Rahminizin, normal anatomik pozisyonundan ayrılarak, alt karın bölgesinde, vajinadan aşağıya doğru yer değiştirmesine rahim sarkması denir. Normalde rahim, alt karın bölgesinin tabanını oluşturan kas ve bağların desteğiyle yerinde tutulur. Bu kas ve bağ dokusunun zayıflaması, rahmin desteğini kaybetmesine ve vajina içerisinde aşağı doğru kayarak, rahim sarkmasına sebep olur.

Rahim sarkması genelde, bir ya da daha fazla vajinal doğum yapmış, menopoz sonrası bayanları etkiler. Gebelik dönemi ve doğum esnasındaki zedelenmeler, yer çekiminin etkisi, estrojen azalması, yıllar içinde artan ıkınmalar, alt karın destek yapılarını oluşturan kas ve bağların zayıflamasına ve rahim sarkmasına zemin hazırlar.

Rahim sarkması hafif derecede ise tedaviye gerek duyulmaz. Ama bu durum, konforunuzu bozarak, hayat kalitenizi etkiliyorsa, tedaviden fayda görebilirsiniz. Tedavi seçenekleri, vajina içerisine yerleştirilerek, destek sağlayan pesser denen araçlar ya da sarkmayı onarıcı cerrahi tedavidir.

BELİRTİLER

Rahim sarkması belirtileri sarkmanın derecesine göre değişir.Hafif bir rahim sarkması hiçbir bulgu ve belirtiye sebep olmazken, orta veya ciddi derecedeki sarkmalarda aşağıdaki belirtileri izleyebilirsiniz;

*Alt karın bölgenizde, kasıklarınızda ağırlık, dolgunluk hissi

*Vajinadan ele gelen kitle

*İdrar yapma problemleri; idrar kaçırma ya ada idrar yetişememe gibi

*Barsak hareketlerinde bozulma

*Bel ağrısı

*küçük bir top üzerinde oturuyormuş hissi, ya da vajinadan bir şey dışarı çıkacakmış hissi

*Tüm bu belirtilerin, sabah daha az hissedilip, günün ilerleyen saatlerinde rahatsız edici bir hal alması

SEBEPLER

Gebelik ve iri bebek ya da zor doğumun yol açtığı doğum travmaları, rahmi destekleyen alt karın tabanındaki kas ve bağların gerilip, zayıflamasında en önemli faktördür. Yaş ilerlemesiyle birlikte kas kuvvetinin azalması ve menapoz sonrası estrojen azalması da rahim sarkmasına katkıda bulunmaktadır. Çok nadir durumlarda da alt karın bölgesindeki tümörler, rahim sarkmasına sebep olabilmektedir. Genetik faktörler de rol oynamakta, Kuzey Avrupa ülkelerinde rahim sarkmasına Asya ve Afrika ülkelerinden daha sık rastlanmaktadır.

RİSK FAKTÖRLERİ

Rahim sarkması riskini arttıran bilinen faktörler

*Bir veya daha fazla gebelik ve vajinal doğum

*İri bebek doğurma öyküsü

*İlerleyen yaş

*Ağır kaldırma

*Kronik öksürük

*Kabızlık sebebiyle sık ıkınma

Şişmanlık, kronik kabızlık ve kronik obstruktif akciğer hastalığı gibi durumlar da alt karın bölgesi desteği üzerinde baskı yaratabilmekte ve rahim sarkmasına sebep olabilmektedir.

NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURMALI?

Vajinada dolgunluk hissi, cinsel ilişki sırasında ağrı gibi rahim sarkması belirtileri varsa ya da idrar yapma ve barsak hareketlerinde sorun yaşıyorsanız, doktorunuza başvurmalısınız.

TANI TESTLERİ

Rahim sarkması tanısı, jinekolojik muayene gerektirir. Bu sebeple bir Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanına yönlendirileceksiniz. Doktorunuz kaç gebelik ve vajinal doğum geçirdiğinizi içeren tıbbı hikayenizi alacaktır. Yatarak veya ayakta jinekolojik muayeneniz gerçekleştirilecek. Doktorunuz muayene sırasında öksürmenizi veya ıkınmanızı isteyebilir. Ultrason veya bazen MR gibi görüntüleme testleri daha ileri araştırma için istenebilir.

KOMPLİKASYONLAR

Rahim sarkmasının sebep olabileceği bazı komplikasyonlar şunlardır;
Ülser: Şiddetli rahim sarkmalarında sarkan rahim ağzı dokusu tamamen dışarıda olacağı için bu durum vajinal ülserlere (yara) yol açabilir. Nadir durumlarda, bu yaralarda enfeksiyon gelişebilir.

Diğer alt karın bölgesi organlarının sarkması: Eğer rahim sarkmanız varsa, idrar torbası ve barsaklarda da sarkma olması olasılığı kuvvetlidir. Sarkan mesane vajinanın ön kısmında bir şişmeye (sistosel) sebep olarak, idrar yapma problemleri ve idrar yolları enfeksiyonuna zemin hazırlar. Alt karın bölgesi desteğinin arka kısmını oluşturan kalın barsakta sarkma (rektosel) barsak hareketlerinde düzensizliğe ve sorunlara yaol açabilir.

TEDAVİ

Kilo verme, sigarayı bırakma ve kronik öksürmeye sebep olan akciğer problemleri gibi eşlik eden sağlık problemlerinizin tedavisi, rahim sarkmasının ilerlemesini durdurabilir.

Eğer rahim sarkmanız bir şikayete sebep olmuyor, veya bu şikayetler sizi rahatsız etmiyorsa, tedavi gerekli değildir.Ancak zamanla beraber destek dokunun gevşemesi devam edeceğinden, rahim sarkması daha şiddetli bir hal alacaktır.

Rahim sarkması için geçerli olan tedavi yöntemleri;

Yaşam stili değişiklikleri

Eğer kilo fazlalığınız var veya obez iseniz, doktorunuz, kilo vermenizi ve o kiloyu kurumanızı tavsiye edebilir. Alt karın tabanı kaslarını güçlendirici egzersizler (Kegel Egzersizleri) bazı şikayetlerinizin azalmasına yardımcı olabilir. Ağır kaldırma ve ıkınmadan kaçınmalısınız.

Vajinal Pesser

Vajinal Pesser vajinanızın içerisine oturtularak, rahminizin yerinde durmasına yardımcı olacak şekilde tasarlanmış araçlardır. Geçici veya sürekli tedavi seçeneği olarak kullanılabilir. Çok değişik sayıda ve ebatta olup, doktorunuz size uygun boyutu uygulayacaktır. Pesser yerleştirildikten sonra, yürümeniz, oturmanız ve ıkınmanız isteyerek, size uygun bir ebat olduğu ve konforlu olduğunuz kontrol edilecektir. Yerleştirilmeden birkaç gün sonraki kontrolünüzde yerinde olup olmadığı değerlendirilecektir. Aracı sık olarak çıkarıp, sabunlu su ile yıkamanız önerilecektir. Doktorunuz takıp çıkarmayı gösterecektir. Pesseri geceleri çıkarıp, gündüzleri kullanabilirsiniz. Aracın bazı olumsuz etkileri de vardır. Şiddetli rahim sarkmalarında yeterli gelmeyebilir ve vajinal dokuları tahriş ederek, ufak yaralara sebep olabilir. Sık olarak çıkarılıp temizlenmeyen pesser lerde, vajinal kötü kokulu akıntıya rastlanabilir. Cinsel ilişkide zorluk yaratabilir.

CERRAHİ TEDAVİ,

Yaşam stili değişiklikleri şikayetlerinizi azaltmada yeterli gelmez veya pesser kullanmak istemezseniz, cerrahi onarım bir seçenektir. Rahim sarkmasının cerrahi tedavisi, rahmi ve fazla dokuları almak üzere yapılan vajinal histerektomidir. Ancak bazı vakalarda kendi vücudunuz veya sentetik materyalden yapılan askılarla zayıflamış olan karın alt tabanını kaslarınızın desteklenmesi başka bir cerrahi onarım yoludur.

Genelde cerrahi sonrası ağrının daha az olması, hastanede kalış süresinin azalması, daha hızlı iyileşme, ve daha iyi kozmetik sonuçları olması nedeniyle, rahim sarkması ameliyatlarında vajinal yol tercih edilir. Laparoskopik cerrahi de (karın bölgesine yapılan küçük kesilerle kamera yardımıyla) kullanılabilen bir yöntemdir.

Çocuk sahibi olma planlarınız varsa, rahim sarkması cerrahisi için iyi bir aday değilsiniz.Çünkü gebelik ve doğum destek dokusunu zorlamakta ve cerrahinin faydasını geri almaktadır. Aynı zamanda başka kronik hastalığı olan bayanlarda anestezi risk oluşturabilir.Bu durumda pesser daha iyi bir seçim olabilir.