Down sendromlu çocuklarda dil ve konuşma gelişimi

                                                                  Down Sendromlu Çocuklarda Dil ve Konuşma Gelişimi  

Down sendromlu çocuklarda gecikmiş veya bozuk konuşma ve dil gelişimi birçok çalışmada bildirilmiştir. Bu gecikme ve bozukluk genellikle erken dönemde ortaya çıkmaktadır. Down sendromu doğumdan önce tespit edilebildiğinden dolayı ebeveynler çocuklarının iletişim ve dil yönünden gecikeceğini bilmektedirler. Bu bilgi Down sendromlu çocukların ebeveynlerine olabildiğince erken dönemde müdahalede bulunma imkanı sağlamaktadır. İletişim gelişimi doğumdan itibaren başlamaktadır (Roberts ve ark., 2008).

Down sendromlu çocuklarda erken dönemde dili anlama becerileri sözel olmayan zeka gelişimleri doğrultusunda ilerleme göstermektedir. İfade edici dil gelimine bakıldığında özellikle ilk sözcükler beklenen düzeyde olabilmekte; ancak ilerleyen dönemlerde ifade edici dilde hem sözcük dağarcığı hem de söz dizimi gelişiminde gecikmelerin olduğu görülmektedir. Sonuçta alıcı dilleri ifade edici dile göre daha ileri düzeyde  olmaktadır   (Kürkçüoğlu, 2009).
 

   Down sendromlu çocuklarda geniş bireysel çeşitlilik görülmesine rağmen, ilk sözcüklerini çoğunlukla normal çocuklardan daha geç söylemekte ve  sözcük dağarcıkları daha geç gelişmektedir.  Aynı zamanda gramatik cümle kurmakta zorluk çekmektedirler. Bununla birlikte Down sendromlu çocuklarda telegrafik konuşma eğilimi ve zayıf telaffuz, özellikle yabancı insanlarla konuşmada anlaşılırlıklarını düşürmektedir.
 

   Yapılan araştırmalarda Down sendromlu çocukların dil gelişimi açısından sağlıklı çocukların çok gerisinde kaldıkları tespit edilmiştir. Down sendromlu çocuklar Fraser (l978)'e göre ilk kelimelerini 1 ila 6 yaşları arasında, kısa cümleleri ise ortalama 5 yaşında kullanmaktadırlar. Smith (1977) yaptığı bir araştırmada Down sendromlu çocukların, sağlıklı çocukların gelişim süreçlerinin ortalama 9 ay gerisinde kaldıklarını tespit etmiştir. Nöther (1981) bu tespite ek olarak, Down sendromlu çocukların sadece gelişim süreci açısından sağlıklı çocukların gerisinde kalmadıklarını, ayrıca içerik ve cümle yapışı açısından da yaşıtlarına göre daha basit cümleler kurduklarını belirtmektedir  (Buckley, 1993).
 

   Down sendromlu çocukların konuşmaları sıklıkla anlaşılmazdır. Bu çocukların anlama gibi diğer dil becerileri, Down sendromlu olmayan ve zeka geriliği olan çocuklara göre konuşma becerilerinden daha iyidir. Bazı araştırmacılar  Down sendromlu çocukların konuşmalarının sadece gecikmiş olduğunu iddia ederlerken, bazı araştırmacılar  da  Down sendromlu çocukların konuşmalarının sadece bilişsel bozukluktan kaynaklanmadığını; Down sendromunun kendi özelliğinin de rolü olduğunu iddia etmektedirler (Dodd & Thompson, 2001).

Down Sendromlu Çocuklarda Fonolojik Gelişim
Down sendromlu çocuklar için konuşma ses gelişimindeki farklılıklar ilk sözcüğe geçişle başlamaktadır. Bundan önce normal yaşıtlarıyla bir fark görülmemektedir. Down sendromlu çocukların ünsüz hataları yanı sıra fonolojik işlemler benzer zihinsel düzeyde normal gelişen çocuklarınki gibi olmaktadır. Konuşma hataları okulöncesi ve daha büyük yaştaki Down sendromlu çocuklarda sıkça görülmektedir. Bunun yanı sıra Down sendromlu çocuklarda işitsel kısa süreli bellek güçlüğü bulunmaktadır ve sesbilgisel hataları nedeniyle konuşma anlaşılırlıkları düşüktür (Kürkçüoğlu, 2009). Bunun yanı sıra Down sendromlu çocukların büyük bir bölümü erken dönemden itibaren otitis media ve/veya orta kulak anomalilerinden dolayı işitme yönünden zarar görmektedirler. Otitis media geçirmiş olan normal yenidoğanlarla yapılan çalışmalar, otitis medianın bu çocukların dil ve konuşma gelişmelerini, dilöncesi dönemde dahi, olumsuz yönde etkilendiğini, zarar verdiğini göstermektedir (Stoel-Gammon, 1997). 

Stoel- Gammon, (1997), Down sendromlu çocukların, fonolojik edinimde normal gelişen çocuklarla şu dört istisna durum haricinde aynı paternlere sahip olduklarını ileri sürmektedir. 
1) Yavaş hızda ilerlemektedir.

2) Çok daha fazla çeşitlilik göstermektedir.

3) Kendine özgü ve atipik hata oranları yüksektir.

4) Konuşmanın bürünsel( suprasegmental) görünüş edinimleri farklıdır. Bu farklılık muhtemelen Down sendromlularda rapor edilen konuşmalarının anlaşılırlığının düşük olmasından kaynaklanmaktadır. 

Kaynakça


 Roberts, E. J.,Chapman, R. S., Warren, S. F.,Speech and language development and intervention in Down syndrome and fragil x syndrome, Paul H. Brookes Publishing Co., Baltimore London, 3-54, 2008. 

 Kürkçüoğlu, Ü. B., İletişim becerilerinin gelişimi, Batu E.S., (Ed.), 0-6 yaş arası Down  sendromlu çocuklar ve gelişimleri (1) içinde (263-266), Ankara. Kök yayıncılık, 2009.
 

 Buckley, S., Language development in children with down syndrome, the down syndrome Educational Trust Down Syndrome Research and Practise, volume 1,  3-9 (1993).
 

Dodd, B., Thompson,  L., Speech disorder in children with Down’s syndrome, Journal of Intellectual Disability Research, 45, 4;308-316  (2001).

Stoel-Gammon, C., phonological development in down syndrome , Mental Reterdation and Developmental Disabilities Research Rewiews , 3: 300–306  (1997).