi hareket edemez hale gelir. Donmuş omuz genellikle tek omuzda olur. Ancak vakaların 1/3 ünde her iki omuz hareketlerinde kısıtlanma vardır.
Kolunuzu baş üzerine kaldırma konusunda zorluğunuz varsa, diğer omuzunuza dokunamıyor veya kolunuzu arkaya götüremiyorsanız omuz hareketlerinde bir kısıtlanma var demektir. Kolumuzu başımızın üstüne kaldıramayız, sırtımıza götüremeyiz, elbise giymekte zorlanırız ve omuz hareketleri ileri derecede ağrılıdır. Omuz eklemi dışında vücudumuzun başka bir bölgesinde görülmez.
SEBEPLERİ NELERDİR?
-Kesin sebebi belli değildir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür ve genellikle 40-65 yaş arası sıktır
- Omuz bölgesinde yumuşak doku lezyonları, tendinitler, bursitler,
- Hastaların % 10-20 si şeker hastasıdır(tedavisi daha zordur)
- Hipertiroidi, kalp-damar hastalıkları, depresyon, parkinson gibi rahatsızlıklar
-Boyun fıtığı ve kireçlenmeleri,
-Kırık, omuz çıkığı, travmalar,
- Yine ağrı eşiği düşük hassas kişilerde daha sık görülür
- Omuzun yaralanma, sakatlanma veya operasyon gibi sabitlenmesi gereken durumlar sonrasında görülür ve bu nedenle modern omuz tedavilerinde omuza uygulanan tesbit süreleri çok kısaltılmış ve tam sabit tesbitler terk edilmeye başlanmıştır.
- Kolu aşırı kullanmak, aşırı fiziksel aktivite, yarışmalı sporlar, ev hanımları, baş üzeri seviyede çalışanlar (repetitif strain disorder, tekrarlayıcı travma bozukluğu)
HASTALIK NASIL SEYREDER?
Hastalık 3 dönemden oluşur.
1.Başlangıç dönemi: ağrı ve hareketlerde hafif kısıtlılık vardır. Hareket kısıtlılığı giderek artar. Ağrı özellikle geceleri fazlalaşır. Bu dönem 2-9 ay sürer
2- Donma dönemi: ağrı nispeten azalmıştır hastalar kollarını daha rahat kullanabilirler. fakat omuz hareketleri tama yakın donmuştur. Bu dönem 4-9 ay kadar devam eder.
3- Çözülme dönemi: yavaş yavaş düzelme olur. Bu süre 12-24 ay arasında değişmektedir.
Röntgen bulguları genellikle normaldir, tendon ve bursa kalsifikasyonları röntgende görülebilir, boyun radyografileri mutlaka değerlendirilmelir. Ultrason ve MR bazı hastalarda ayrıntılı bilgi verebilir.
TEDAVİ
Hastalığın dönemine göre tedavi farklılık gösterir. Hastalık zaman içinde düzelme eğilimindedir, tedavi bu süreci kısaltmak amacını taşır. Bir defa tedavi edildikten sonra omuz hareket açıklığı korunmalıdır.
1- İlaç ve egzersiz tedavisi; Ağrı kesici-anti romatizmal ilaçlar ile birlikte fizyoterapistler tarafından öğretilen egzersizler hastalığın ilk aşamalarında önerilir. Egzersizler ağrılı olabilir ancak düzenli yapmak omuzda hareket kısıtlılığının gelişmesini engelleyebilir. Egzersizlere başlamadan omuzu ısıtmak - sıcak uygulamak ağrıyı azalttığı gibi hareket açıklığını arttırır. Egzersiz sonrası ise enflamasyonu azaltmak için soğuk-buz uygulaması yapılır.
2- Fizik tedavi; Fizik tedavi ve egzersizler omuz hareketlerinin tekrar kazanılmasını sağlar .Omuz hareketlerinde kısıtlılığın artmaya devam ettiği durumlarda zaman geçirmeden başlanmalıdır. Omuz fizyoterapisi özel bir uzmanlık ve deneyim gerektirir. Aşırı zorlama hastalığın hızlanmasına neden olabilir. Hastalığın seyrine bağlı olarak 2-12 aya kadar uzayabilir. Fizyoterapi sırasında ev egzersizlerine uymak fizik tedavi süresini azalttığı gibi etkisini de arttırır.
3- Omuz içi enjeksiyonlar (lokal anestezikler veya steroidler kullanılabilir); Fizik tedavi yanıtı az ise veya aşırı ağrı nedeni ile terapi tam yapılamıyorsa kullanılan oldukça etkili bir yöntemdir. Uygulanılan kortikosteroid dozu ve tipi nedeniyle klasik kortizon yan etkileri görülmez. Erken dönemde pek çok hastada enjeksiyondan sonra dramatik bir iyileşme olur.
4- Genel anestezi altında manüplasyon; Önceki yöntemlere cevap vermeyen özellikle de III. Aşamada hastalarda genel anestezi altında omuzun daralmış kapsülü zorlayarak yapışıklıkların yırtılması sağlanır. Bu sırada boyun sinirleri üzerine kılcal bir boru yerleştirilerek bu borudan işlem sonrası ağrı kesici verilerek derhal harekete ve fizik tedaviye başlanır ve yeniden yapışıklıklar oluşmasının önüne geçilir.
Bu işlem çok dikkatli ve deneyimli kişiler tarafından yapılmalıdır. Aşırı zorlama omuzda kırığa neden olabilir. Nazik manevralarla omuz açılmıyorsa işlem bırakılmalı ve omuz artroskopisine geçilmelidir.
5- Omuz artroskopisi; Genel anestezi sırasında manüplasyonla yeterli gevşetme sağlanamadığında veya ileri derecede omuz hareket kısıtlılığı olan kişilerde tercih edilen bir yöntemdir.
