Sonbahar stres değil sağlık getirsin!
Sonbaharın gelmesiyle birlikte güneş ışınlarından yararlanma süresi kısalır, iş temposu yoğunlaşır, evde geçirilen zaman uzar ve hastalılara yakalanma riski artar. Işıl ışıl geçen yaz mevsiminden sonra bunlar depresyona sebep olabilir. Sonbahar yoğunluğu ve stresi ile geliyor. Peki hazır mıyız? Yaz tatili bitti diye karamsarlığa kapılıp depresyona girmek yerine ‘Nasıl sağlıklı geçirebiliriz?’sorusuna cevaplar aramalıyız. Hastalıklardan korunmak için bağışıklık sisteminin güçlü olması gerekir. Beslenme programına eklenen antioksidan besinler oksidatif stresten korunmaya yardımcı olur. A,C, E vitaminleri ve selenyum içeren besinler bağışıklık sistemini güçlendirir.
Beslenme ek olarak egzersiz yapmak mutluluk hormonu olan serotonin salgılanmasını sağlar. Bu nedenle haftada 2-3 gün egzersiz yapmak size iyi gelecektir. Gün ışığından yararlanmak için dışarıda zaman geçirmeyi de deneyebilirsiniz.
Sonbaharı depresyondan uzak geçirmek istiyorsanız beslenme düzeninize ve fiziksel aktivitenize dikkat etmeniz gerekir. Böylece sonbaharın keyfini doya doya çıkarabilirsiniz.
İşte sizi oksidatif stresten korumaya yardımcı olacak besinler:
Kuşburnu
Kuşburnu, C ve E vitaminleri ve demir içerir. Antioksidan olan likopen bulunur. C vitamininden zengin olan kuşburnu bağışıklık sistemini güçlendirir. Denizcilerin sağlığını 15. yüzyılın sonlarında tehdit eden skorbüt hastalığının C vitamini yetersizliğinden kaynaklandığı bulunmuş.Özellikle C vitamini doku yapımı ve hormon sentesinde rol alır. C vitamini yetersiz alınırsa bağışıklık sistemi güçsüzleşir, halsizlik ve iştahsızlık oluşabilir. Aynı zamanda proantosiyanidin ve flavonoit gibi fenolik bileşikleri içerir. Kuşburnu, güçlü bir antioksidan kaynağıdır.Demir emilimini arttırmak için de C vitamininden zengin besinleri tüketmek gerekir. Soğuk algınlığına iyi gelir ve yorgunluk hissini azaltır.
Mantar
Mantar; B ve D vitamini, potasyum, bakır ve selenyum içerir. Özellikle antioksidan minerallerden selenyum vücudun korunma mekanizmasını destekleyerek kalp-damar hastalıkları ve kanser riskini azaltmaya yardımcı olur. Mantar da selenyumun önemli kaynaklarındandır.1 porsiyon mantar yaklaşık 8-22 mg selenyum içerir. Aynı zamanda çinkodan zengin olması nedeniyle bağışıklık sistemini güçlendirir. Lif içeriği fazla olan mantarı sotelerde veya omlet yaparken kullanabilirsiniz.
Domates
Domates; A, C ve K vitaminlerini ve mangan, potasyum minerallerini içerir. Temel minerallerden potasyum kan basıncı kontrolü ve kalp-damar hastalıklarından korunmada yardımcı olur. Düşük kalorili ve yüksek lif içermesi(yaklaşık 1,5 gram lif) nedeniyle kan şekerinin dengelenmesini sağlar. Örneğinzayıflamak veya kilo kontrolü sağlamak isteyenler domates suyu içebilir. Domateste bulunan antioksidan likopen kalp hastalığı ve kanser riskinin azalması da dahil olmak üzere birçok sağlık faydaları ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Yapılan çalışmalar inflamasyon ve oksidatif strese karşı yararlı olduğunu gösteriyor.Özellikle soğumaya başlayan havalarda ara öğünlerinizde domates uyu veya ana öğünlerinizde domates soslu makarna, domates çorbası veya domates suyu tercih edebilirsiniz.
Sarımsak
Sarımsak germanyum ve selenyumdan zengin topraklarda yetişir. Sarımsak yemeklere lezzet vermenin dışında bir çok hastalıkta da etkilidir. Sarımsağın antiviral, antibiyotik, antihipertansif,antioksidan, antikoagülan etkilerinin yanında trigliserit ve kolesterol düşürücüdür. Bağışıklık sistemini güçlendirir ve ateroskleroz, kalp hastalıklarını önlemede yardımcı olur. Allisin gibi sülfürlü bileşikleri de içermesi nedeniyle kanserden koruyucu etkisi vardır. Sarımsağa kendine özgü tadını ve kokusunu sülfürlü bileşiklerden Allisin verir. A, B, C vitaminleri, aminoasitler, sülfür bileşikleri, kalsiyum, çinko magnezyum minerallerini içerir.
Sarımsağın tazesi veya kurutulmuşu Türk mutfağında da keskin kokusu, kendine has lezzeti nedeniyle aroma katan baharat olarak tüketilir. Haftada 2-3 gün 1-2 diş sarımsak tüketilmelidir. Çorbalarda, domatesli-fesleğenli soslarda ve et yemeklerinde kullanılabilir.
Diyetisyen Perihan KILIÇ
