Overler, halk arasında yumurtalık olarak bilinen, kadın üreme sisteminin en önemli organlarıdır. Rahimin sağında ve solunda birer adet olmak üzere, her kadında normal şartlarda iki over bulunmaktadır.
Yumurtalıklar, beyinden gelen hormon sinyalleri ile çalışırlar, kendileri de hormon üreterek, yumurtlama, adet görme, adet düzeni, gebe kalabilme ile ilgili işlevlerde bulunmaktadırlar. Yumurtalıklardaki, yumurta (oosit) sayısı, bir kadının over rezervini değerlendirmekte kullanılan en önemli belirteçtir. Henüz anne karnındaki bebeklerde oluşmaya başlayan yumurtalıklardaki yumurta hücreleri, doğumla beraber doğal olarak azalmaya başlamaktadır. 35 yaşından sonra bu azalma hızlanmakta, gebe kalma hızı da azalmaktadır.
Son dönemde hanımlar arasında en popüler konulardan biridir over (yumurtalık) rezervi. Düzenli adet görebilmekten, gebe kalabilmeye herşeyi etkilediğinden dolayı, bir kadın için en önemli organ belki de overlerdir.
Over rezervi nasıl ölçülür ?
En önemli bulgu, jinekolojik ultrasonografi yapılarak yumurtalıklardaki yumurta sayısının belirlenmesidir. Yumurta sayısına göre yumurtalıklar derecelendirilir. Örnek olarak her iki yumurtalıkta 4 ten az yumurta var ise rezervin düşük olduğu söylenebilecektir. Bir yumurtalıkta 10 dan fazla yumurta var ise de hanımlarının çoğunun bildiği polikistik overlerin olduğu, yardımla üreme tedavilerinde aşırı yanıt alınabileceği öngörülmektedir.
Uzun yıllardır kullanılan adetin 3. günü bakılan hormonları, bu konularla ilgili birçok kişi bilmekle beraber, bu hormonlar FSH ve LH hormonlarıdır. Bu hormon değerlerinin 10 un üzerine çıkması, rezervin düştüğünü, gebelik şansının azaldığını, yardımla üreme tedavilerinde de verilecek yanıtın düşük olduğunu göstermektedir.
Yeni trend ise AMH, yani anti müllerian hormon ölçümü olmuştur. Son yıllarda sık kullandığımız AMH, yumurtalık rezervini, tedaviye yanıtı değerlendirmedeki öngörülerimizi sağlayan en hassas labaratuar testidir.
Daha açık olarak söyleyebilecek olursak, AMH ölçümleri kadının doğurganlık potansiyelini ve tedaviye vereceği yanıtı belirlemede kullanılabilir.Serum AMH düzeyleri yumurtalıktaki yumurta sayısıyla bağlantılıdır , düşük AMH seviyeleri olan bir kadın büyük ihtimalle tedaviye kötü yanıt verecektir.
AMH ölçmünün 1,1 in altında olduğu durumlarda, over rezervi azalmıştır denebilir iken, bu değer 3,5 un üzerinde ise polikistik over durumu mevcuttur, yanıt fazla olacaktır, tüp bebek tedavisinde ovaryan hiperstimülasyon sendromu konusunda dikkatli olunması gerektiği bilinmelidir.
Amh ölçümünün diğer hormon testlerine bir üstünlüğü de, her zaman yapılabilmesidir, belli bir dönemde yapılması gerekmez.
