Yalanın belirtileri nelerdir? Çocuklar neden yalan söyler?
Yalanın ardındaki yanlışlık fark edilirse, belirtileri basit ve açıktır. Bununla birlikte, yalan söylemek neredeyse her zaman yalanın nedenine ait olan diğer davranış problemleriyle bağlantılı olarak ortaya çıkar. Yalanın arka planını kavrayabilmek için belirtilerin bütünlüğünü bilmek önemlidir.
Yedi yaşından küçük çocuklar için yalan söylüyor diyemeyiz. Nesnel olarak gerçeğe karşılık gelmeyen ifadeler neredeyse hiçbir zaman kasıtlı veya kötü amaçlı değildir. Daha ziyade, küçük çocukların gerçeklik ve hayal gücü arasında ayrım yapması çok zordur. Olaylar içindeki ilişkileri de küçük çocuklar için kavramak zordur. Onlar için aynı zamanda gerçekleşen süreçlerin iç bağlantısı vardır. Yürümeye başlayan çocuk artık hayal gücünü, neler olduğunu ve çevresinin bağlamını açıklamak ve deneyimlerini yorumlamak için kullanır. Gerçeklik ve hayal gücü genellikle örtüşemeyebilir ve yetişkinler için “yanlış” ifadeler olarak nitelendirilebilir.
Çocuğun fantezi yalanı gerçekten bir yalan değildir, çünkü yanlış bir şey söylemek için net bir bilinç veya aldatma niyeti yoktur.
Küçük çocuk uzun süre varlık ve görünüm arasında ayrım yapamaz. Aynı şekilde, düşündüğü ve hayal ettiği şey yürümeye başlayan çocuk için tam bir gerçekliğe sahiptir.
Ayrıca, zayıf dil gelişimi de göz ardı edilemez. Çocuğun dilsel farklılaşma ile farklılaştırılmış bir süreci tanımlamasını zorlaştıranda budur. Bu durum genellikle yanlış anlamalara ve sözde yalanlara katkıda bulunur.
Küçük çocuklar duydukları ve yaşadıkları ile ilgili sıklıkla yanılgıya düşebilirler. Gerçeğin bilincinde olabilirler, ancak hafıza yanılsamasına dayanan bir şeyler de söyleyebilirler. Ancak yedi yaşından itibaren yalanlar daha karmaşık sebeplere dayalı olabilir.
Bazı belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Aşağılık duyguları
- Korku ve endişe
- Hayal kurmak
- Okulda devamsızlık, başı boş olma hali
- Öğrenme güçlüğü
- Kıskançlık
- Kendini övme
- Sosyal beceri eksikliği
- Bir konu hakkında vicdan azabı çekmek
- Oyunculuk
Dört ana yalan türü vardır:
- Muhakeme eksikliğine dayanan yalan
- Ara sıra söylenen yalan
- Alışılmış yalan
- İftira amaçlı yalan
Kişisel gelişim olgunluğu açısından, yürümeye başlayan çocuk veya okul öncesi yaştan ilkokul yaşına geçiş yapan çocuklarda muhakeme eksikliğine dayanan yalan oldukça fazla görülebilir. “Yalanlar” okul çocuklarında gerçeklik ve hayal gücü arasındaki ayrım sorununa da dayanabilir. Gelişimdeki genel bir gecikme de bu farklılaşma eksikliğine neden olabilir. "Yanlış ifadelerin" temelini oluşturan sübjektif yanıltmacalar, henüz zaman, mekân ve sayıları hayal edebilme yeteneğinin eksikliğinden de kaynaklanabilir.
ABD Çalışmalarına Göre Yalanları Tanıma:
Beden dili söylenenlerle çelişir. (Örneğin: kişi kendine güvenir ama omuzlarını sürekli silkiyordur).
Kontrol soruları genellikle yanıtlanmaz (Ezberlenmiş cümleler sürekli tekrar edilir).
Kişi kendini sık sık tekrarlar (Örneğin: ve, ve ... o zaman, sonra, ..).
Ses değişir (Normalden daha yüksek / daha düşük, daha hızlı / daha yavaş, daha yüksek / daha sessiz).
Kaşların, alt dudağın veya göz kapaklarının seğirmesi durumu oluşur.
Sık yutkunma, kızarma, hızlı nefes alma, terleme.
Rahatsız görünür ve göz temasından kaçınmaya çalışır.
Bazı ebeveynler çocuklarının yalan söylediğini fark edince direkt cezalandırmayı bir çözüm olarak görürler. Yetişkinler bile yalanı renklere ayırıyorken, çocukların yalan söylemesini dünyanın sonu haline getirip onlara taşıyamayacağı cezalar verilmemelidir. Yapılan birçok araştırma sonucunda çocukların verilen cezalardan kaçmak adına daha büyük yalanlara başvurdukları gözlemlenmiştir.
Çocukların neden yalan söylediği ile ilgili fikir sahibi olunması oldukça önemlidir. Eğer bir yalan varsa altındaki neden bulunmadığı sürece bu söylenen son yalan olmayacaktır.
