Ön Çapraz Bağ Nedir?
Ön Çapraz Bağ Yaralanması Belirtileri
Dizde ani ve kuvvetli bir “kopma” hissi ve ses (pop sesi)
İlk dakikalarda gelişen şiddetli ağrı ve şişlik
Diz üzerine basamama
Gevşeklik veya “boşalma” hissi
Merdiven çıkarken, dönerken ya da koşarken güvensizlik hissi
Spora döndükten sonra tekrarlayan burkulmalar
Tanı Nasıl Konulur?
Ön çapraz bağ yırtığı, doğru fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle tanı konur:
Muayene: Lachman testi, pivot shift testi ve ön çekme testi en güvenilir klinik testlerdir.
MR Görüntüleme: Bağın kopma düzeyini, eşlik eden menisküs veya kıkırdak hasarlarını ortaya koyar.
Röntgen: Kemik kırıklarını dışlamak için kullanılır.
Tedavi Yöntemleri
Cerrahi Olmadan (Konservatif) Tedavi
Hafif-orta seviye yırtıklarda veya ileri yaştaki düşük aktivite düzeyine sahip bireylerde uygulanabilir.
Uygun diz egzersizleri ile çevre kasların güçlendirilmesi hedeflenir.
Dizlik ve yaşam tarzı değişiklikleri gerekebilir.
Ancak aktif yaşam süren kişilerde bu yöntem dizde tekrarlayan burkulmalara ve menisküs hasarına yol açabilir.
Cerrahi Tedavi – ACL Rekonstrüksiyonu
ACL kendiliğinden iyileşmez. Bu nedenle tam yırtıklarda en etkili yöntem cerrahidir.
Cerrahide kopmuş bağ greft (doku) ile yeniden yapılır.
En sık kullanılan greftler:
Hamstring tendonu
Patellar tendon (kemik-tendon-kemik grefti)
Quadriceps tendonu
Artroskopik yöntemle (kapalı ameliyat) yapılır. Bu sayede küçük kesilerle, daha hızlı iyileşme sağlanır.
Ameliyat Sonrası Süreç:
İlk günlerde buz ve istirahat
Özel dizlik ve koltuk değneği ile destek
6 hafta içinde tam yük verme
6 ay boyunca planlı fizyoterapi programı
Ortalama 6–9 ay içinde spora dönüş mümkündür
Sık Sorulan Sorular
Ameliyat zorunlu mu?
Aktif yaşamı olan, spor yapan veya dizde gevşeklik hisseden bireylerde cerrahi tedavi önerilir. Cerrahi yapılmazsa menisküs ve kıkırdak hasarları gelişebilir.
Greft seçimi nasıl yapılır?
Hastanın yaşı, spor düzeyi ve anatomisi değerlendirilerek en uygun greft tipi seçilir. Her greftin avantajları ve dezavantajları vardır.
Ne zaman spora dönebilirim?
Rehabilitasyon süreci başarıyla tamamlandıysa genellikle 6–9 ay sonra güvenli dönüş yapılabilir. Spora dönüş öncesi diz testi ve denge testleri yapılmalıdır.
Ameliyat sonrası dizim eskisi gibi olur mu?
Uygun cerrahi teknik ve rehabilitasyonla çoğu hasta spora ve aktif yaşama başarılı şekilde dönebilir. Kalıcı gevşeklik riski düşüktür.
Op. Dr. Okan Tezgel
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Sporcu sağlığı, ayak bileği yaralanmaları ve bağ cerrahisi alanında deneyimlidir.
