PREBİYOTİKLER VE PROBİYOTİKLER
Probiyotikler insan sağlığı üzerine olumlu etkileri olan bakterilerdir. Bu bakteriler annenin doğum sırasında yutulan vajinal ve fekal florasıyla bebeğe geçer ve gastrointestinal floranın kaynağı oluşur. Annenin bebeği emzirmeye başlamasıyla beraber anne sütünde yüksek miktarda bulunan prebiyotikler bu bakteriler tarafından enerji kaynağı olarak kullanılmaya, çoğalmaya başlar ve bu sayede GIS florası oluşturulur.
Probiyotiklerin immun sisteme etkisi;
Bir çok çalışma probiyotiklerin immun sistemimize büyük ölçüde destek olduğunu göstermiştir. Probiyotikler kolona ulaşan prebiyotikleri parçalayarak barsak asiditesini artırır ve bu sayede bir çok patojen bakteri asidik ortamda yaşayamadığı için vücudumuzdan uzaklaştırılmış olur.
Probiyotiklerin antikarsinojenik etkisi;
Probiyotik laktobasil ve bifidobakteri suşları karsinojen etkiye sahip olan mikrobiyal enzimlerin miktarını azaltır. Bu etkinin probiyotik bakterilerin barsak asiditesini artırmasıyla, yaşadığı organizmanın bağışıklık sistemini geliştirmesiyle ve bakteriyel enzimlerin etkisiyle oluşturduğu bilinmektedir.
Laktoz intoleransında probiyotiklerin rolü;
Probiyotikler vücuttaki laktaz eksikliği durumunda mevcut laktazı aktive ederek laktoza tolerans geliştirilmesini sağlar.
Yoğurt yapımında kullanılan probiyotik bakteri suşları içerdikleri enzim sayesinde laktozun metabolize edilmesini ve semptomların azalmasını sağlar.
Serum kolesterolün düşürülmesinde probiyotiklerin rolü;
Bazı laktik asit bakterilerinin kandaki kolesterol miktarını salgıladığı enzim aracılığıyla azalttığı saptanmıştır. Ayrıca safra tuzları ve yağ asitlerini enteropatojen mikroorganizmaların sindiriminden koruyarak zararlı ürünlere dönüşümünü engeller.
Probiyotik içeriği yüksek olan besinler; fermente süt ürünleri (yoğurt, kefir, peynir), bira, şarap, sirke ve turşudur.
Özetle probiyotiklerin faydalı etkileri;
Laktoz toleransını artırması
Barsak florasına olumlu etkisi
Bağışıklık sistemi üzerine olumlu etkisi
Antikarsinojen etki
Sindirimin düzenlenmesi
Mineral emilimini artırması
Serum kolesterolü azaltması
Probiyotik bakterilerin gelişimi ortamda bulunan kompleks karbonhidratlara yani prebiyotiklere bağlıdır.
Prebiyotikler sindirim enzimlerine karşı dayanıklıdır, sindirilmeden kalın barsağa geçerek probiyotik bakterilerin fermantasyonu için zemin hazırlarlar.
Prebiyotikler fruktooligosakkaritler, inülin ve galaktooligosakkaritler olarak üç gruba ayrılır.
Prebiyotik içeriği yüksek olan besinler muz, soğan, sarımsak, soya fasülyesi, kuşkonmaz, pırasa, arpa ve çavdardır, örneğin 1 porsiyon pırasa yemeği, bir küçük muz, bir küçük soğan ve sarımsak yiyerek günlük prebiyotik ihtiyacımızı karşılayabiliriz.
Özetle prebiyotiklerin faydalı etkileri:
Sindirilmedikleri için besin değeri azdır.
Dışkı hacmini artırırlar.
Barsak florasındaki yararlı bakterilerin çoğalmasını sağlarlar.
Diyetisyen İrem BAŞAR
