Bebekler dünyaya iki yol ile gelebilir. Bunlardan biri vajinal yol ile doğum, diğeri ise sezaryen. İkisinin de bebek ve anne için avantaj ve dezavantajları var ve ikisinin de amacı güvenilir doğum şartları oluşturarak anne ve bebek iyiliğini en iyi şekilde sağlamaktır. Genel olarak sezaryen; vaginal doğumun güvenle tamamlanmasının mümkün olmadığı durumlar söz konusu ise veya vaginal doğum ile birlikte anne ve/ veya bebek için yaralanma veya ölüm için belirgin risk artışı varsa uygulanır. Sezaryen önceden planlayarak veya vajinal doğum sırasında oluşan bebek veya annenin hayati tehlikesi söz konusu ise acil olarak uygulanabilir.
Planlanmış sezaryen uygulanan durumlardan bahsedersek, bunların başlıcaları;
-Bebeğin duruş bozuklukları: bebeğin bilinen duruş bozukluğu varsa, yani önde gelen kısım baş değil ve bebek popo (makat) veya yan (transvers) duruyor ise sezeryan ile doğum planlanır; çoğul gebeliklerde özellikle bebeklerin birinde veya ikisinde de duruş bozukluğu varsa yaralanma ve zor doğuma bağlı bebeklerin sakatlık riskine karşın sezaryen planlanır.
-Plasenta, bebeğin eşi denen ve bebeğin beslenmesini sağlayan organın yerleşim anomalileri: bunlar plasenta previa ( pasentanın bebeğin çıkış yolu kapattığı, normal doğuma izin vermediği ve kanamalara yol açtığı durum) ,plasenta akreta denen bebeğin eşinin rahim duvarına yanlış yapışması ve ayrılma problemleri ile birlikte doğum sonrası ciddi kanamaları oluşturduğu durumlarda sezaryen yapılmalıdır
-Bebeğin normalden iri (4000-4500 gr üzeri olduğu düşünülen) veya diyabeti saptanan gebelerde 4000 gr üzeri olduğu düşünen bebeklerde de yine zor doğum, doğumda bebeğin ve annenin yaralanma riskinde artış ve annede doğum sonrası yaralanmaya bağlı kan kaybında artış riskine bağlı olarak sezaryen planlanarak uygulanır.
-Fetal anomali denen bebeğin yapı bozukluğu ve hastalıkların bazılarında da vajinal yol ile doğum bebek için daha riskli olur. Bu hastalıklar omurga kapanma bozuklukları, bebeğin teratom denilen tümörlerin varlığı, omfalosel ve gastroşizis karın kapanma defektleri, gene vajinal doğumun mümkün olmadığı bebeğin ödem veya hidrosefali denen hastalıklarında da doğumda yaralanmadan kaçınmak için sezaryen yapılır.
-Gebelik öncesi geçirilmiş rahim amelyatlarında ve bir önceki doğum sezaryen ile yapılmışsa da rahim duvarın kasılmaları sırasında zarar görmesi ve rüptür denen yırtılmasını önlemek için sezaryen yapılır.
-Annede HİV, Genital Herpes enfeksiyonu varlığı veya doğum yolunu kapatan aktif genital siğil durumlarında da anneden bebeğe geçişini önlemek veya azaltmak için sezaryen önerilir.
Bahsettiğim bu riskli durumları olmayan ve 37. Haftada yapılan pelvik muayenede doğum yolunun yapısı uygun olan hastalara ise vajinal yol ile doğum önerilir. Vajinal doğum sırasında kordon sarkması, bebeğin kalp atımının bozulması ile kendini gösteren fetal sıkıntının gelişmesi veya doğum eyleminin bebeğin doğum yolunda ilerleme bozukluğu ile birlikte yavaşlaması veya durması durumunda ve plasentanın ayrılması (plasenta dekolmanı) düşünüldüğünde de acil sezaryen uygulanır.
Sezaryen sebepleri birden çok ve oldukça çeşitli olması ile birlikte, sezaryen doğum gerektiren durumlar tüm doğumların yaklaşık %15- %20 sini oluşturur. Genel olarak bakıldığında yapılan sezaryenlerin %22si fetal sıkıntı, %20si doğum eyleminin ilerlememesi, %11-i bir önceki doğumun sezaryen olması nedeni ile ve %7 oranında da isteğe bağlı olarak, geri kalanlar da yukarıda bahsettiğim diğer, daha nadir görülen nedenlerden dolayı yapılır.
