Genellikle, çevremizde midesi bulanan, lavaboya koşan erişkin bir kadın gördüğümüzde aklımıza ilk gelen gebelik olur. Bazen bu bulantılar siz daha gebelik testinizi yapmadan önce ortaya çıkar. Gebeliğin ilk üç ayı ( 6- 14. haftalar arası) işte bu nedenle en konforsuz ve sıkıntılı aylarıdır.
Mutfağa girmek şöyle dursun, en ufak bir koku bile sizi son derece rahatsız eder. Gebeliğin keyfini çıkaramazsınız. Bu dönemde bilmeniz gereken en önemli nokta birgün sabah uyandığınızda bu bulantıların tamamen bitmiş olacağı ve gebeliğin en keyifli dönemlerinin başlayacağıdır.Bu yazıda sizi bu kadar rahatsız eden gebelik bulantıları ile ilgili bilgilendirmek istedim.
Sıklığı Nedir?
Hafif bulantı kusmalar gebeliklerin çoğunda (%50-90) görülmesine rağmen, şiddetli ve tedavi gerektirecek ( hiperemezis gravidarum) boyuta gelme olasılığı %1 civarındadır.
Nedeni Nedir?
Gebelik bulantıları nedenini tam olarak bilemediğimiz durumlardan birisidir. Vücutta gebelikle beraber ortaya çıkan birçok değişikliğin kombinasyonu olan hormonal, nörolojik, metabolik, toksik ve psikolojik faktörler durumu açıklayabilir.
Bazı olası nedenleri arasında aşağıdakileri sayabiliriz;
hCG ( human koryonik gonadotropin): Bu hormon gebeliğin erken dönemlerinde hızla yükselir. Direk olarak isbatlanmış bir etkisi yok ancak bulantıların tam da bu pik yapan döneme denk gelmesi bize bununla ilgili olabileceğini işaret etmektedir. Yine çoğul gebelik gibi hcg nin daha yüksek değerlere çıktığı hastalarda bulantılar daha yoğun olmaktadır.
estrojen: erken gebelikte hızlı yükseldiğinden etkili olabileceği düşünülmektedir.
bazı kokulara karşı artmış hassasiyet
mide hassasiyeti: bazı hastalarda gastro intestinal sistem erken gebelikteki değişikliklere daha hassastır.Bazı araştırmalar Helikobakter pylori nin de uzun süren bulantı kusmalara neden olduğunu göstermiştir.
stress: bazı araştırmacılar stresse karşı verilen anormal bir yanıtın da bulantı kusmalara neden olabileceğini göstermiştir.
Kimlerde sık görülür?
çoğul gebelik
önceki gebelikte bulantı kusma fazla olmuşsa
önceden doğum kontrol hapı kullanımı sırasında bulantı kusma oluşmuş ise (vücudun estrojene verdiği yanıtla ilgili olarak)
taşıt tutması oluyorsa
ailede, annede veya kardeşlerde gebelik sırasında bulantı olmuşsa (genetik yatkınlığa bağlı olarak)
migren öyküsü varsa
bebek kız ise (bazı araştırmalar kız bebeklerde annenin bulantılarının daha çok olduğunu göstermiş)
Bulantılar bebeğin gelişimini etkiler mi?
Hafif ve orta derecedeki bulantılar bebeği etkilemez. İlk üç ayda kilo almamış olmak , sıvı alımının yeterli olduğu ve diyet yapılmadığı sürece problem oluşturmaz. Bulantınız biter bitmez iştahınız geri gelecek ve kilo almaya başlayacaksınız.Eğer beslenemediğinizi düşünüyorsanız prenatal vitaminler alınabilir. Demir içermeyen veya düşük miktarda içerenler tercih edilmelidir. Eğer bulantı kusmalarınız uzun sürmüş ve ciddi boyutta ise erken doğum riski veya düşük doğum ağırlığına neden olabilir. Bu noktada doktorunuz gerekirse sizi hastaneye yatırarak tedavi edecektir.
İyi hissetmek ve bulantıdan kaçınmak için ne yapmalı?
Bu konu ile ilgili olarak kesin tedavi prensipleri maalesef yok ancak bazı önerilerin hastalara oldukça faydası olduğunu görmekteyiz.
Gün içinde sık aralıklarla ve az miktarlarda olacak şekilde beslenin( en az 6 öğün) böylece mideniz boş kalmaz
Yatağınızın başucunda krakerler bulundurun. Sabah ilk uyandığınızda yataktan kalkmadan 2-3 kraker atıştırın, 20-30 dakika sonra kalkın, kalkarken önce oturun, sonra yavaşça kalkın
Bulantınızı artıran yiyeceklerden uzak durun.Gebelik için dengeli bir beslenme şekli olmadığını düşünseniz bile size çekici gelen yiyeceklerle kendinizi arada bir ödüllendirin
Yiyeceklerinizi oda sıcaklığında veya soğuk yemeği tercih edin. Sıcak yemeğin kokusu daha fazla rahatsız edicidir
Yağlı, baharatlı, asitli ve kızarmış yiyeceklerden uzak durun, sindirim sisteminizi irrite eder
Sıvı alımını öğün aralarında yapmaya özen gösterin. Bir defada çok fazla sıvı almayın, gün içine yayın. Eğer kusuyorsanız şeker, tuz ve potasyum içeren sporcu içeceklerinden içebilirsiniz.
Çok sıcak ortamlar, uzun araba seyahatleri, parfüm , küf kokusu ve bazı görsel stimulasyonlar bulantıyı artırabilir, uzak durun
Yorgunluk bulantıyı artırır, fırsat buldukça dinlenin
Dikkatinizi farklı alanlara yoğunlaştırmaya çalışın, film izlemek veya bir arkadaşınızı ziyarete gitmek gibi
Vitaminlerinizi gece yatmadan önce alın, demir içerikli ilaçlardan uzak durun
Zencefil in bulantıyı azalttığı gösterilmiş ( zencefilli kurabiye veya çayın faydası olabilir). Çok yüksek miktarlar sakıncalı olduğundan, doktorunuza danışın, limonlu drajelerin faydası olabilir
Hipnoz uzman kişilerce uygulanırsa bazı vakalarda faydalı olabilir
Kol bantlarını deneyebilirsiniz.Ucuz ve kolay bir yöntemdir
Tedavi?
Bulantı kusmanın şiddetine göre planlanır. Hidrasyon (serum) ve bulantı giderici tedaviyi içerir. Şiddetli vakalarda hastaneye yatış gerekebilir. Etki mekanizması tam olarak bilinmemekle beraber B6 vitamini uygun dozlarda etkili ve güvenlidir. Eğer yirmidört saatten uzun bir süredir sıvı alamıyorsanız, idrarınız koyu renk ve kokulu ise ve az idrara çıkıyorsanız, kanlı kusma, ateş, karın ağrısı, yorgunluk ve halsizlik varsa mutlaka hemen doktorunuza başvurun.
Hiç bulantı kusma olmuyor, problem mi var?
Kesinlikle hayır. Şanslı grupta olduğunuzu düşünüp gebeliğinizin keyfini çıkarın.
Sağlıkla kalın,
Dr. Zehra Koçer
