Çoğunlukla ergenlik döneminde başlayan bu sorun neredeyse her 5 kişiden birinde bulunur. Kişi yargılanacağı küçük düşeceği korkusuyla ya sosyal ortamlardan kaçınır ya da sıkıntıyla bu ortamlara katlanır.
Sosyal fobi belirtileri nelerdir?
Kişi sürekli olarak hata yapmaktan, küçük düşmekten rezil olmaktan korkar. Sosyal ortamlara girmemek için bahaneler ve kaçınma davranışları oluşturur. Kişi mesleğini, okulunu hatta eşini bile korkusuna göre seçebilir. Rahatlamak için alkol madde bağımlığı ortaya çıkabilir.
Sosyal fobide çarpıntı, yüz kızarması, ses titremesi, el ya da baş titremesi, terleme gibi fiziksel belirtiler ortaya çıkabilir.
Sosyal fobide en sık korkular nelerdir?
Topluluk önünde konuşma yapmak ya da seminer vs verme, tanıştırılma, yetkili ya da otorite konumunda ki kişilerle tanışma ya da konuşma, telefonda konuşma, misafir kabul etme, imza, kusma korkusu, altına kaçırma, kızarma korkusu, titreme, yemek yeme korkusu, alışveriş korkusu vb.
Sosyal fobi nasıl tedavi edilir?
Sosyal fobisi olan için temel korku, yargılanmak, aşağılanmak, küçük düşmek, suçlanmak olduğundan, başka birinden yardım almak oldukça zordur. Sosyal fobi kesinlikle tedavisi olan, birkaç seansta kişileri oldukça rahatlatabildiğimiz ve farkındalık yatabildiğimiz bir hastalıktır. Uzun yıllar ki deneyim ve gözlemlerime göre ne kadar erken başvuru o kadar çabuk ve net iyileşmeye neden olmaktadır.
Sosyal fobi tedavisinde kişinin kendini tanıması ve sosyal etkileşimle ilgili farkındalık kazanması hedeflenir. Bu yaklaşımda kişiye aslında kendisinin ne kadar yargılayıcı ve suçlayıcı olduğunu ve bunu nasıl yansıttığı gösterilir. Doğru nefes almayla birlikte merkezden hareket kavramı farkettirilir. Yani merkezinde güvendesin ancak merkezin başkalarıyla olan ilişkilerinden ibaretse sürekli sallanır, korkar, suçlu hissedersin. Başka bir deyişle okyanusun dibi her zaman dingindir. Metaforik olarak kişiye yüzeydeki dalgaları yaşamın kendisi gibi algılamaktan vazgeçmesi ve okyanusa odaklanması öğretilir. Üstüne gitme, sıkıntıya katlanma yüzleşme gibi davranışçı yöntemlerde tedaviye eklenebilir.
Uygun vakalarda ilaç tedavisi psikoterapiye eklenir.
Dr. Levent Soylu
Psikiyatri uzmanı, gestalt psikoterapisi uzmanı
