Şok dalga tedavisi(ESWT); jeneratörden oluşturulan yoğun ve basınçlı ses dalgalarının bir prob vasıtası ile vücudun hedeflenen bölgesine yönlendirilmesi ile yapılan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntem ilk kez böbrek ve idrar yolları taşlarının kırılması amacıyla tasarlarmış (ESWL) ve hala başarı ile uygulanmakta ve belli endikasyonlarda kullanılmaktadır. Aynı şekilde tasarlanmış ve yoğunluğu azaltılmış veya ayarlanabilen cihazın başka amaçlarla kullanımı devreye girmiş, günümüzde birçok amaç için kullanılmaktadır.
Vücut dışında üretilen şok dalgalarının odaklayan ve şok dalgası üreten iki kısmı vardır. Yüksek basınçlı ses dalgaları (2-6 Bar’lık) özel tasarlanmış bir jeneratörlerden elde edilir ve bir prob vasıtasıyla vucudun hedef bölgesine ulaştırılır. Bu yoğun ses dalgalarıyla yapılan şoklama sonucunda alandaki sinir uçlarında bazı maddelerin (subtance P ve nitrit oksit) salgılanmasına neden olmakta, bu sayede ağrı azalmakta, ortamdaki sertleşmiş ve kireçli doku dağılmakta vucuda emilerek ortamdan uzaklaştırılması sağlanmaktadır. Ayrıca dokuda damar büyümesini ve yeni damar oluşmasını sağlayan bazı faktörlerin (eNOS, VEGF, PCNA vs) salgılanmasına neden olur. Böylece yeni damar oluşumu, hücre çoğalması ve dokularda da yenilenme olur.
Ürolojide Kullanım Alanları
Böbrek ve İdrar yolları taşlarının kırılması(ilk kullanım alanı)
İktidarsızlık-Empotans-Gevşek penis
Peyroni hastalığı ve penis eğriliği
Kronik prostatit
Aşırı aktif mesane(AAM)-Ağrılı mesane sendromu(interstisiyel sistit), kronik pelvik ağrı
Ereksiyon Bozukluğu-Gevşek penisde kullanımı
Cinsel performansın yeterli düzeyde olmaması, temas için tatmin edici ereksiyon elde edememe-sürdürememe ve cinsel işlevi tatminkar bir şekilde gerçekleştirememeye erektil disfonksiyon-ED denir.
Normal bir cinsel girişimde erkeğin olması gerektiği işlevini yeteri seviye ve sürede sürdürememesine cinsel güç kaybı-gevşek penis olarak adlandırılmaktadır.
Hastalarda temel şikayet olarak ereksiyon yetersizliği, erken boşalma ve gevşek penisden yakınırlar. Yapılan saha çalışmalarında, 40-70 yaş arası erkeklerin %50'sinde ereksiyon bozukluğu ve cinsel güç kaybı(gevşek penis) bildirilmektedir. Ereksiyon tam bir hormonal denge, damar ve sinirlerin koordineli - ahenkle çalışması ile mümkündür ve psikolojik sistemin etkisi altındadır. ED tedavisinde çok çeşitli yöntemler kullanılmakla beraber, hiçbir yöntemde %100 sonuç alınamaz.
Son yıllarda bu hastalığın tedavisinde ESWT kullanılmaya başlanmıştır. Uygulama 4-6 seans erektil penis dokusuna dalgası yönlendirilerek yapılır.
Bu erektil penis dokularında bazı maddelerin salgılanmasına neden olur ve bu maddeler de yeni damar oluşumunu ve şok dalganın yarattığı tahripden kronik yara iyileşmesi sürecini başlatır. Son generasyon cihazlarda şok dalgaların enerji seviyeleri ve uygulama alanındaki etki derinliği kontrol edilebilmektedir.
Uygun olgularda erektil disfonksiyonunda şok dalga tedavisi ile %50-70 oranında sonuç alınabilmektedir. Eğer tatminkar bir sonuç alınırsa 6-8 ay sonra tekrar edilebilmektedir.Bilinen çok net bir yan etkisi bildirilmemeştir. Mevcut standard PDE5 inhibitörleri(sildenafil, Tadalafil vs) ile birlikte yapılması önerilmektedir.
Peyroni Hastalığında kullanımı
Peyroni hastalığı; penisde bulunan erektil korporal yapıda plaklar şeklinde sertleşme(fibrozis), kireçlenme ve sonunda penis eğriliğine neden olan patolojik süreci ifade eder. 40-60 yaş grubu erkeklerde daha sık gözlenmektedir. Tekrarlayan mikrotravmalar sonrasında da dokuda kalınlaşmalar ve sert plakların oluştuğu savunulmaktadır ve sonuçta plak tarafına doğru penis eğriliğine neden olmaktadır. Diyabet ve hipertansiyonu bulunan erkeklerde de daha sık gözlenmektedir.
Temelde ağrılı ereksiyon, penis eğriliği şikayeti ile hastalar hekime başvururlar. İlaçlı tedaviden cerrahi tedaviye kadar çok çeşitli uygulamalar yapılmaktadır. Buna rağmen net sonuç alınamamakta ve hastalığın tekrarlanma olasılığı olmaktadır. Peyronie hastalığında 4-6 seans ESWT uygulaması ile %50-70 oranında tam veya kısmi başarı sağlanabilmekle beraber standart bir tedavi metodu olmayıp mevcut tedavi ile birlikte tercih edilmesi gereken bir uygulama olarak kabul edilmektedir. Daha sonra 3 hafta ara verilir ve sonra aynı işlem tekrarlanabilir. Anestezi kullanmaksızın çok iyi ve cesaret verici sonuçlar alınmaktadır.
Kronik Prostatite kullanımı
Kronik Prostatit çok değişik klinik formları olan hayat kalitesini bozan ve günlük yaşamı etkileyen, birçok formu bulunan ve sıkça karşımıza çıkan bir hastalıktır. Buna karşın verilen ilaç ve yapılan bazı maniplasyonlara pek de cevap vermeyen, temel olarak kronik pelvik ve tesis ağrısı, ağrılı ejekülasyon ve işeme problemleri ile kendini gösteren bir klinik sendromdur. Son zamanlarda kronik pelvik ağrı veya abakterial kronik prostatiti olanlarda EWST tedavisi ilginç bir şekilde şikayetlerde azalma yapabildiği gösterilmiştir. İşlem perineden veya suprapubik 4-6 önerilmektedir. Ancak bu tedavi standard tedavi niteliğinde olmayıp mevcut tedaviye yardımcı olarak görülmelidir.
Aşırı Aktif Mesane ve İntertisiel Sistitte kullanımı
Nedeni tam olarak bilinmeyen ve tedaviyede çok fazla cevap vermeyen karmaşık bir hastalık olan inerstisiel sistite mevcut ilaçlarına ek olarak ESWT tedavisi bir umut oluşturmaktadır Özellikle kadın toplumunda daha sık görülen aşırı aktif mesane olgularında(50 yaş altı grupta %10-15), rutin kullanılan ilaçlara ek olarak 4-6 seans ESWT tedavisi ile alınan sonuçlar tek başına ilaçlardan daha etkili olduğu bulunmuştur.
ESWT yapılmaması gereken durumlar
Kanama bozukluğu, Kanserler, hedef alanda büyük damar ve sinir bulunması, kemiği büyüme alanlarına (epifiz, omurilik), kalp pili bölgesine, enfeksiyon alanına ve gebelikte kullanılmamalı.
