Kadın yaşamında özel ve önemli bir evre olan gebelik; kişiye ve o bebeğe özgü olduğundan sağlıklı ve konforlu geçirilmesi için duygusal durumdan beslenmeye kadar birçok alanda daha özenli seçimler yapmak gereklidir.
Öncelikle gebe kalmayı planlarken bedenimizde fizyolojik, hormonal ve psikolojik değişiklikler olacağını kabul etmeliyiz. Psikolojik ve emosyonel duygu durum için destek alınabilir.
Gebelik öncesi 0.4 mg folik asit başlanmalı ve antenatal testler yaptırılarak sağlık kontrolünden geçilmeli ve kadın doğum uzmanıyla görüşülmelidir.
Sağlıklı gebelik süreci için gebelik boyunca sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite sürdürülmelidir.
Gebeliğin ilk üç ayında hormonal değişikliklerin yol açtığı sık rastladığımız; bulantı, halsizlik, sürekli uyku hali, mide yanması ve baş ağrısı gibi şikayetlerin önlenmesinde beslenme düzenlenmesi yapılmalıdır.
Bulantıları önlemek için; gün içinde az ve sık yemek yemeli, katı, kuru, yağsız ve tuzlu gıdaları tercih etmelidir (tuzlu kraker, galeta ve simit gibi ). Sindirimi kolay ve düşük yağlı yiyecekler tüketilmelidir. Bunun yanında yataktan aniden kalkmamak, hoş olmayan kokulardan uzak durulmalıdır. Ayrıca zencefil,papatya ve vitamin B6 kullanımı önerilir.
Yetersiz beslenmenin neden olduğu düşük doğum ağırlıklı yenidoğan riskini azaltmak için dengeli enerji ve protein ağırlıklı beslenme önerilir. Kabızlığı önlemek için kepekli tahıllar, meyve, sebze ve bakliyatlar gibi lifli gıdalar tüketilmelidir. Gebelikte ağırlık kazanımı, annenin sağlığının yanında fetüsün gelişimi ve sağlıklı doğum için önem taşımakta , normal vücut kitle indeksine sahip kadınlarda gebelik boyunca 11.5-16 kg artış normaldir.
Günlük ihtiyacın karşılanması için en az 2 litre (8-10 bardak) su içilmelidir.
Maternal ve fetal gelişim için gerekli vitamin ve mineral desteği alınmalıdır. Anemi (kansızlık) saptandığında mutlaka demir desteği alınmalıdır.
Günlük alınan kafein miktarı sınırlandırılmalıdır (max 200 mg ) .
Sigara ve alkol kullanımı önerilmemektedir.
Gebelikte 18. haftadan sonra açığa çıkan bacak kramplarının önlenmesinde magnezyum, kalsiyum ve non-farmakolojik yöntemler önerilir. Bel ağrısı ve pelvik ağrıyı önlemek için düzenli egzersiz önerilir.
Gebelikte egzersiz programı kapsamında postür (duruş) eğitimi verilmeli ve doğum sonrası çocuk bakımı için kolların kuvvetlendirilmesi, bacakların kuvvetlendirilmesi, karın kasların kuvvetlendirilmesi ve doğum sırasında kullanılacak kasların kuvvetlendirilmesi önerilir. Egzersiz öncesi sakıncalı bir durum bulunup bulunmadığı yönünde mutlaka kadın doğum hekimi ile görüşülmelidir.
Gebeliğin erken döneminde risk faktörleri (iri bebek doğum öyküsü, ailede diabetes mellutus öyküsü, obezite vs.) varsa ya da 24-28. haftalar arasında gestasyonel diabet için oral glukoz yükleme testi önerilir.
Tetanosun neden olduğu neonatal ölümleri önlemek için önceki tetanos aşılanma öyküsüne göre tüm gebelere 18-20 gebelik haftasında ilk doz tetanos aşısı önerilir.
Ultrason, en önemli fetal yerleşimi ve gelişimi takip ettiğimiz ses dalgaları aracılığı ile tıbbi görüntüleme cihazıdır. Erken gebelik haftasında kesenin yerleşim yeri, fetal yapının varlığı ve kalp atışını değerlendirmede; ilerleyen haftalarda fetal gelişim ve büyümenin değerlendirilmesinde belli aralıklarla ultrason aracılıklı muayene ile hekim gözetiminde olunmalıdır.
Hamileliğin ilk aylarında sakinleştirici etkiye sahip progestoren hormonunun artışı ile aniden uyku bastırabilir. Bu yüzden gün içinde kendinizi yorgun hissedebilirsiniz. Uyku süresi artabilir. Hamilelik sırasında uykunuzu bölecek en büyük faktörlerden bir diğeri ise büyüyen rahminizin idrar torbasına yaptığı baskıdır. Sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duyabilirsiniz.
Hamileliğiniz ilerledikçe uyku düzeninizde daha sık düzensizlikler yaşayabilirsiniz. Yatarken bacaklarınızın arasına, sırtınızın ve karnınızın altına destek olarak yastık koyun. Vücudunuzun üst bölümünü yükseltirseniz mide yanması ve nefes darlığını engelleyebilirsiniz. Yatmadan önce çay, kahve gibi içecekler içmemeye özen gösterin. Rahat edebileceğiniz kıyafetler seçin. Özellikle belinizi sıkmayacak şekilde giyinin.
Herkese sağlıklı ve mutlu gebelikler diliyorum.
