Diyabetli çocuklara gerçekten şeker yasak mı?

Bu sorunun cevabı aslında diyabetli bireyde. Biz besinlerin ömür boyu yasaklanmasından yana değiliz. Kontrol elden bırakılmadığı müddetçe şeker de tüketilebilir. Burada önemli olan, beslenme tedavisinin kişiye ve onun yaşantısına uygun olmasıdır.

Diyabeti sadece şekerle bağdaştırmak doğru mudur?

Diyabetin halk arasındaki adı şeker ama diyabeti sadece şekerle bağdaştırmak doğru değildir. Kişinin kan şekeri sadece şeker tükettiğinde yükselmez. Kan şekerimiz karbonhidrat içerikli her besinin tüketiminden sonra da yükselir. Dolayısıyla diyabetli bireylerin, özellikle de diyabetli çocuklarımızın tükettikleri neredeyse tüm yiyecek gruplarına dikkat etmeleri gerekir.

Hangi besinlerde karbonhidrat vardır?

Süt ve yoğurtta

Ekmek ve nişastalı tüm yiyeceklerde

Şekerli yiyeceklerde

Sebze ve meyvelerde

Şeker yasak değil ama bir sınırı var mıdır?

Tabi ki tüm beslenmemizde sınırlar olmalıdır. Sonuçta hiçbir besinin sağlıklı tüketimi sınırsız değildir. Aslında şeker tüketimi konusunda temel prensip günlük enerji gereksinmesinin %5’i kadardır. Ancak bu değer iyi kontrol durumlarında veya özel günlerde vb esnetilebilir.

Tatlandırıcı kullanalım mı?

Çocukların beslenmesinde tatlandırıcı kullanımından olabildiğince uzak durmayı tercih ediyoruz. Kimyasal bir ürün vermektense o ürünün doğalını ama daha az miktarda vermeyi tercih ediyoruz. Tatlandırıcılar yasak değil ama son çare. Aynı şekilde piyasada satılan light ürünler için de geçerli. Light veya diyabetik ürünlerle ilgili diyabetliler, özellikle de çocuklar iyi eğitilmelidir. Bir ürünün light olması şeker içermediği anlamına gelmemektedir. Ayrıca bu ürünlerde sanayi tipi daha farklı tatlandırıcılar kullanılmaktadır. Örneğin fruktoz. Fruktoz normalde yediğimiz tüm meyvelerde bulunan doğal bir şekerdir. Ancak bu ürünün sanayi tipi, kan yağlarına olumsuz etki ediyor. Diyabetlinin beslenme eğitiminde de tatlandırıcı kullanımı ayrı bir konudur. Diyabetlilerin herşeyden önce bilinçli tüketici olmaları ve besinlerin etiket bilgilerini okumaları gerekiyor. Yine altını çizelim; yasak değil ama bilinçli ve kontrollü tüketim şart.

Tatlandırıcılar arasında fark var mı?

Evet tatlandırıcılar birbirlerinden farklıdır. Enerji içeren tatlandırıcılar olduğu gibi içermeyenleri de vardır. Sorbitol , mannitol, gibi sonu –ol ile biten tatlandırıcılar aslında şeker alkolleridirler ve bir miktar enerji içerirler. Bu tatlandırıcıların laksatif yani ishal yapıcı etkileri vardır, ayrıca sorbitolün gözde katarakt oluşturma etkisi vardır.

Enerji içermeyen tatlandırıcılar ise aspartam, asesülfam-K, sakkarin, siklamat gibi tatlandırıcılardır. Bu tatlandırıcıların ise pişirilmemeleri gerekiyor. Pişirildiklerinde yapıları bozuluyor ve acı metalik bir tat bırakıyorlar.

Çocuklarımız Proteinleri Nasıl Almalı?

Diyabetli çocukların da protein gereksinimleri diyabetli olmayan çocuklarınki kadardır. Büyüme ve gelişmenin devam ettirilmesi için yeterli protein alımı son derece önemlidir. Protein kaynağı olarak kaliteli protein kaynaklarını tüketmek önemlidir. Yumurta, et, süt ve yoğurt gibi besinler, bunlar yoksa kurubaklagil tüketimi kontrollü bir şekilde artırılmalıdır. Kurubaklagiller aynı zamanda yüksek oranda karbonhidrat da içerirler ve bu sebeple et ürünlerinden daha farklı olarak kan şekerine etki ederler. Protein gereksinimi diyabetik komplikasyonlar gelişmediyse normal gereksinim kadardır. Şayet mikroalbüminüri, nefropati gelişimi söz konusu ise o zaman protein miktarı da azaltılmalıdır.

Yağ tüketimi nasıl olmalıdır?

Diyabetli bireylerde aterosklerotik hastalık gelişme riski yüksektir. Diyabet koroner arter hastalık riskini 3-4 kat artırmaktadır. Bu nedenle günlük yağ alımına son derece dikkat edilmelidir. Doymuş, yani katı yağları azaltmak gerekiyor. Fazla yağ alımı hem tüketildiği öğünde kan şekeri değerlerinin geç yükselmesine sebep olup insülinin etki zamanlarıyla tutarsızlık oluşmasına sebep olur. Ayrıcai, uzun vadede yüksek yağ alımı yağlanma ve kilo artışı ile sonuçlanır. Kilo artışı da diyabetin tedavisini olumsuz etkilemektedir.

Diyabette vitamin / mineral takviyesi gerekli midir?

Diyabetlilerin, özellikle de çocukların beslenmeleri sürekli kontrol edilmektedir. Dolayısıyla vitamin ve mineral açısından bir yoksunluk yaşamazlar. Bu sebeple mutlaka bir takviye yapmaya gerek yoktur. Ancak antioksidant desteği yarar sağlayabilmektedir.

Posa nedir?

Bitkisel kaynaklı besinlerin, sindirilemeyen oligosakkaritler, nişsata olmayan polisakkaritler, dirençli nişastadan oluşan bileşiklerdir. Doğal posanın en iyi kaynakları kurubaklagiller, sert kabuklu meyveler,tahıl ürünleri, sebzeler ve diğer meyvelerdir.

Posa alımı ne kadar önemlidir?

Posanın kan şekerine olumlu etkileri vardır ve bu sebeple diyabette de önemi büyüktür. Posa hem karbonhidrat emilimini yavaşlatarak kan şekerinin hızlı yükselmesini engeller hem de kolesterol ve trigliserit düzeylerini düşürmeye yarar. Aynı zamanda tokluğu artırır ve bağırsak sağlığını korur. Ancak, özellikle çocuk beslenmesinde posa alımının fazlasına da dikkat etmek gerekiyor. Çok yüksek oranda posa alımı ne yazık ki demir , çinko, magnezyum , kalsiyum gibi bazı minerallerin emilimini engelliyor. Bu konuda günlük önerilen posa miktarı 1000 kaloriye 10-13 g posadır. Örnek vermek gerekirse 1 porsiyon kurubaklagilde 12 g posa bulunur, 1 porsiyon sebze ve meyve de ise 2 g posa bulunur .