Zika Virus, Flavivirus cinsi bir virüs olup Aades türü bir sivrisinek tarafından insanlara bulaşır. İlk defa 1947’de Uganda’da Zika Ormanı’nda, Hint şebeği türü maymunlarda tespit edilmiştir. İlk kez 1968 yılında Nijerya'da bir insanda görülen virüs Dünya Sağlık Örgütü'nün açıklamasına göre Şili hariç tüm Güney Amerika ülkelerine yayılmıştır. Latin Amerika ve Karayipler'de de etkili olan virüs, Kolombiya'da 13 bin 500 kişide görülmüştür. Brezilya’da Mayıs 2015’de başlayan salgın, şu ana kadar bu virus nedeniyle olan en büyük salgındır. 440.000 - 1.300.000 şüpheli vaka bildirilmiştir Stockholm'daki Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi, Almanya ve İngiltere'de de Zika virüsü vakalarına rastlandığını rapor etmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü, 2016'da 33 ülkeye yayıldığı saptanan virüse karşı acil durum ilan etmiş ve bu virüse karşı bir aşı geliştirilebilmesi için en az 10 yıla ihtiyaç duyulduğunu açıklamıştır. Bu arada cinsel yolla da bulaştığı saptanan bu virüsle mücadelenin tek yolunun, sivrisineklerin ürediği durgun suları ilaçlamak ve kurutmaktan geçtiği vurgusu yapılmıştır.
Kan tranfüzyonu ile bulaştığını gösteren 1 vaka olmuştur. Zika Virus’ un RNA’sının amniyon sıvısında saptanması virusun plasentaya geçip anneden bebeğe bulaştığını göstermektedir. Bugüne kadar, emzirmeyle bulaştığını gösteren bir vaka olmamıştır.
Başlıca belirtiler; hafif ateş, baş ağrısı, konjuntuvit, kas-eklem ağrısı ve yorgunluktur. Bu belirtiler, yine sivrisinek ile bulaşan hastalıklar olan Deng Ateşi ve Chikungunya Virus İnfeksiyonu’na benzerdir. Virüs ile infekte olan yenidoğanlarda, mikrosefali ve beyin hasarı görülmektedir. En tehlikeli dönemin, hamileliğin ilk trimesteri olduğu düşünülmektedir. Zika Virus’ un oluşturduğu, 5000 üstünde mikrosefali, 100 üstünde ölüm bildirilmiştir. Hastalığın kuluçka süresi, sivrisineklerde 10 gün civarındadır. Virüsün konakları maymun ve insanlardır. Bu hastalığın tanısı, tükürük, kan, idrardan PCR testi yaparak ortaya çıkabilir. Test, belirtiler ortaya çıktıktan sonra ilk 3-5 gün içinde yapılmalıdır. Bunun dışında antikor testi de mevcuttur. Fakat belirtiler çıktıktan 5 gün sonra yapılabilir.
Seyahat edenler, sivrisineklere karşı gerekli temel koruyucu önlemleri almalıdırlar. Sivrisinek kovan ilaçların işe yarayabileceği düşünülmektedir.
Türkiye şu anda risk altında değildir. Fakat virüs çok hızlı yayılmaktadır. Ama panik olacak herhangi bir durum yoktur çünkü hastalık oldukça iyi seyirlidir. Gebeler tehlike altında olduklarından dolayı infeksiyonun yaygın olduğu yerlere seyahat etmemeleri önerilir.
Doç. Dr. Ergun Çetinkaya
