Fibromiyalji, yumşak doku romatizması veya kronik ağrı sendromu olarak bilinen bir hastalıktır. Belirtileri yavaşça ortaya çıkan, uzun süreli bir hastalıktır. Başka bir hastalıktan kaynaklanmayan, tetkik yapılması zor bir hastalıktır.
Fibromiyalji adı, fibro(doku), myo(kas) ve algo(ağrı) kelimelerinin birleşimiyle oluşmuştur. Nedeni kesin olarak bilimeyen ve farklı hastalıklarla kolayca karıştırılabilen bir hastalıktır.
Fibromiyalji genellikle 30 - 60 yaş arasında olan kişilerde görülür. Nadiren çocukluk döneminde de ortaya çıkabilir, 70 yaş ve üzerinde ise iyice azalmaktadır. Bu hastalık kadınlarda erkeklere oranla 3 kat daha fazla görülmektedir. Menopoz döneminde daha yaygın olarak görülür.
Stresli yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin hastalığın ortaya çıkmasında etkili olduğu düşünülmektedir, ayrıca çeşitli travmalardan dolayı ortaya çıkabilmektedir.
Gelişimi uzun bir sürece yayılan hastalığın farkedilmesi kolay değildir. Tedavi edilmezse de yaşam kalitesinde düşüşe, işgücü kaybına sebep olmaktadır.
Fibromiyalji hastalığına neyin sebep olduğu ne yazık ki tam olarak bilinmemektedir. Bununla beraber, birtakım faktörlerin hastalığa sebep olabileceği tahmin edilmektedir. Bunlar arasında en önemlisi stresli bir yaşam tarzıdır. Bu stres aile ya da çalışma hayatında yaşanan memnuniyetsizlikten kaynaklanıyor olabilir. Vücutta bu strese tepki olarak fibromiyalji hastalığı ortaya çıkabilir.
İş hayatındaki mutsuzluğun tersine, işkolik, titiz, mükemmeliyetçi insanlarda yine fibromiyalji görülebiliyor. Bu tür insanlarda duygusal değişimler aşırıya kaçabildiği için yüksek strese yol açıyor, stres de hastalığı tetikliyor. Hastalığın sebep olduğu ağrılar, bu stresli dönemlerde daha belirgin hale geliyor.
Hastalığın bir diğer sebebi olarak genetik faktörler gösterilmektedir. Ailede bu hastalığı geçiren biri olduğunda çocukta da yine ortaya çıkabililir veya genetik mutasyon olmuşsa ebeveynlerde olmasa dahi çocukta görülebilir.
Bunların yanısıra darbe alma, düşme gibi birtakım fiziksel travmaların da hastalığa sebep olabileceği düşünülmektedir. Bu travmalar kişiyi duygusal olarak etkileyip hastalığı tetikleyebilir.
Hastalığın belirtileri kişiden kişiye değişim göstermekle birlikte malesef ölçülmesi de mümkün değil. Fibromiyalji belirtileri ne yazık ki çok yaygın görülebilen belirtiler olduğundan rahatlıkla başka hastalıklarla karıştırılabiliyor. Bu tür durumlarda yanlış tedavi ile geçici olarak etkisi azalsa da, daha sonra tekrar ortaya çıkıyor. Hastalığın bazı belirtileri;
Sabah kalkmada güçlük çekilmesi, kalktıktan sonra tutukluk yaşanması
Halsizlik
Stres
Yorgunluk
Uykusuzluk
Depresyon
Kulak çınlaması
Nefes almada zorlanma
Ellerde ve ayaklarda uyuşma
Baş ağrısı
Odaklanma güçlüğü
Çabuk yorulma
Hafıza problemleri
Çarpıntı
Vücudun üst kısmında kızarma
Bu belirtilerin yanısıra vücudun belirli noktalarında normalden fazla hassaiyet görülüyor, bu noktalar basınca aşırı duyarlı hale geliyor. Hasta muayene edilirken, bu noktalarda 3 aydan uzun süredir devam eden yaygın bir ağrısı olduğunda ve bu ağrının sebebi olarak başka bir hastalık bulunamazsa fibromiyalji teşhisi konabilir.
Ağrılar genellikle vücudun bir yerinde önce hafif başlayıp giderek şiddetlenir ve yayılmaya başlar. Bu ağrılar yanıcı ve sızlayıcı ağrılar olarak görülür. Birden bire ortaya çıkmadığı için teşhis konulmasını zorlaştırmaktadır.
Fibromiyalji tedavisi için multidisipliner bir yöntem izlenmesi gerekmektedir. Psikoterapi, romatoloji, fizik tedavi gibi birden fazla bölüme başvurulması gerekebilir.
İlaç tedavisinde, kas gevşetici, antidepresan, ağrı kesici türünde ilaçlar kullanılabilmektedir. Ayrıca fizik tedavi ve kardiyovasküler egzersizler de uygulanabilir.
Hastalığın tedavisi uzun süreli olabileceği için bu esnada doktor değişimi, ilaç değişimi, tedaviyi yarıda bırakmak gibi hareketlerden kaçınmak gerekir. Aksi takdirde hastalık kronikleşebilir.
İlaç tedavilerinde antidepresanlar uzun süre kullanıldığında bağımlılık yapabilmektedir. Bu yüzden tedavi sürecinde hekim takibi çok önemlidir. Ağrı kesici türünde ilaçların ise mide, tansiyon, böbrek sorunlarına yol açan yan etkileri görülebilmektedir.
Hastalığın tedavi sürecinde sadece ilaç tedavisi veya fizik tedavi gibi yöntemler yeterli olmamaktadır. Tedavi sürecinde ayrıca hastalığa neden olan stres de ortadan kaldırılmalıdır.
Fibromiyalji, yaşam kalitesini olumsuz olarak etkilediği için tedavi süreci titizlikle takip edilmelidir. Hastalık bulgularında azalma görüldüğünde tedavinin bırakılmaması gerekir. Hastalık daha sonra yeniden ortaya çıkabilecğinden dolayı tedaviden sonra yaşam tarzına dikkat etmek gerekiyor.
Bunun için öncelikli olarak stresli bir yaşam tarzından uzak durmak gerekiyor.
Hafif de olsa düzenli egzersiz yapmak, yürüyüş yapmak, yüzmek, buna benzer fiziksel aktivitelerde bulunmak gerekiyor.
Sağlıklı beslenme yine hastalığa karşı bağışıklık kazanmaya yardımcı olmaktadır.
