Sofradaki gizli tuz(ak)
2008 İlkbahar mevsimi, İstanbul. Üniversitemizden bir öğretim üyemizin yeni çıkardığı kitabını okurken bir cümle dikkatimi çekti: “Tuz tadı sonradan kazanılır, insan isterse zamanla tuz tüketimini azaltabilir.” O dakikaya kadar pek fazla tuz kullanan biri olmadığımı düşünmeme rağmen, bu sözün üzerine günlük tuz kullanımımı gözden geçirdim. “Sofraya ekstradan tuzluk getirmiyorum, ancak haşlanmış yumurta ve söğüş salatalık yerken her ısırık öncesi tuz ekliyorum. Yemek ve ekmeklerden de tuz almaktayım. Pek fazla olmasa da turşu, şarküteri ürünleri, hazır çorba, ayran vb tüketen biriyim. Sanırım ben de gereğinden fazla tüketiyorum” diye düşündüm.
“İnsan ölüme bile alışır” dedim ve o günden sonra yemeklerimi çok daha az tuzlu, hatta bazen tuzsuz hazırlamaya başladım. Salatalarımı tuzsuz hazırladığım gibi haşlanmış yumurta ve söğüş salatalık yerken de tuz eklememeye başladım. Turşu, et suyu tabletleri gibi besinleri evime sokmama kararı aldım. Hatta hazır ayran almayı bile bıraktım, artık kendi ayranımı kendim yapıyordum. Bire bir oranında light yoğurt ve su. Sıfır tuz. Öte yandan anlam veremediğim bir konu vardı: Neden light olarak süt, yoğurt, peynir, hatta kefir üreten firmalar light ayran üretmiyordu? Ne hikmetse asitli içeceklerin light olanları en fazla 1,5 lt* olarak karşımıza çıkarken, şekerli olanlarda 3 lt dahi bulabilmek mümkün. Derken 2 ayrı firmanın light ayran ürettiğini gördüm ve kendim hazırlamaktansa işin kolayına kaçıp hazır olan bu alternatifleri kullanmaya başlamıştım. Bir gün öğle yemeği esnasında içtiğim light ayranın etiketinde yazan bir ibare dikkatimi çekti: Az yağlı - Az tuzlu. Yağının az olması zaten beklediğim bir durumdu, ancak tuzunun da az olmasına sevindim. Fakat içindekiler kısmında 1 lt light ayranda ortalama 7 gram tuz bulunduğu yazısını görünce gözlerime inanamadım ve “az tuzlu diye belirtilen light ayranda bile bu kadar tuz varsa, normal ayranda ne kadar tuz var acaba?” diye sormadan edemedim. Günde 2 su bardağı ayran içildiği takdirde, günlük tuz ihtiyacının yaklaşık %50 - 60’ı karşılanmış demektir. Bu deneyimim üzerine halen light ayranımı tuzsuz bir şekilde kendim hazırlarım ve mecbur kalmadıkça hazır satılanları pek tercih etmem. Çünkü gözlerimi, böbreğimi, kalbimi ve yaşamı seviyorum…
* Üretici firmaların günahını almayayım: Bu makaleyi yazım aşamasında iken 2 lt ebadında light asitli içecek ile karşılaştım. Sevineyim mi, üzüleyim mi bilemedim.
