YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU (YAB)
DSM IV Tanı ölçütleri:
1. En az 6 ay süre ile hergün ortaya çıkan, birçok olay ya da etkinlik hakkında (iş ya da okulda başarı gibi) aşırı anksiyete ve üzüntü (endişeli beklentiler) duyma.
2. Kişi, üzüntüsünü kontrol etmeyi zor bulur.
3. Anksiyete ve üzüntü, aşağıdaki 6 semptomdan üçüne (ya da fazlasına) eşlik eder (son 6 ay boyunca hemen her zaman en azından bazı semptomlar bulunur). Not: Çocuklarda sadece bir maddenin bulunması yeterlidir.
a) Huzursuzluk, aşırı heyecan duyma ya da endişe
b) Kolay yorulma
c) Düşüncelerini yoğunlaştırmada zorluk çekme ya da zihnin durmuş olması
d) İrritabilite
e) Kas gerginliği
f) Uyku bozukluğu (uykuya dalma ya da sürdürmede güçlük çekme ya da huzursuz ve dindirilemeyen uyku)
YAB olan çocuklar ve ergenler; gelecekleri, sağlıkları, güvenlikleri, performansları ile ilişkili devamlı, kalıcı ve baş edebilmesi güç kaygı yaşarlar. Bu gruptaki çocuk ve ergenlerin yapısında genellikle mükemmelliyetçilik vardır. Kendi davranışlarında mükemmeli yapamadıklarını düşündüklerinde kaygıları tetiklenmektedir. Dışarıdan sürekli yaptıklarına karşı onay ve beğenilme bekler, eleştirilmeye dayanamazlar. Genellikle toplum kurallarına uyar, kural dışı davranışlardan son derece rahatsız olurlar. YAB olan bireylerde bağımlı kişilik özellikleri de sık bulunur. Bireyler genellikle huzursuz ve tedirgindirler.
Bu çocuk ve ergenlerde kaygı durumlarına somatik yakınmalar da eklenebilir.
YAB hemen her yaş grubunda yaygın olarak görülebilen (%3-8) bir ruhsal bozukluktur. Başlangıç genellikle 20 yaşından öncedir. Çocuk ve ergenlerdeki YAB’a diğer kaygı bozuklukları, alkol ve madde kötüye kullanımı, depresyon sıklıkla eşlik edebilir. YAB, kızlarda erkeklerden daha sık olarak görülür. Bireyler genellikle çok tedirgin görünürler. Sorulan sorular sırasında dahi yanlış söyleme kaygısı, ses tonlarında tedirginlik olabilir ve huzursuz oldukları hissedilebilir. Olayların sonucundaki olumsuzluklara daha çok odaklanırlar. Konuya konsantre olmakta zorluk yaşayabilirler, birlikte uyku düzensizlikleri görülebilir.
Çocuk ve ergenlerdeki yaygın anksiyete bozukluğu; genellikle kronik giden, sürecinde artış ve azalmaların olabildiği, tedavi desteği olmadan düzelmenin genellikle görülemediği bir kaygı bozukluğudur. Stresle karşılaştıkça alevlenmeler sıklaşır.
YAB’de görülen fizyolojik bulgular (çarpıntı, terleme gibi) nedeni ile kalp hastalıkları, troid hastalıkları gibi diğer bedensel hastalıkların ayırımı yapılmalıdır.