Polikistik Over Sendromunun (PCOS) Uzun Dönem Sağlık Etkileri
PCOS, klinik belirtileri oligomenore, hirsutism ve akne olan, kronik anovulatuar infertilite ve hiperandrojenizm ile komplike, yaygın bir hastalıktır. Bu durumu olan pek çok kadın obezdir ve glukoz töleransında bozukluk, tip 2 diabet, genel popülasyona göre daha yüksek prevalansta izlenmektedir. Kardiyovasküler risk faktörlerinde de artış mevcut olup, hipertansiyon, dislipidemi, visseral obesite, insülin rezistansı ve hiperinsülinemi insidansı yüksek olarak rapor edilmektedir.
Gestasyonel diabet
PCOS'lu kadınlarda gestasyonel diabet prevalansı 2 misli yüksek orandadır.
Tip 2 Diabet
Obesiteden bağımsız olarak PCOS'lu kadınların %65-8o'inde insülin rezistansı mevcuttur, aşırı kilo ile bu oran daha da artar. Insülin rezistansının PCOS'lu kadınlarda reprodüktif ve metabolik özellikleri kötüleştirdiği, tip 2 diabet ve kardiyovasküler hastalık (KVH) riskini artırdığı gösterilmiştir. PCOS'lu kadınlarda obesiteden bağımsız olarak bozulmuş glukoz toleransı ve tip 2 diabet riski atmıştır.
Kardiyovasküler hastalık (KVH)
PCOS'lu tüm kadınlar ilk tanı konulduğunda bireysel KVH risk faktörleri (obezite, fiziksel aktivite azlığı, sigara kullanımı tip 2 diabet aile hikayesi, dislipidemi, hipertansiyon, bozulmuş glukoz toleransı, tip 2 diabet) açısından derlendirilmeli ve buna göre tedavi edilmelidirler. Hayat boyu KVH riski, PCOS'lu kadınlarda yüksektir, ancak bu önlenebilir bir durumdur.
Yaşam kalitesinde azalma
PCOS'lu kadınlarda psikolojik konular göz önünde bulundurulmalıdır. Vücut ağırlığı ile ilgili konular PCOS'lu kadınlarda yaşam kalitesini etkilemektedir. Depresyon ve/veya anksiete rutin olarak taranmalıdır. Yanı sıra yeme bozuklukları ve seksüel sorunların gelişimi bakımından PCOS'lu kadınlar yüksek risk taşımaktadırlar.
Kanser ve PCOS
PCOS'lu kadınlardaki oligomenore veya amenore, endometrial hiperplaziye ve daha sonra karsinomaya yatkınlık oluşturabilir. En azından her 3-4 ayda bir, çekilme kanamasını sağlamak için gestagen tedavisi önerilmelidir. Endometriumda kalınlaşma veya endometrial polip için endometrial biyopsi ve/veya histeroskopi düşünülmelidir. Bazı yayınlar PCOS'lu kadınlarda endometrial kanser riskinin 2,89 kat (%95 CI 1,52-5,48) arttığını desteklemektedir. Oligomenoreik PCOS'lu kadınlarda düzenli çekilme kanamalarının indüklenmesi amacıyla siklik gestagenler (ayda en az 12 gün), oral kontraseptifler veya endometrial korumanın sağlanması amacıyla gestagen içeren intrauterin sistemler önerilebilir. Endometrial kalınlık ile endometrial hiperplazi arasında pozitif korelasyon vardır.
Risk azaltıcı stratejiler
Diyet, egzersiz ve kilo kaybı gibi yaşam tarzı değişiklikleri, PCOS'lu kadınlarda uzun dönem etkilerin iyileştirilmesi amacıyla başlanacak first line tedavilerdir. Total vücut ağırlığındaki %5 kadar bile azalma, insülin rezistansını ve testosteron seviyelerini azaltarak vücut kompozisyonunu ve kardiyovasküler risk belirteçlerini iyileştirir.