SEDEF (PSORIASIS) HASTALIĞI
Sedef hastalığı, dünya nüfusunun yaklaşık %2’sini etkileyen ve tekrarlama özelliği gösteren bir deri hastalığıdır. Bu hastalıkta pembe - kırmızı, hafif kabarık bir zemin üzerinde beyaz, kalın, parlak ve kuru kepekler gözlenmesi nedeniyle halk arasında sedef hastalığı olarak adlandırılmıştır. Hastalık bazı hastalarda bir kaç ay veya bir kaç yıl sürerken, bazı hastalarda ise ömür boyu alevlenme ve iyileşme dönemleri ile seyredebilir. Döküntülerin şiddeti kişiden kişiye farklı özellik gösterebilir. Hastaların çoğunda hafif seyir göstermekte ve diz, dirsek, saçlı deri gibi belli bölgelere sınırlı kalmaktadır. Bazı hastalarda ise döküntüler tüm vücudu yayılabilmektedir. Genç yaşta ortaya çıkma ihtimali daha fazladır. Genetik yatkınlıktan dolayı ailede bu hastalığın varlığı, aile bireylerinde sedef hastalığı görülme riskini arttırır. Sedef hastalığı bulaşıcı değildir.
SEDEF HASTALIĞININ SEBEPLERİ VE TETİKLEYİCİLERİ
Sedef hastalığı nedeni tam olarak bilinemeyen bir hastalıktır. Çeşitli nedenlerle (stres, ilaç, enfeksiyon) bağışıklık sisteminin uyarıldığı ve bununda deri hücrelerinin büyümesini hızlandırdığı ortaya koyulmuştur. Normal deri hücreleri 28-30 günde olgunlaşırken bu süre sedef hastalarında 3-4 güne kadar inebilmektedir. Böylece hızla çoğalan hücreler deri yüzeyinde birikerek kalın kepeklenmelere neden olurlar. Deride meydana gelen kesikler, kaşıma, aşırı güneş yanması sonucu ortaya çıkabilir.
SEDEF HASTALIĞININ BELİRTİLERİ
Sedefin değişik şekilleri vardır. Her sedef birbirinin aynısı değildir. Çocuklarda, yetişkinlerde, yaşlılarda farklı özellikler gösterebilir. Deride; sınırları belli, pembe renkli bir plak, yüzeyinde gümüş renginde kepeklenmeler ile karakterizedir. Kepekler kurudur ve kazınırsa kanayan noktalar şeklindedir. Elinizi, derinize sürttüğünüzde toz gibi olur. Sedef hastalığında deri bulguları dışında eklem ağrıları, eklemlerde hareket kısıtlılığı, tırnak yüzeyinde küçük çukurlanmalar, tırnak yatağından ayrılma ve tırnakta kalınlaşma, sararma görülebilir.
SEDEF HASTALIĞININ TANISI
Tanı konması için öncelikle bir dermatoloji uzmanına muayene olmanız gerekir. Yapılan fiziki muayene ile hastalık teşhis edilebilir. Hastalığın nadir de olsa tanısının konmasınde güçlük yaşanbilir. Bu durumda deriden biyopsi alınarak yapılan tetkikler sonucu tanı konur.
Hastalığın şiddeti, seyri, yerleştiği yer, hastalığın tipi uygulanacak tedavinin şekli için fikir verir. Uygun tedaviyle kontrol altına alınsa da kronik bir hastalıktır ve hastanın yaşamını etkiler.
SEDEF HASTALIĞININ TEDAVİSİ
Öncelikle tedavinin ne şekilde yapılacağına karar verilir. Bunun için hastanın yaşı, hayat tarzı, hastalığın seyri ve şiddeti dikkate alınır. Bu hastalığın tedavisindeki amaç; derinin dökülmesinin önüne geçilmesi ve eklem hasarının oluşumun azaltılmasıdır. Çok yaygın olmayan sınırlı lezyonları olan hastalarda öncelikli olarak topikal(sürme) tedaviler verilir. Sedef yaygınsa veya topikal tedavilere direnç söz konusuysa ultraviyole A veya B ışık veren kaynaklarla tedavi yapılabilir. Bunun dışında sistemik retinoidler, metotreksat, siklosporin, enjeksiyonla uygulanan biyolojik tedaviler, kişinin durumuna göre tercih edilebilir. Sedef hastalığında sistemik tedaviler sırasında ve bazen sonrasında da uzun bir süre gebe kalınamayabilir. Bu nedenle tetkikleri uygun aralıklarla yaptırıp kontrollere gitmek gerekir.