ÖN BİLGİ
Prostat, tüm memeli canlılarda mevcuttur. Elbette anatomik, biyokimyasal ve patolojik olarak farklılıklar göstermektedir. Prostattaki uyku halinde bulunan kök hücreler nadiren bölünürler, ancak bölündüklerinde İyi huylu prostat büyümesi (BPH) verilen prostat büyümesi hastalığına sebep olur.
Yaşlanma sürecinde belirlenemeyen defektlerden dolayı hücre ölümünde azalma meydana gelir. İyi huylu prostat büyümesi halk sağlığı açısından giderek artan bir öneme sahiptir. 60 yaş üzeri erkeklerde yaklaşık %30 oranında şikayet oluşturan hastalık bulunduğu bilinmektedir. BPH ve prostat kanseri aynı organda, aynı yaş grubunda, aynı cinste görülen ve olası birlikteliğinden bahsedilen iki farklı hastalıktır. Her ne kadar ortak noktaları bulunsa da bugün için BPH ve prostat kanseri arasında nedensel bir ilişkinin olmadığını bilmekte yarar vardır. İyi huylu prostat büyümesi hastaların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu hastalarımızda tedavinin amacı yaşam kalitesinin iyileştirilmesidir
TANI
Hastalar doktora en sık idrar akım hızlarında azalma, sık idrara çıkma ve idrar yaparken zorlanma nedeniyle başvurmaktadırlar. Hekim hastanın şikayeti ayrıntılı bir şekilde sorgular. Ardından tanı koymak için fizik muayeneye geçer.
Prostatın büyüklüğü, şekli, kıvamı, simetrisi ve kitle (nodül) varlığı değerlendirilir.
Temel tanı işlemleriProstat büyümesi tanısı için öncelikle makattan parmakla muayene yapılır. Ardından diğer işlemlere geçer. Prostata spesifik antijen (PSA) ve böbrek fonksiyonlarını da içeren rutin biyokimyasal değerlendirme yapılır. Uluslararası prostat semptom skoru adlı anket formu ve Üroflowmetri adlı işeme akım hızını ölçen test ile işeme değerlendirilir. Prostatın büyüklüğü ultrasonografi ile saptanabilir.
Ayrıca böbreklerde değerlendirilir.
TEDAVİ
Uluslararası Prostat Semptom Skoru anket verilerine göre hastaların sınıflandırılması ve tedavi planlaması klinik uygulamalarda esas teşkil etmektedir. BPH tedavisinde ilaçla tedavi, endoskopik cerrahi ve açık teknikler kullanılmakta, gelişen teknoloji nedeniyle günümüzde açık cerrahi teknik daha az tercih edilmektedir. Tedaviyi hastanın klinik durumu ve prostatın boyutu belirler. Her hastanın ilaçla tedavi edilemeyeceğinin bilinmesi gerekmektedir. Bunların dışında medikal tedaviden fayda görmeyen veya uzun süre ilaç kullanmak istemeyen hastalar da cerrahi tedavi adayıdır.
Medikal tedavi
BPH tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Hastaların idrar akım hızlarında artışa neden olmaktadır. Ortostatik hipotansiyon, yorgunluk hissi, baş ağrısı, asteni, nazal konjesyon ve retrograd ejekülasyona neden olabilirler. 5 alfa-redüktaz inhibitörlerinin prostat boyutunda %20-30 oranında küçülme, idrar akım hızında orta derecede düzelme sağladığı bilinmektedir. Ayrıca cerrahi riskini azalttığı saptanmıştır. Her iki ilaç gurubunun kombinasyonu ile tedavi güncel tedaviyi oluşturmaktadır.
Cerrahi tedavi
İdrar yolundan endoskopik olarak girilip prostatın elektrokoterler yardımıyla çıkartılması yani transüretral elektrorezeksiyon (TURP: kapalı ameliyat) veya açık cerrahi yöntem, BPH’nin cerrahi tedavisinde altın standart olarak kabul edilen yöntemdir. Teknolojik gelişmelerle TURP’a alternatif pek çok yöntemle ilgili çalışmalar yapılmıştır.Değişik enerji kaynaklarının kullanıldığı alternatif yöntemler geliştirilmişti. Lazer enerjisi ile prostat cerrahis iyihuylu prostat büyümesinde bir süredir değişik biçimlerde denenmiş, iyi seçilmiş hastalarda (kanama riskli hastalar, büyük prostatlılar) yeri olabileceği kabul edilmiş, hiçbir şekilde altın standart olmadığı belirlenmiş bir yöntemdir. Greenlight (yeşil ışık) lazer ile evaporizasyon (buharlaştırma) henüz çok kısa bir geçmişe sahip, literatürde çok kısıtlı sayıda ve kısa dönem sonuçları bildirilmiş, uzun dönem başarısı belirsiz bir yöntemdir.
