Obezitenin tedavisi ve yönteminde amaç, vücut yağını azaltmak için yaşam tarzında değişiklikler yapmaktır. Kişiye sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırılarak sporu da yaşam tarzı haline getirebilmesi amaçlanır. Obez bireylerde başlangıçtaki ağırlığın %5-10’u arasında kilo kaybı kısa dönemde sağlığın geliştirilmesine olumlu etki sağlar. Hastalıkların etkilerini azaltır.
Obezitenin diyet tedavisinde besin çeşitliliğini sağlayarak yeterli protein, vitamin, mineral ve posa alımı gerekmektedir. Enerjinin makro besin ögelerine dağılımı dengeli olmalıdır. Kişinin metabolizmasına uygun kalorili bir diyetle birlikte, egzersiz ve davranış değişikliği hedeflenir.
Enerji
Obezite tedavisinde diyetin enerjisi haftalık 0.5-1 kg ağırlık kaybını sağlayacak şekilde ayarlanmalıdır. Bu durum yağsız vücut kütlesinden daha az, yağ kütlesinden daha çok kaybetmeyi sağlar. Sağlıklı zayıflama programlarında bireyin bazal metabolizmasının altında enerji verilmemelidir. Bireyin metabolizmasının azalmasına neden olur.
Enerjinin dağılımı % 55-60’ının karbonhidratlar % 25-30’unun yağlar ve % 15-20’si proteinler şeklinde olmalıdır.
Karbonhidrat
Diyetin karbonhidrat içeriği hesaplanırken beyaz şeker gibi basit karbonhidratlar azaltılmalıdır. İşlenmemiş tam tahıl ürünlerine yeteri kadar yer verilmelidir. Posa mide boşalmasını geciktirerek tokluk hissini sağladığından enerji alımını kontrol amacıyla diyet programlarında önemlidir. Çeşitli posa türlerinin özellikle de suda eriyebilen posanın kalp hastalıkları, diyabet ve bazı kanser türlerinden korunma ve tedavisinde olumlu etkisinin olduğu bilinmektedir. Pek çok araştırmada posa tüketiminin değişik yaş gruplarında eksikliği bilinmektedir. Diyet posası alımı günde 25-35 g olmalıdır.
Protein
Diyetin protein içeriği RDA (Recommended Dietary Allowances)’nın önerilerine göre enerjinin %15-20’si olmalıdır. Hayvansal kaynaklı bu proteinin % 40-70’i yağsız süt ve ürünlerinden, %20-30’u ise yağı az et, balık ve yumurtadan gelmelidir. Toplam proteinin kalan kısmının % 25’inin ise kuru baklagiller, sebze ve yağlı tohumlardan gelmelidir.
Yağ
Sağlıklı kilo vermede enerjinin %25-30’u yağlardan gelmelidir. Yağların ˂% 10’unun doymuş, % 7-10 çoklu doymamış, geri kalanının tekli doymamış yağlardan sağlanması gerekir. Yağlar, yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K) kullanımı ve protein biyosentezinde enerjiye katkısı açısından önemlidir. Düşük yağ içerikli besinler kilo vermek isteyen bireyler için daha uygundur. Düşük yağ/ yüksek posayla beslenen bireylerde düzenli kilo kaybı oluşmaktadır.
Vitamin ve Mineraller
Sağlıklı zayıflama programlarında vitamin ve mineraller yeterli olmalıdır. Çok düşük kalorili diyetlerde enerjinin azlığına paralel olarak özellikle B grubu vitaminleri, demir ve kalsiyum eksikliği görülebilir. Günlük 1200 kcal’den az enerji alan bireylerde ve bazı besinlere karşı intoleransı ve alerjisi olanlarda vitamin ve mineral takviyesi gerekebilir.
