Obezite (şişmanlık)
Obezite (şişmanlık) vücutta aşırı yağ birikmesi ile giden karmaşık bir durumdur. Şişmanlık sadece bir kozmetik sorun değildir. Şişmanlık bir sürü ölümcül ağır hastalığı da beraberinde getirir veya bu hastalıklara yakalanma riskini artırır. Bu hastalıklardan en önemlileri kalp hastalığı, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve birçok organda kanser gelişmesidir. Şişmanlığın etkilemeyeceği organ yoktur.
Çok fazla şişman olan hastalar büyük olasılıkla yakın bir zamanda bu kilo ile ilgili bir sağlık sorunu yaşayacaklardır.
İyi olan şeyse, şişman hastaların kilo verme ile şişmanlık ile ilgili sağlık sorunlarından da kurtulabilmeleri.
Şişmanlığın tedavisi:
Diyet
Fiziksel aktivite artışı
Yaşam şekli değişikliği
Bu yukarıda saydığımız yöntemler yetersiz kaldığı durumda obezite cerrahisi ile tedavi edilmektedir.
Şişmanlığın belirtileri
Vücut kitle indeksi (VKİ) 30 ve üstü olan kişilere şişman denilmektedir.
VKİ’i kilogram(kg) cinsinden vücut ağırlığının metre(m) cinsinden boyun karesine bölümü ile elde edilir. VKİ= ağırlık /(boy)2
VKİ
18.5’ altında: zayıf
18.5-24.9 : Normal
25.0-29.9 :Fazla kilolu
30.0-34.9 : Obez (şişman) ( Klas I)
35.0-39.9 :Obez (şişman) ( Klas II)
>40.0 :Morbid Obez (hastalık düzeyinde şişman) ( Klas III)
VKİ’i çoğu hastada şişmanlık için iyi bir ölçü oluşturur. Sadece çok fazla sporla uğraşan ve aşırı derecede kaslı kişilerde VKİ ölçümü hatalı sonuç verebilir. Bu durumlarda doktorunuza başvurabilirsiniz bel çevresi ölçümü, antropometrik ölçümler kullanılabilir. Bunların dışında daha ileri yöntemler ile şişmanlık derecenizi belirleyebilirsiniz fakat onlar pratikte değil daha çok araştırma yapmak için kullanılmaktadır.
Doktora ne zaman başvurmalı?
Eğer şişmansanız (VKİ>30) ve şişmanlıkla ilgili hastalıklarınız mevcutsa obezite ile ilgilenen bir doktora başvurmalısınız ve hastalıkla ilgili riskleriniz ve kilo verme yöntemleri üzerinde yardım almalısınız.
Şişmanlığın nedeni
Şişmanlığın oluşmasında genetik, çevresel faktörler, yaşam şekli ve hormonlar gibi birçok faktör etken olmasına rağmen esas etken her ne sebeple olursa olsun harcadığınızdan fazla enerjiyi besinlerle alırsanız, bu fazla enerji vücudunuzda yağ olarak biriktirilecektir.
Bazı hastalıklar kuşhing hastalığı, hipotiroidi gibi şişmanlığa neden olabilir fakat bunlar nadir nedenlerdir. Şişmanlığın esas nedenleri;
Fiziksel aktivite azlığı (sedanter yaşam, günlük hareket azlığı). Günlük aldığınız kaloriyi yakamamış olmanız.
Sağlıksız beslenme ve yeme alışkanlığı: Günlük yaktığınız enerjiden daha fazlasını yemeklerle aldığımız zaman fazla olan kısım vücudumuzda yağ olarak depolanmaktadır. Fast food şeklinde yüksek kalorili yiyeceklerde bunu kolaylaştırmaktadır.
Şişmanlığın risk faktörleri:
Şişmanlık çok sayıda etken ve kolaylaştırıcı faktörün birleşimi sonucunda oluşan karmaşık bir durumdur.
Genetik
Aile yaşam şekli
Günlük hareket azlığı
Sağlıksız diyet: Kalori açısında zengin, meyve ve sebze acısından fakir hızlı tüketilebilen besinler.
Medikal sorunlar
Kullanılmak zorunda olunan bazı ilaçlar; bazı antidepresanlar, şeker ilaçları, kortizonlar ve tansiyon ilaçları
Sosyal ve ekonomik şartların kötülüğü
Yaş arttıkça şişmanlık oranı artmaktadır
Hamilelik
Sigara içmek
Yetersiz ve düzensiz uyku
Bu risk faktörlerinden birine veya birkaçına sahip olmanız illa şişman olacağınız anlamına gelmez. Sağlıklı bir diyet ve düzenli bir egzersiz programı ve yaşam şekli değişimi ile şişmanlığa karşı bireysel savaşabilirsiniz. Eğer bu savaşta başarısız olursanız biz doktorlara başvurabilirsiniz. Şişmanlık ile mücadele çok ciddi bir konudur.
