Ortoreksiya nervosa

Birçok gıda için açıkça sağlıksız olmadığı halde “sağlıksız” diye düşünen, bu konuda takıntısı olan kişilerdir.

Kime anlamı olarak “doğru yemek yeme” takıntısı anlamına gelir.

Psikiyatride bir hastalık olarak tanımlanmamış olmasına ragmen çok sayıda insanda varolan bir durumdur. Bu bir tür “sağlıksızlık” takıntısıdır. Bu kişiler doğru şeyler yemeye takılıp kalmışlardır.

Başlangıçta daha sağlıklı yaşamak için başvurulan masum bir teşebbüs gibidir. Ancak ortoreksikler kısa sürede besin kalitesi ve saflığına takıntılı hale gelirler.

“ne tüketiyoruz”

“ne kadar tüketiyoruz” konuları sürekli zihinlerini meşgul etmektedir. Yeme konusundaki hataları farketmek ve onlarla mücadele etmek adeta yaşama nedenleridir.

Katı bir yemek yeme tarzını sürdürmek için ağır kurallar uygularlar.

Doğru yemek ve iyi yemek konusunda diğer insanlara gore daha bilgili, maharetli ve fikrine önem verilen biri haline gelmek onlar için bir şanstır. Hata yaparlarsa kendilerine ceza verirler. Otereksiklerin özgüvenleri yedikleri şeylerin saflığı ve sağlıklılığı ile adeta doğru orantılıdır.

Gıdalarla ilişkili olarak kendilerini diğer insanlardan daha üstün ve bilgili hissederler.

Gıdaları giderek kalori ve çeşitlilik anlamında daha kısıtlı hale gelir. Sağlıkları paradox bir şekilde bozulmaya başlar. Bu takıntı sosyal ilişkilerini ve diğer insanlarla olan ilişkilerini de bozmaya başlar.

Ilk olarak 1996 yılında kendisi de bir ortoreksik olan Steven Bradman tarafından ortaya atılmış bir kavramdır. Bunun bir yeem bozukluğunolduğu zaman içinde ortaya çıkmıştır.

Anoreksiya Nervoza da kilo, bulimia nervosa da kalori takıntısı olması gibi ortoreksiya da da sağlıklı besin takıntısı vardır.

Ortoreksiklerdeki tek motivasyon sağlıklı yemek değildir;

- sağlıksızlık durumundan korunmak

- - tam control kompulsiyonu

- -korkulardan kaçmak

- -gıdalar üzerinden bir spirtualite arayışı

- özgüveni güçlndirmek

- bir kimlik oluşturmak için gıdaları kullanmak

sorular

- bazen yenecek şeyin ne olduğu konusunda hiç endişe duymadan sadece yemek ister misiniz

- gıdalara kafayı daha az takarak, daha çok yaşamak ve sevmekle ilgilenmek ister misiniz

- bir başkası tarafından hazırlnmış olan bir yemeyi, bunun nasıl hazırlandığına kafa yormadan yiyebilir misiniz

- sürekli gıdaların sağlıksız olup olmadığı ile mi ilgileniyorsunuz

- mükemmel bir diyet mi, aşk, sevgi, oyun mu

- diyetinizden ayrılınca suçlu ya da yoldan çıkmış hisseder misiniz

- doğru diyete sımsıkı devam edince kontrolün sizde olduğunu hisseder misiniz

ortoreksiklerin diyeti normale gore daha sağlıksız ve içerik bakımından eksik vs olabilir. Ama bu pek görünmez. Dışardan asıl farkedilen sosyal sorunlardır. hYtlrını sürekli yiyecek ve bunun üzerine düşünüp durmak oluşturur. Başka alan kalmaz. Anlık bir şekilde birşey yiyemezler. Yemek yemek spontanlığını ve doğallığını kaybeder.

Ortoreksik bir birey yıllar boyunca hep sağlıklı şeyler yiyerek iyi bir hayat yaşayacağını düşşünürken, aslında hayatının giderek daha zorlaştığını farkeder. Etsiz, yağsız, suni olmayan, kimyasal bulunmayamün şeyleri bulup yemeye çalışırken giderek izole olduğunu ve artık bir sosyal hayatı olmadığını farkeder.

3 şey varsa tedavi olunuz,

1. bu konu hayatınızda giderek daha fazla zaman alıyorsa

2. planladığınız diyetten sapmalar giderek daha fazla suçluluk duygusu ve isteksizliğe sebep oluyorsa

3. takıntınız yalnız kalmanıza ve giderek hayattan kopmanıza yol açıyorsa

tedavi

Günümüz toplumu kişileri sağlıklı yeme ve içmeye yönlendirir. Bu davranışın ne kadar sorunlu olduu başlangıçta fark edilmez. Sağlıklı yiyen biri “ben doğruyum, başkaları yanlış” diye düşünmeye başlar.

Ortoreksiklerin varolan sorunu farketmeleri, sağlıklı yeme takıntısınız altındaki yanlış düşünce kalıpları, korkular incelenmelidir. Sağlıklı olma ihtiyacının altında yatan gerçek sorunları anlamak önemlidir.

Iyileşmiş ortoreksikler yine sağlıklı beslenirler. Ama yiyeceklerle kimlikleri arasında kurmuş oldukları patolojik bağ ortadan kalkar;

-doğru yemek beni daha iyi biri haline getirmez

- yediklerim benim kimliğimin bir parçası değildir

ortoreksiklerdeki sorunlar,

1. temiz ya da mükemmel diyet arayışı yüzünden bazı gıda gruplarının blok olarak dışlanması

2. diyetleri ile uyumlu olmayacak şeyleri yemek zorunda kalmamak için sosyal olaylardan uzaklaşma

3. katı diyetlere uymayan insanlar hakkında eleştirel düşünme

4. yemek planlaması ve gıda seçimi ile ilgili abartılı zaman ve para harcama

5. diyet standartlarına uyulmadığı zamanda hissedilen utanç ve suçluluk hissi

6. bir dönem ilgisini çeken kişi ve aktivitelerden uzaklaşma ve sağlıklı yiyecek konusunda kendini çok memnun hissetme

SORU 1: SAĞLIKLI BESLENME TAKINTISI NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?

Sağlıklı beslenme takıntısının başlıca belirtileri ;

- Ertesi günün yemek menüsünü hazırlamak ya da bunun üzerine düşünmek,

- Besinlerin oranlarını gereğinden fazla arttırmak ya da azaltmak, sınırlandırmak,

- Dışarıda yemek yemenin zorlaşması,

- Takıntılı düşünce yüzünden yaşam kalitesinin düşmesi,

- Kimi yiyecekleri tükettiğinde kişinin kendini kötü ya da suçlu hissetmesi,

- Kişinin sağlığını sadece bu yeme alışkanlığıyla koruyabileceğini düşünmesi,

Sağlıklı Beslenme Takıntısının Altında Yatan Korkular

- Sağlıksız olma korkusu

- Kontrol takıntısı

- Zayıf görünme isteği

- Vücudunuzu beğenmemek

- Güzellik takıntısı

SAĞLIKLI BESLENME TAKINTISI DAHA ÇOK HANGİ KİŞİLİK YAPILARINDA GÖRÜLÜR?

- Mükemmeliyetçi

- Obsesif

- Aşırı Kontrolcü